DOMATES BİTKİSİNİN İKLİM İSTEKLERİ

Domates,bir ılıman iklim bitkisidir. İyi ve başarılı bir üretim için nitelikli fidelerin elde edilmesinden sonraki dönemde de uygun koşulların sağlanması gerekir.

Dikim aralıkları, özellikle örtü altı yetiştiriciliği için; dekara 2500-2700 bitki gelecek şekilde ayarlanmalıdır. Sıra arası mesafe 90-100 cm. kadar, sıra üzeri mesafe de 40-50 cm. kadar olmalıdır. Dikimden hemen sonra,Danaburnu ve Bozkurt gibi zararlılar için uygun ilaçlamalar yapılmalıdır.

(5 Kg. kepek + 1 Kg. Şeker + 400 g. İnsektisit karışımı gibi)

Gelişme periyodu boyunca; Ortam sıcaklığı 10 °’nin altına ve 32 °C’ nin üstüne çıkmamalıdır. 10 °C’ nin altındaki sıcaklıklarda döllenme sorunu yaşanır.

Döllenme eksikliğinin neden olduğu şekil bozuklukları

Döllenme eksikliğinin neden olduğu şekil bozuklukları ve az çekirdeklilik Bu nedenle seralarda Bambus arılarının kullanılması, döllenmenin tam oluşmasından dolayı, meyve verimini ve bilhassa meyve kalitesini arttırır. 32 °C’ nin üzerindeki sıcaklıklarda ise meyve tutumunun yanı sıra renk oluşumunda da sorun yaşanır. Aşırı sıcaklarda seraların üzeri mutlaka gölgelendirilmelidir. Gece sıcaklıklarının 13-18 °C’ler arasında,Gündüz sıcaklıklarının 19-24 °C’ler arasında olması istenir.

Domates bitkisinin sıcaklık istekleri (°C):

Gelişme dönemi Minimum Optimum Maksimum

Çimlenme…………... 11 20—25 34

Büyüme…………….. 18 21—24 32

Çiçeklenme ve Meyve tutumu

Gece…………… 10 14—17 20

Gündüz..………. 18 19—24 30

Likopen oluşumu (Renk) … 10 20—24 30

B.Karoten oluşumu... 10 21—23 40

Büyümenin durması.. - 6 -

Donma ve ölüm……. - (-1) - (-2) -

Meyve tutumu sırasında sıcaklığın yüksek olması; salkımdaki meyvelerin irili ufaklı oluşmalarına ve ayrıca meyvelerde çatlamaların görülmesine neden olur.10 °C’ nin altındaki ve 40 °C’ nin üzerindeki sıcaklıklarda döllenme güçleşir. Meyve tutumu sırasında sıcaklığın çok yüksek olması durumunda ise salkımda az sayıda çiçek ve az sayıda meyve oluşur veya hiç meyve oluşmayabilir.Polenlerin stigmaya ulaşıp döllenmeyi gerçekleştirebilmesi için serada vibrasyona veya arı’ya ihtiyaç vardır. Döllenmeyi kolaylaştırmak amacı ile bitkilerin bağlandıkları teller her fırsatta hafif bir darbe ile sallanmalı ve böylece vibrasyon sağlanmalıdır.Polinasyonun, yani tozlaşmanın yeterli miktarda oluşmasını sağlamak amacı ile haftada iki – üç gün boş ilaç pompası kullanılarak sıralar arasında dolaşılmalı ve çiçek salkımları üzerine hava verilerek böylece hava sirkülâsyonu yaratılmalıdır. Bu işlem, polen veriminin en yüksek olduğu gün ve saatlerde uygulanmalıdır. Polen veriminin yeterli olduğunu anlamak için polen testi yapılmalıdır. Bu amaçla, seranın birkaç yerinde olmak üzere çiçekler ters olarak siyah bir zemin üzerinde tutulmalı ve sirkelenmelidir. Eğer polenler dökülüyor ise çiçeklerde yeteri kadar polen bulunmaktadır. Eğer polen oluşumu yeterli değilse birkaç saat sonra veya ertesi gün aynı test tekrarlanmalı ve hava sirkülâsyonu yaratmak için uygun zaman saptanmalıdır.Gece ve gündüz sıcaklıklarının çiçeklenme ve meyve tutumu üzerindeki etkisi de oldukça önemlidir. Bu fark 6 °C civarında olmalıdır.

Soğuk zararının domates meyvelerindeki belirtisi

Sırık çeşitlerdeki budama 3 amaçla yapılmalıdır.

1. Koltuk alma: Gövde ile yapraklar arasında oluşan koltukların olabildiğince erken alınması yararlıdır. Koltuk almanın gecikmesi durumunda hem hastalık etmenlerinin bitkiye kolayca bulaşmasına neden olunur hem de bitkilerin su ve besin maddelerinden yeteri kadar yararlanmaları engellenmiş olunur.

2. Tepe Kesme: Açıkta yapılan sırık domates yetiştiriciliğinde kırağıların düşmesinden kısa bir süre önce veya genel olarak Pazar durumuna bağlı olarak eğer tepe kesilecekse son salkımdan sonraki iki yaprak bırakılmalı ve bitkinin tepe kısmı kesilmelidir.

3. Yaprak seyreltmesi: Hasta yaprakların alınmasında yarar vardır. Ayrıca hasadı bitmiş olan salkımların altındaki yapraklar ve üstündeki bir yaprak alınabilir. Kızarmayı arttırmak amacı ile yapraklar alınacaksa, meyvelerin tam iriliklerini almaları beklenmelidir.

Meyveler tam iriliklerini aldıktan sonra yapılmış olan yaprak seyreltmesi

Seralarda her yıl aynı seviyede yapılan toprak işlemeleri sonucunda 30-40 cm. derinlikte sert bir tabaka oluşur. Bu tabakanın 3-4 yılda bir uygun aletler kullanılarak kırılmasında yarar vardır. Normal sofralık domates çeşitlerinin yanı sıra son yıllarda, bilhassa örtü altı yetiştiriciliğinde SALKIM çeşitler, KİRAZ (cherry) çeşitler ve KOKTEYL çeşitler de üretilmekte ve Pazar bulmaktadır.