Bitkilerde üretme ya tohumla (jenertif) veya dikimle (vejetatif) yapılır. Tohumla yapılan üretim, yani jeneratif üretim konumuza hayli uzak olup sadece çim sahalarını içine almakta olduğundan bu konuya değinmeyeceğiz.
Vejetatif yani dikim yolu ile yapılan üretim metodları : Çelikle üretim, daldırma ile üretim, aşılama ile üretim gibi çeşitli bölümlerde kısaca incelenecektir. Bu yazıda Çelikle üretim ele alınmaktadır.
A- ÇELİKLE ÜRETiM :
Üretilecek bitkilerden alınan canlı bir parçanın (gövde, kök, yaprak gibi) dikilerek yeni bir bitki oluşturması işlemidir. Çeliklerin dikileceği toprakların geçirgen, humuslu ve nehir kumu içeren bir karışımda olmasına dikkat edilir. Bazı taksonların köklendirilmesinde torf veya perlit ilavesi işlemi hem çabuklaştırır, hem de iyi sonuç alınmasını temin eder..
Çelikle üretimin birçok türü vardır. En önemlilerini ele alalım :
Gövde Çelikleriyle Üretme :
Çeliklerin sertliğine göre 3 türlüdür. Yumuşak (yeşil) çelik,
odunsu çelik ve sert (odun) çeliktir. Odunsu bitkilerin, taze. ilkbahar sürgünlerinden hazırlanan yumuşak çelikler daha çok süs bitkilerine uygulanır.
Başlıca türler : Azela, Acer saccaarum (şeker akçaağacı), Akebia, Amorpha (yalancı çivit), Ampelopsis (amerikan sarmaşığı), Aralia, Buxus (şimşir), Calycanthus (kadeh çiçeği, kış çiçeği), Campsis, Caragana, Cercis (erguvan), Chamaecyparis (yalancı servi) Comus (kızılcık), Cotoneaster (Dağ muşmulası); Crataegus (Ak diken, geyik dikeni), Diospyros (Trabzon hurması), Elegnus (iğde), Evonymus japonica (taflan) Forsythia (Altın çanak), Hedera (Sarmaşık), Hydrange (Onanca), Laburnum (San salkım), Ligustrum (Kurtbagrı), Liridodendron (Lale ağacı), Lonicera (Hanımeli), Magnolia. Malus (Elma), Morus (Dut), Prunus (erik), Robinia (Yalancı akasya), Salix (Söğüt), Syringa (Leylak), Tamarix <Ilgın), Ulmus (Karaağaç), Viburnum (kartopu), Weigelia...
Yumuşak çelikler daha çabuk ve daha kolay köklenirler. Bunlar tepe tomurcuğu taşıyan sürgünlerden (baş çeliği) alınır. Çeliklerin boyu 7-12 cm. olup 2-3 boğumlu olmaları yeterlidir. Çelik kesilirken son boğumun l cm. altından kesilmeli ve sabah erken saatlerde hiç bekletilmeden dikilmelidir. Burada dikkat edilecek önemli noktalardan birisi de çeliğin ters dikilmemesidir. Tomurcuklar yukarı bakacaktır.
Odunsu çelikler : Rhododendron (Orman gülleri), Pittosporum, Camelia, Azela, Prunus laurecerasus (Laz kirazı), Taxus (porsuk), Cryptomeria, Juniperus (ardıç) gibi toksanlara uygulanır. Çelikler Ağustos-Eylül de genç ağaçlardan alınır. Ağaç yaşlı ise bunların alt dallarından seçilebilir. Boylan 7-15 cm. olabilir.
Odun çelikleriyle yapılacak üretimde, yaşını doldurmuş, odunlaşmış sürgünlerden ilk baharda alınan çelikler kullandır.
Kök çelikleriyle üretme
Bu metod, kök sürgünü verebilen bitkilerde uygulanır.
Başlıca türler: Ailanthus (Kokarağaç), Aesculus (at kestanesi), Albizzia (pasa bıyığı), Calycanthus (Kadeh çiçeği), Cydonia japonica (süs ayvası), Daphne, Dex (Papaz külahı, Lagerstromia (Oya ağacı), Rhododendron (Orman gülü), Rhus (Sumak), Robinia (Yalancı akasya), Sringa (leylak), Wisteria (Mor salkım)...
Kökten alınan çiçeklerin boylan, gevrek yapıda olanlarda 3-5 cm., etli yapıda olanlarda ise 5-8 cm. dir.
Yaprak çiçekleriyle üretme :
Yapraktan yeni bir bitki üretilmesidir. Yaprağın yalnız aya kısmı kullanılır. Yaprak çeliğinin alınması hava koşullarına bağlıdır. Optimal koşullar : Isının 18-24°C, hava neminin yüksek ve ışığın bol olduğu koşullardır. Bu koşullarda iyi sonuç alınır.
Başlıca türler : Afrika menekşeleri, Sansevieria (Sansavarya), Eeheveria (Acı dülek), Crassus, Sedum (Dam koruğu), Camelia, Ficus elestica (kauçuk) gibi süs ve saksı bitkilerinden ibarettir.
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!