Zararlılara karşı pestisitlerin yaygın olarak kullanılması sonucu, canlılar arasında var olan doğal dengenin bozulmasına, zamanla zararlı organizmaların dayanıklılık kazanmasına ve ürünlerde kalıntılara sebep olmaktadır. Böylece, uzun vadede çözümü zor ve pahalı yeni sorunlar ortaya çıkmaktadır. Son yıllarda kimyasal mücadeleye alternatif olabilecek yeni yöntemler üzerinde durulmakta ve Entegre Mücadele çalışmaları içerisinde biyolojik mücadele önemli bir yer tutmaktadır. Biyolojik mücadele uygulamalarında ise entomopatojen nematodlar giderek önem kazanmaktadır. Entomopatojen nematodların biyolojik mücadele ajanı olarak kullanılmasına yönelik çalışmaların 1985 yılından sonra giderek yoğunlaştığı görülmektedir.

Böceklerin biyolojik mücadelesinde nematodların kullanımına yönelik yedi nematod familyasına ait türler üzerinde çalışmalar yapılmıştır. Bunlar; Mermithidae, Tetradonematidae, Allantonematidae, Phaenopsitylenchidae, Sphaerulariidae, Steinernematidae ve Heterorhabditidae familyalarıdır. Steinernematidae familyasından Steinernema cinsi ve Heterorhabditidae familyasından Heterorhabditis cinsine bağlı nematod türleri zararlıların kontrolünde oldukça etkilidirler. Bunların 3. dönem larvaları aktiftir ve bu larvalar konukçularının ağız, anüs ve stigma gibi doğal açıklıklarından giriş yapmaktadırlar. Böceğin barsağına ve daha sonra barsağı delerek vücut boşluğuna geçerek, taşıdıkları bakteriyi böceğin sindirim sistemine ve vücut boşluğuna bırakmaktadırlar. Böceği 24-48 saat içerisinde öldürmekte ve ölü böcek vücudu bir sıvı ile kaplanmakta ve bu sıvı nematodun besin kaynağını oluşturmaktadır. Hem entomopatojen nematod ve hem de bakteri böceğin vücudunda çoğalmaktadır. Bu ilişkide nematodun görevi bakteriyi böceğin vücuduna taşımaktır. Bakterinin görevi ise sadece konukçuyu öldürmek değil aynı zamanda konukçusunu hem kendisi ve hem de nematodun gelişmesi için gerekli gıda kaynağının sağlanacağı bir hale getirmektedir. Yapılan çalışmalarda nematodun konukçusunu enfekte ettiğinde konukçuya bakteriyi verdiğini bu bakterinin ise nematodun beslenmesini kolaylaştıracak ortam oluşturduğunu, ayrıca, antibiyotik meydana getirerek nematodun besini olan kadavranın çürümesini engellediği saptanmıştır. Yine, entomopatojen nematod tarafından böcek vücuduna bırakılan bakterinin iki saat içerisinde böceğin kanına geçtiği tespit edilmiştir.

Steinernema carpocapsae’nın Liriomyza trifolii’nin anüsünden girişi

Soldaki sağlıklı ve sağdaki entomopatojen nematodla enfekteli pupalar

 

Entomopatojen nematodun bir Scarabaeid larvasındaki hayat döngüsü

Steinernema cinsi entomopatojen nematodlar Xenorhabdus; Heterorhabditis cinsi entomopatojen nematodlar ise Photorhabdus cinsine ait bakteriler ile ortak yaşamaktadırlar Bu bakteriler Enterobacteriaceae familyasına ait gram negatif bakteriler olup, spor oluşturmazlar. Steinernematidae familyasının Steinernema cinsine ait 62 ve Heterorhabditidae familyasının Heterorhabditis cinsine ait ise 18 tür olmak üzere toplam 80 entomopatojen nematod türü dünyada tespit edilmiştir. Bunların mükemmel biyolojik mücadele ajanları oldukları belirtilmektedir. Ülkemizde ise entomopatojen nematodlarla ilgili çalışmalara son yıllarda başlanılmıştır. Steinernema feltiae; S. affine, S. carpocapsae, S. anatoliense, S. weiseri, Heterorhabditis bacteriophora, H. megidis ve H. marelata olmak üzere 8 türün ülkemizde varlığı tespit edilmiştir.

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!