Bal arılarında bilindiği üzere 3 cins arı mevcuttur. Bunlardan en önemlisi ana arı'dır. Ana arı koloni için olmazsa olmazdır. Bu arı'nın oluşma süresi ana arı'nın kalitesini etkileyen en önemli faktörlerden biridir. Oğul içgüdüsüyle kuvvetli analar gelişir. Ayrıca ana arı'nın nektar akışının bol olduğu zamanlarda oluşumu, yeteri kadar erkek arıyla çiftleşmesi ana arıdaki kaliteyi etkileyen faktörlerden birisidir. Buruda bunları kısaca izah ettikten sonra asıl konumuz olan ve pek arıcımız ve insanımız tarafından pek çok yanlışlıklara neden olan ve emek, maddiyat ve manevi olarak kayıplara neden olan ana arı'nın kovanlara verilmesini anlatmak istiyorum.
Burada şunu açıkça ifade edeyim. Enusta arıcılar bile bu konuda bazen başarısızlığa uğramakta, tabiri caizse "Çokbilen çok yanılır" atasözünü doğrulamaktadırlar. Öte yandan bu yazımızıokuyup ta bilgi, beceri ve tecrübesini sunacaklara şimdiden teşekkürlerimisunuyorum. Yurdumuzda pek çok ana arı üreten kişi ve kuruluşlar mevcuttur veülkemiz bu konuda epeyce mesafe kat etmiştir. Üstelik ülkemiz bazı arıırklarının gen kaynağı olması en büyük avantajdır. Gerek anasız kovanlara anaarı verilmesi, gerekse verimsiz ve yaşlı anaların değiştirilmesi işgücü veverimi etkileyecektir. Öte yandan ana arının havada çiftleşmesi nedeniyleözellikle arı kuşları, serçe ve diğer bazı kuşlar tarafından yakalanmakta budakovanların yetim kalmasına sebep olmaktadır. Bal arıcılığını ister hobi olarakyapanlar, isterse profosyonel arıcılar ya yedek ana arı bulunduracaklar, ya daaşılı ana satın alacaklardır. Yukarıdaki hususları izah ettikten sonra asılönemli olan konumuza geçelim.
Ana arıkabulü teknik arıcılıkta en zor işlerden biridir. Dolayısıyla arıcının sabırlıolması, bilgi, beceri ve tecrübe çok önemlidir. Kovanlara ana arı verilmesiniiki kategoride incelemekteyiz. Öncelikle ana arı verilecek kovanlarda ana arıvarsa alınır. Meme, yüksük bozulur. Yalancı ana veya sahte ana getirenkovanlara kesinlikle ana arı verilmez. Bahar döneminde ve yavru arının veyagenç işçi arıların yoğun olduğu dönemlerde bölme ya da çırpma yöntemiyleoldukça başarılı neticeler alınır.
1-BölmeYöntemi: Kuvvetli arı yada arılardan bir ruşet kovana 5 yada altı metre en az 3çıta çıkmak üzere olan işçi arılar çıtasıyla aktarılır. Yavru sonlarına ya daen son çıtanın ballı olması gereklidir. Bu şekilde bölgü kovan 1 gün bekletilir.Buradaki amaç usta işçilerin tekrar kovanlara dönmesidir. Acemi arılar anaarıya zarar vermeyeceği prensibiyle 1 gün sonra kas yada elle tutulan ana arıbu kovana direk verilir. Gerek ana arı verilirken gerekse de kovanlara verilirken,ana arının baş kısmından yakalanmalı, dikkatli olunmalı, sıkmamalıdır. Kanatlarya da bacaklar yada geriden tutmalarda sakatlamalar olmakta ana arı ya hiçyumurta atmamakta, yada bacağını yada kanadını sürüyerek dolaşmakta. Budaistenmeyen sonuçlar doğurmaktadır. Kovana direk bırakılan ana arı, birkaçdakika sonra kovan açılarak izlenilir. Eğer ana arı işçilerce sıkıştırılmayıp, takipediliyorsa bölgü kovana hemen kek ya da az miktarda petekler üzerine şerbetdökülür. Bu kovan 5 ya da altı gün açılmaz, rahatsız edilmez, kovan üzerinekörük vs gibi takım dahi konulmaması önerilir. Şayet ana arı kovana salındıktansonra açıldığında; Eğer ana arı işçilerce sıkıştırılıp, üzerinde topaklanmavarsa ve de işçi arılar bu yeni verilen anayı sıkıştırıyorsa ve de kovandanfare sesine benzer ses duyumu geliyorsa ana arı tehlike altındadır. Derhalmüdahale edilmeli, ana arı kafese alınmalıdır. Bir gün sonra tekrarsalındığında eğer sıkıştırma yoksa kovan kapatılır. Eğer sıkıştırma varsa 2. maddedeizah edeceğim yöntem uygulanılır. 1. maddede bahsettiğimiz yöntemle %98oranında başarılı olunur.
Çırpmayöntemi de bu yönteme çok benzer. Amaç yine acemi işçilerden istifadeedilmektedir. Boş bir ruşet kovan alınır, içine birkaç kabarmış petekli çıtakonur. Bu çıtalardan bir ya da bir kaçının ballı olması önerilir. Ancak bu işiyaparken seri olunmalı yağmacılığa meydan verilmemelidir. Ruşet kovanaaktarılan arılar yine kovanlardan 5-6 m. mesafe uzaklığa götürülür. 1 gün sonraana arı direk kovana salınır ve yukarıdaki yapılanlar aynen uygulanır. Busistemde başarı oranı %100 dür.
2-Analıkovanlara ana verilmesi: Bu sistemde ana kovanlara ana verilmesi izahedilecektir. Öncelikle burada bilgi, beceri ve tecrübe öne çıkar. Önceliklekovandaki ana arı alınır. İlk olarak ana verilecek kovana anasızlıkhissettirilir. Anasızlığı hisseden koloni huzursuzlaşır, kovan önlerinde aranırve kovanda uğultu başlar. Burada en önemli olan koloni yüksüğe geçmeden anaarının kovana kabul ettirilmesi ya da verilmesidir. Diğer bir yöntem ise Ana kovanın ana arısıalınır ve 6 gün beklenir. Daha sonra kovan açılarak ana yüksük, meme vstemizlenir ve kafesin kek tarafı açılarak kovandaki genç işçi yoğunluğununolduğu bölgeye iki çıta arasına yerleştirilir. Kovana bol miktarda kek, şerbetve yem verilir. Bu kovana 5 gün uğranılmaz, açılmaz ve gürültü, patırtıdançekinilir. Burada başarı oranı arıcının bilgisi, becerisi ve tecrübesi ile ortayaçıkar. Ancak Yöresel arılarımızdan Anadolu ve Muğla arısı diğer ırkları kabulederken zorlanmaktadır. Buda şahsi kanaatim ırkların arasındaki dil, renk vsgibi farklılıkların etkili olduğunu tahmin etmekteyim. Ne kadar hassas olunursaolunsun, en usta arıcı bile başarısız olmaktadır. Bazı arıcılarımız ana arıkabul ettirmede pek çok usul yapmakta ama bunların büyük kısmı tesadüfîdir. Tereddüdedüşen konulurda
www.uzmansel.comsitesenden arıcılık bölümüne sorabilirsiniz.
Ayrıca pekçok arıcılık sitesi, dergi vs. inceledim ama bu konuda ayrıntılı yazıya raslayamadım.
Bereketliyıllar, başarılar dileğimle, Esen kalınız.
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!