Birçok ülkede olduğu gibi ülkemizde de tarım kuruluşları ile üniversiteler iyi bir organizasyon ile entegre edilmeli ve yapılan bilimsel çalışmalar teknik elamanlarca çiftçiye ulaştırılarak uygulamaya konmalıdır. Üniversite ile tarım kuruluşları arasında bir bağ kurulmadıkça, bu bağ güçlendirilmedikçe ve tarımsal yayım faaliyetleri aktif hale getirilmedikçe ülkemizde tarımda çok önemli gelişmelerin olacağı zannedilmemelidir. Bunu bir örnekle anlatmak istiyorum. ABD’nde her ayın son Pazar günü büyük bir restoranda sabah saat 9.00’da o bölgedeki tüm çiftlik sahipleri, üniversite ve tarım kuruluşlarındaki uzmanlar, kooperatif başkanları ve ilaç firmalarına ait yetkililer toplantı kapsamında kahvaltıda bir araya gelirdik. Bu toplantıda tarımsal üretimden pazarlamaya kadar olan tüm problemler tartışılır ve çözümler üretilirdi. Eğer önemli bir problem varsa ve bu konuda bilgi yoksa bu hususun bir proje kapsamında hazırlanması önerilir ve çözümü için bölgedeki kooperatiflerden bütçe ayrılır ve bu şekilde sorunlar tartışılıp farklı farklı çözümler üretilirdi. Daha sonra bu proje bittiğinde yapılan bilimsel çalışma yine burada tartışılıp uygulamaya aktarılırdı. Bazen bu toplantılar saatlerce sürerdi. Problemin üzerine gidilerek çözümler bulunurdu. Ülkemize bakıldığında, üniversiteler ve tarım kuruluşları arasında çok ciddi ilişkilerin bulunmadığı ve çok önemli olduğunu düşündüğüm Kooperatifçiliğe gereken önemin verilmediği ve yaygınlaştırılmadığı aşikardır. Şimdiki sistem yerine, bir çiftçi ürününü ürettiğinde direkt kendisi pazarlamamalı, ürünü kooperatife teslim etmeli ve ürünü kooperatifin pazarlaması sağlanmalıdır. Böylece çiftçinin daha fazla kazanmasına imkan verildiği için bu bağlamda tarıma yönelim de artacaktır. 

Ziraat Fakülteleri altı yıl olmalı, birinci yıl öğrenciler uygulama çiftliklerinde çalıştırılarak ön elemeden geçirilmeli ve bu elemede başarılı olanlar eğitime başlamalı ve öğrencilerin altıncı yılda da orijinal bir proje ve bir tez hazırlamaları sağlanarak yüksek mühendis olarak mezun olmaları sağlanmalıdır.

Ayrıca, hayvancılığın, tarımdan ayrılması gerekir ve ayrı bir genel müdürlük oluşturulması faaliyetlerine devam etmesi daha uygun olacaktır. Yine, arıcılık hala hayvan sağlığı birimi altında görev yapan veteriner hekimlerin sorumluluğu altındadır. Arıcılığın ziraat mühendislerinin sorumluluğuna alınarak ayrı birim olarak faaliyetlerine devam etmesi sağlanmalıdır.

Yine ülkemizin değişik bölgelerinde uygulama, üretim ve yayım amaçlı spesifik araştırma merkezleri oluşturulmalı ve bunlar yaptıkları çalışmaları direkt uygulamaya aktarıp çiftçilere benimsetmelilerdir. Örneğin, Hububat, Pamuk, Çay, Fındık, Tütün, Patates, Turunçgil, Kivi, Feromon, Kairomon, Halk Sağlığı, Haşere Kontrol, Tohumculuk, Fide ve Fidan Yetiştiriciliği ve Zirai Mücadele Araştırma Enstitüleri gibi spesifik araştırma enstitüleri kurulmalıdır. Böylece, milyarlarca dolar harcayarak ithal ettiğimiz birçok kimyasal madde ve bitki üretim materyalleri bu enstitüler aracılığı ile üretilebilecek ve bunların yaygınlaştırılması sağlanacaktır. Bu enstitülerin, hayvancılığın geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması için de düşünülüp kurulması desteklenmelidir. Çok önemli bir pozisyonda olacak olan bu enstitülere alınacak elemanlar belirli kriterlere sahip olmalı ve bir sınav sonucu buralarda istihdam edilmelidirler.  

Yine, tarımda, doğrudan tarımsal desteklerin arazi miktarına göre değil de, yetiştirilen ürüne, ürünün kalite ve kantitesine göre derecelendirilip yüksek prim verilmesinin tarımla uğraşların gelirini artıracağı ve bu sektördeki istihdam oranına da olumlu yansıyacağı kanaatimdir. 

Tarım ilçe müdürlükleri kaldırılarak, bağımsız ve direkt bakanlığa bağlı ilde bir birim oluşturarak ve bu birimin kontrolünde köy grupları oluşturarak bu köylere tarım ve hayvancılığın ağırlığına göre alt yapıyı oluşturduktan sonra birer veteriner, ziraat mühendisi veya bu konularda uzman olan teknikerler verilerek çiftçi ve uzmanların iç içe olmaları sağlanmalıdır. Bu yerleşim yerlerine lojmanlar yapılıp, bu uzmanların buralardaki çiftçileri bire bir eğitmesi, demonstrasyon mahiyetinde örnek projeler uygulayarak çiftçilere göstermesi ve bu teknik elemanların devamlı kontrol altında tutularak eğitimlerden geçirilmesi son derece faydalı olacaktır. Yoksa altyapı oluşturulmadan alınıp köylere verilen teknik elemanların faydadan çok zararları olmaktadır. Aynı faaliyetin devamı olarak, bu sektörde çalışan tüm teknik personelin yöredeki belirgin problemlerin çözümüne yönelik projeler hazırlaması teşvik edilmeli ve gösterdikleri performans esasına göre maaşlandırılmalıdırlar. 

Özellikle verimi çok düşük olan yerli bitkisel ürünlerin yerine sertifikalı bitkisel ürünlerin kullanılması sağlanmalı, yine aynı şekilde hayvancılıkta özellikle et ve süt verimi yüksek ırkların tercihi ile çiftçilerin kazançlarının artması yoluna gidilmelidir. 

Makinalı tarım, tarım sektöründe çok önemli olan ancak maddi sıkıntılardan dolayı istenilen yerde kendini bulamayan ayrı bir sıkıntıdır. İşlerin daha hızlı ve randımanlı yürütülmesi için, çok yüksek hibeler ile çiftçiler desteklenmeli, makinalı tarımın yaygınlaştırılması sağlanmalıdır. 

Şuna inanıyorum ki, çok emek harcayan, çok çalışan ama bu emeğinin ve çalışma zahmetinin karşılığı alamayıp, aradaki farkı başka yerlere kaptıran çiftçi desteklenmedikçe, hayat standardı yükseltilmedikçe, bugün olduğu gibi çok çalışıp az kazandığı müddetçe ülkemiz kendi kendine yetme konusundaki düşüşünü hızlandıracaktır. 

Mevcut problemlerin ivedilikle çözülmesi, tarıma yeni uygulamaların getirilmesi kaçınılmazdır. Bu bizim, sizin, hepimizin, yarınlarımızın problemidir ve elbirliğiyle çözülmelidir.