Beşinci Dünya Su Forumu 16-22 mart tarihleri arasında İstanbul Büyük Şehir Belediyesinin yeni yaptırdığı Sütlüce Kongre Merkezi ile Feshane Kültür merkezinde yapıldı. Bu arada Sütlüce Kongre Sarayı çok güzel olmuş. Emeği geçenlere teşekkürler. Dünyanın dört bir tarafından panelistler ve katılımcılar orada idi.
Bende yedigün boyunca mümkün mertebe bütün oturumları takip etmeye çalıştım. Bir tekaçılış seramonisini izleyemedim. Onu da basından izledim. Ne yalan söyleyeyimforumun geneli beni biraz hayal kırıklığına uğrattı.
Ben suyun,su kaynaklarının, su yataklarının ve havzaların durumunun kunuşuluptartışıldığı bir forum bekliyordum. Bu konulardan hemen hemen hiç bahsedilmedi.Bir açılış konuşmasında sn Cumhur Başkanımız bu konulara değinmiş. Onu datelevizyonlardan izledik. Ben başka hiçbir oturumda duyamadım.
Bu forum dadaha çok neler oldu. Kısaca anlatmaya çalışayım.
Başlangıçtasuya daha çok afet imiş gibi yaklaşıldı. Bir afet anında ne türlü tdbirleralınması gerektiği hususlar dile getirildi. Erken uyarı sistemleri ve uyarıcıtedbirlerden bahsedildi. Enteresan bir şekilde Panelistler bu oturum da dahihavza yönetiminden ve havza korumasından bahsetmediler. “bu oturumda dahi”tabirini özellikle seçtim, çünkü taşkınların çoğu havza yönetimi ilealakalıdır. Havza tahribatı ile alakalıdır da ondan.
Oysa su birafet olarak görülmemeli idi. Tedbir alınacak bir nesne değil doğrukullanılan.adil paylaşılan bir kaynak olarak görülmeli ve öyledeğerlendirilmeli idi.
TabiiDünyanın bazı yerleri sellerle boğuşurken bir tarafı da kuraklıkla mücadeleediyor. Bırakın tarım alanlarında kullanmayı içmek için temiz suya ulaşamıyorinsanlar. İnsan sormadan edemiyor: Kuraklık mı tehlikeli bir afet yoksataşkınlar mı? Hangisi daha tehditkardır. Ve günümüz teknolojik imkanlarınınyanında kuraklık bir kadermidir? Yoksabir insanlık sorunumudu? Bu sorulara ben cevap vermeyeceğim. Gerçi herkesinvereceği cevabı tahmin edebiliyorum.
İsterkuraklık olsun ister taşkın olsun bu sorunlar dünyanın ortak sorunları dır. Çünküafetler sınır, milliyet, ırk , cins tanımaz. Özellikle doğal kaynaklarınkorunmasında hiç kimse benim sorunum değil diyemez. Bir gün onun da sorunuolur. Ama iş işten geçmiş olur.
Bu forumda“su- enerji ilşkileri işlendi. Tabi aynı anda sınır aşırı suların hukukutartışıldı. Burada da öne çıkması gereken temiz suya ulaşabilmek temel birinsan hakkı prensibi olmalı idi. Çok az ucundan değinildi. Bunun yanındayapılan barajlar sayesinde yok olan ekosistemlerden bahsedildi. Bu konu daaslında müstakil bir başlık altında işlenmeli idi. Tıpkı dünyanın dört biryanında bilinçsizce kurutulan bataklık alanlar gibi. Bu alanlar bulunduğuçevrelerin ekolojik denge unsurlarıdır. Tek tek her birisi onlarca doktoratezleri hazırlanabilecek hususlardır. Ben bu kadar değinip bırakıyorum.
Yapılanoturumlarda sağlanmaya çalışılan koordinasyonların hemen tamamı sözüm onamuvcudun paylaşılmasına yöneliktir. Konuşmacılar içerisinde feryadı figaniçinde olacağını düşündüğüm kurak ülkelerin temsilcileri bir suçluluk duygusuile sakince koroya katılmaya çalıştığını gözlemledim. Biraz önce söylediğim“paylaşım” tabirine pek uymadığının farkındayım. Zaten paylaşım falan da yok.Maalesef gücü yeten sahibidir mantığı işliyor.
Oturumlarınbazısında da su yönetimi konular işlendi ama yönetimden ziyade dağıtım konularele alındı. Yönetimden kasıt havza yönetimi, kirlenmeyi önleyici tedbirlerinalınması, su arıtma teknolojilerinin geliştirilmesive bu alandaki yatırımlar gündeme hiç gelmedi. Oturum sonunda katılımcılarasözhakkı verilince ben de söz aldım ve şu tespitleri yaptım. “Gördüğüm kadarı ile insanlaryeryüzündeki mevcut tatlı su kaynaklarını nasıl paylaşırımın, ondan ne ederimde daha fazla pay alırımın peşinde. Tıpkı petrol gibi. Tıpkı uranyum gibi veyadiğer enerji ve maden kaynakları gibi. Oysa bugün burada ve daha öncekioturumların ana konusu suyun paylaşımı değil suyun ve su kaynaklarının,dolayısı ile su havzalarının ve dolayısı ile çevrenin korunması olmalı idi.Kaynaklardan alınıp kullanılıp kirletildikten sonra tekrar kaynağa geri verilensuyun kalitesinin ve temizliğinin en az alındığı kadar olmasının nasılsağlanacağı konuşulmalı idi. İşletmeler bazında arıtma tesisi yaptırmayazorlandığında uluslar arası rekabetten dahsedilir ama uluslar arası tedbirlerde alınmaz. Bu konuda ki en son teknoloji ve arge çalışmaları anlatılmalı idi.İklim değişikliklerinden bahsedildi. Acaba bunun sebebi kimler. Ormanlarımızahep verimli bir işletme gözü ile baktık. Oraları kereste deposu gibi gördük.Neden ormandan aldığımızı ormana geri vermeyi hiç düşünmedik. Dünyanınakciğerleri olduğunu söylediğimiz Amazon Ormanları her geçen gün azalıyorburadaki yaban hayatı da buna paralel yok oluyor. Bunun müsebbibi kim. Dünyadamaalesef balta girmemiş orman kalmadı.
Bunlarıntamamının temelinde insanlar yatar. Bir kızıl dereli atasözü vardır. İnsanlaryeşil dolarların yenilemeyeceğini anladığında çok geç olmuş olacak. Sayınpanelistlerden ricamız her şeyin güllük gülistanlık gibi göstermemeleri. Birazda gerçek sorunlara değinmeleridir.”
Ben bukonşmayı yaptıktan sonra bütün panelistler tekrar son sözlerinde bu konuyadeğindi. Ama o da o oturumda kaldı.
Sonrakioturumlarda bölgesel çalışmalarla çeşitli grupların yaptığı mikro çalışmalar.Dünyanın su sorunu yine oralarda bir yerlerde duruyor. Dünyanın su kaynaklarıhala son hızla kirletiliyor. Ve tuzu kurular yine istediği gibi suyu daenerjiyi de yönetiyor.
Peki neyapmak lazım hep böyle içimiz kararıp duracakmı? Hep ağlayıp duracakmıyız?
Hayır. Eğer bir bölge suya ulaşamıyorsa insanlar yatıpbeklemeyecek biraz gayret sarfedeceklersuya ulaşmak için. Kaynaklar çok çeşitli. Geleceğin yatırımı su teknolojileriolacak şimdiden yola çıkıp mesafe kat etmek lazım. Hem arıtma, hem de suyu eldeetmek için. Çöldeki bir böceğin kabuğu havadaki su buharını tutup suyaçevirebiliyorsa insan oğlu da bunu başarabilir.
Selam vedua ile
Kenan ALBAYRAK
Ziraat Mühendisi
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!