Milli eğitim bakanlığına bağlı öğretim kurumlarında okutulan derslerin öğretim programlarında 2003 yılından bu yana önemli değişiklikler oldu. Bu değişiklikte dikkati çeken en önemli hususları şu şekilde ifade edebiliriz.
Öncelikle yeni öğretim programları hazırlanırken anti demokratik ve insan hakları konusunda bilerek veya bilinçsizce yapılmış olan ihlaller ayıklanarak en aza indirilmeye çalışılmıştır.Yeni öğretim programları öğrenci merkezlidir. Bu programların öngördüğü öğretim şekli, bilgi hamalı yetiştirmek değildir. Bunun yerine araştıran yorumlayan ve sorgulayan öğrencilerin yetişmesini hedeflemektir.
Yeni öğretim programları bilimsel düşünebilen, proje merkezli düşünebilen ve kendisini sürekli olarak güncelleyecek kişilerin yetişmesini hedeflemektedir.
Bu temel açıklamalardan sonra program geliştirme çalışmalarının devam etmekte olduğunu vurguladıktan sonra asıl konumuza gelelim. İlköğretim okullarımızın 6.7.ve 8. sınıflarında okuyan öğrencilerimizin seçmeli olarak okuyacağı Tarım dersi için hazırlanan öğretim programının tahliline geçebiliriz.
2006 yılında hazırlanan Tarım dersi öğretim programının hazırlanmış olması önemli bir gelişmedir. Çünkü tarım dersinin modern öğretim yöntemleri ile etkinlik ve kazanım merkezli bir şekilde işlenmesi tarımsal bilgilerin sevgi ve ilgi ile öğretilmesi açısından bir şans olarak değerlendirilebilir. Bu programın hazırlanması eğitim politikalarımızda tarıma verdiğimiz önemi göstermesi bakımından da önemlidir. Çünkü henüz öğretim programı hazırlanmayan birçok önemli ders varken tarım dersine öncelik verilmiş olması stratejik bir önceliğin ifadesidir.
Tarım dersi öğretim programı MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından kurulan bir ihtisas komisyonu marifeti ile hazırlanmıştır. Bu programın bilimsel danışmanı A.Ü. Ziraat Fakültesi öğretim üyesi, Doç. Dr. Şafak PULATSU ve komisyon üyeleri Biyoloji öğretmeni Melih KOÇAKOĞLU’ndan oluşmaktadır. Komisyonun diğer üyeleri, program geliştirme uzmanı, ölçme değerlendirme uzmanı ve dil uzmanlarından oluşmaktadır. Oluşturulan ihtisas komisyonu akademisyenlerin temsil ettiği bilim ve anabilim dalları açısından yetersizdir. Komisyonda toprak, tarla bitkileri, bahçe bitkileri, bitki koruma, gıda gibi farklı bölümleri temsil eden akademisyenler dahil edilmeliydi. Bunun yanında diğer bir eksiklik, coğrafya, gıda mühendisi, çevre mühendisi gibi bilim adamları veya eğitimcilerin komisyona dahil edilmemiş olmasıdır.
Programda ele alınan öğrenim alanlarını incelediğimizde ülkemizin tarım politikalarına uyumlu bir şekilde hazırlandığı dikkati çekmektedir. Tarım alanında geniş bir perspektiften bakmak suretiyle hazırlandığı anlaşılan program çocuklarımıza tarım bilinci vermesi açısından yararlı olacaktır. Programın giriş kısmında bu düşünce şu şekilde ifade edilmektedir: “Tarım dersinin de öncelikli hedefi 6, 7 ve 8. sınıf öğrencilerine tarım bilinci kazandırarak, farklı tarım uygulamaları hakkında yorum yapabilmelerini sağlamaktır.”
Bugün öğrencilerimizin değil şehir ortamında kırsal kesimde bile oldukça zor olduğu şartlarda “bu dersin okutulmasının amacı ne olabilir” diye soranlar olabilir. Bu amaç programda şu şekilde ifade edilmektedir: “İlköğretim 6, 7 ve 8. sınıflarda seçmeli ders olarak konulan tarım dersi temelde tarım uygulayıcısı değil ama tarım bilincine sahip, tarımın yaşamsal ve ülkesel öneminin farkında olan, tarım uygulamaları hakkında da yeterli donanıma sahip genç bireyler yetiştirmeyi amaçlamaktadır.” Güzel belirlenmiş olan bu amacın gerçekleşmesini temenni etmekle birlikte SBS sınavları kıskacında inleyen gençlerimizin tarım dersini seçme oranlarının ne ölçüde olduğu ayrı bir inceleme konusudur.
Tarım dersinin programda yazılı olan vizyonu incelendiğinde şu açıklamaları görmekteyiz; “Tarım dersi, öğrencilere tarım ile ilgili teknik bilgiler kazandırmanın yanı sıra tarımın birey, toplum ve insanlık açısından önemini kavratmaya odaklanmıştır. Tarımsal üretim ilkelerinin yanında uygarlığın tarihsel gelişiminde tarımın rolü, ülkemizin Dünya tarımındaki yeri, tarımsal kaynakların sürdürülebilir şekilde kullanımı, tarımsal hammaddelerin -gıda başta olmak üzere- günlük hayattaki ürünlerin oluşumundaki önemi ve teknolojinin tarımsal üretimdeki yerini kavratmayı hedeflemektedir. Bu temel bilgiler ışığında, öğrencilerin tarıma çağdaş bir bakış açısı ile bakmaları ve günümüzde geçerli olan tarım uygulamalarını kavramaları programın vizyonunu oluşturmaktadır.”
Programın temel yaklaşımına baktığımızda “Tarım Dersi Öğretim Programı, öncelikle üretimdeki modern yöntemler, verim - üretim ilişkisi, kaynakların etkin kullanımı gibi bireylerin ihtiyaç duydukları farklı konularda çağımızın değişen ve gelişen şartları çerçevesinde yapılandırılmaya çalışılmıştır.” Şeklinde özetlenebilir.
Bu programın genel amaçlarını incelediğimizde;
“Bu program ile öğrencilerin,
1. Tarımın insanlığın uygarlık sürecine katkılarını kavraması,
2. Günümüz tarımındaki genel kavramları anlaması,
3. Tarımı diğer sektörlerle ilişkilendirebilmesi,
4. Tarımsal üretim tekniklerinin farkında olması,
5. Tarımsal etkinliklerin çevreyle olan ilişkilerini yorumlaması,
6. Toprağa karşı duyarlılığının artması,
7. Gıda üretimi ve sağlıklı gıda tüketimi konularında bilinçlenmesi
amaçlanmıştır.” Bu amaçların gerçekleşmesi halinde gençlerimizde bilinçli bir tarım kültürünün oluşması yönünde önemli bir katkı sağlayacağı söylenebilir.
Programın belirtilen amaçları doğrultusunda oluşturulan kazanımlar yoluyla öğrencilerin aşağıdaki becerileri kazanmaları hedeflenmiştir:
“1. Türkçeyi doğru, güzel ve etkili kullanma,
2. Eleştirel düşünme,
3. Yaratıcı düşünme,
4. İletişim,
5. Araştırma,
6. Problem çözme,
7. Bilgi teknolojilerini kullanma,
8. Gözlem.”
Bu beceriler yalnızca öğrencilerimizin değil, toplumun büyük bir kesiminin ve tarım kesimi çalışanlarının da uygulamasında yararı olacak temel becerilerdir. Bu yönüyle program, eğer uygulanır ve benimsenirse önemli bir eksikliği giderecek niteliktedir.
Tarım Dersi Öğretim Programı aşağıda belirtilen modüllerden oluşmaktadır:· “Tarım Kültürü,
· Ekolojik Tarım,
· Tarla Tarımı,
· Bahçe Tarımı,
· Sığır Yetiştiriciliği,
· Koyun ve Keçi Yetiştiriciliği,
· Kümes Hayvanları Yetiştiriciliği,
· Arı Yetiştiriciliği,
· İpek Böceği Yetiştiriciliği,
· Balıkçılık,
· Gıda.”
Bu modüller tarım dünyasına genel bir bakış açısı sağlaması açısından yararlı olacak niteliktedir. Bu modüllerin açılımını programın tamamını inceleyerek öğrenebilirsiniz.
Burada şimdilik şunu ifade edebiliriz ki, çevre eğitimi öğretim programı hazırlanana kadar bu alandaki eksiklik, Fen ve Teknoloji, Sosyal Bilgiler, Coğrafya, Biyoloji gibi derslerdeki çevre ile ilgili öğretim alanlarında verilmeye çalışılmaktadır. Tarım Dersi Öğretim Programında da çevre konusuna kısmen ekoloji ve erozyonla ilgili konularda değinilmekle birlikte yetersiz kaldığı görülmektedir.
Bu yazımda, bu konuyu işlemem hususunda ihtiyacı belirten bahcesel.com yetkilileri sayın Selami SARAÇ ve Korkmaz MERT’e teşekkür ederim.
Siz kıymetli okuyucularıma bu konu ile ilgili tavsiyem ise; öncelikle Tarım Dersi Öğretim Programına http://ttkb.meb.gov.tr/ adresinden ulaşmanız ve eleştirel bir gözle incelemenizdir. Programın zayıf ve güçlü yönleri akademisyenlerimiz ve mühendislerimiz tarafından dikkatle ortaya konulmalı ve bu konuda sitemizde makaleler yayınlanarak yetkililerin dikkati bu noktalara çekilmelidir. Hepsinden önemlisi bu programa göre yazılacak olan ders kitabı siz kıymetli akademisyenler tarafından kontrol edilmeli ve yapıcı yönde incelenmelidir.
Tarım dersinin seçmeli ders olarak daha fazla seçilmesi için bu internet sitesi yoluyla ve sitenin üyesi olan bütün tarım gönüllülerini seferberlik şeklinde bir kampanya yapmaya davet ediyorum. İnanıyorum ki yapacağınız yapıcı tavsiyeler ülkemizdeki tarım ve çevre bilincinin gelişmesine önemli katkılar sunacaktır. Unutmamak gerekir ki sizler Türkiye’nin tarım alanındaki birikimisiniz.Sizlere yararlı olmaya çalıştığım bu yazı hızlı bir şekilde kaleme alınması nedeni ile elbette eksiklerimiz olacaktır. Hoş görünüze sığınır ve yapıcı eleştirilerinizi beklerim.
Hoşcakalın.
Dr. Nadir ÇOMAK
Eğitimci-Yazar
ncomak@hotmail.comFacebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!