5.     BAHÇE TESİSİ
Kuşburnu için çok farklı dikim mesafeleri önerilmektedir. Bunun sebebi her türün farklı gelişim, dallanma ve habitüs oluşturmasından kaynaklanmaktadır.

Tavsiye edilen dikim mesafeleri 1x 1,5 - 1,5 x 2 - 3,5 x 1,2 - 3 x 2 - 3 x 3gibi çok geniş bir aralık göstermektedir. Bu dikim mesafeleri göz önüne alındığında dekara 111 - 667 adet fidan dikilebilmektedir.

Müessesemizde üretimine başladığımız aşılı kuşburnu fidanları kök sürgünü vermediğinden ocak şeklinde değil, tek bir ana gövde üzerinde aşı yerinden dallanma göstermektedir. Anaçlık tesisi için yaptığımız denemelerde sıra aralarının traktörle sürülebilmesi için mesafeler 3 metre, sıra üzeri mesafeler ise 2 metre olarak belirlenmiştir. Bu durumda dekara 160 bitki düşmektedir.

 

Kışı şiddetli geçen iklim bölgelerinde fidanların ilkbaharda dikilmesi daha
uygundur. Bu tarih şiddetli soğuk ve donlardan sonra, havaların yumuşamaya başladığı ilkbaharın başlangıcı sayılan günlere rastlamaktadır. Esas itibariyle fidan dikim dönemi, sonbaharda ağaçlar yapraklarını döktükten itibaren başlayarak, tomurcuklar patlayıncaya kadar devam eder. İklim elverişli ise fidanın sonbaharda dikilerek ilkbaharda vegetasyonun başladığı döneme yerine adapte olmuş vaziyette girmesi en uygun durumdur.

Fidan dikilecek çukurlar sonbaharda yağışlardan önce açılarak toprağın
tavlanması ve havalanması sağlanmalıdır. Fidan dikilecek yerler 60 x 60
cm genişlik ve derinlikte açılmalıdır. Daha yüksek seviyede bitki besin elementi ihtiva eden üstten çıkan toprağın, üzerinden bir yıl geçmiş yanmış çiftlik gübresi ile karıştırılarak fidan çukurunun tabanına, alttan çıkan toprağın ise çukurun üst kısmına konulmasına dikkat edilmelidir.

Fidan dikilirken aşı yerinin ve kök boğazının toprak seviyesinden yukarıda kalmasına çok dikkat edilmeli, dikimden sonra çukurun etrafında çanak oluşturularak fidan için gerekli suyun alınmasına yardımcı olunmalıdır.

Kuşburnu fidanları dikim esnasında hereğe gerek duymazlar. Fidanların dikiminden sonra toprak iyice sıkıştırılarak hemen can suyu verilmelidir.

Meyve tutumunun artırılması için kapama kuşburnu bahçelerinin değişik türler ile
kurulması tavsiye edilmektedir.

6.     VERİM
Birim alandan yüksek verim alınması seçilen tiplerin meyve irilikleri yanında, bol çiçek vemeyve oluşturmasına bağlıdır. R. canina'dan geliştirilen kültür çeşitlerinde meyve ağırlığının 8-10 g arasında olduğu belirtilmektedir. Yabani olarak gelişen kuşburnu meyvelerinde ağırlığın 1,31-3,12g  arasında değiştiği bildirilmiştir. Doğal olarak yetişen kuşburnu bitkilerinden bitki başına ne kadar meyve alınabileceğine dair sağlıklı bir
bilgiye rastlanmıştır.

Kültüre alınmış tiplerin verimi ile ilgili araştırma sonuçları da farklılıklar göstermektedir.

Verim ile ilgili yapılan bir çalışmada dekara verim 520-1000 kg (Simenak, 1982; Kühn,1992) diğer bir çalışmada dekara 160 bitki bulunduğunda dekara verim 270-425 kg (Berger, 1992) arasında ölçülmüştür.

Çalı başına verim ile ilgili olarak yapılan bir araştırmada çalı başına verim 2-8 kg (Nitransky, 1974), diğer bir çalışmada 1.7-2.6 kg (Berger, 1992) arasında bulunmuştur.

Aşılı kuşburnu fidanları ile oluşturduğumuz anaçlık parselinde üç yaşlı fidanlarda yaptığımız ölçümde ise çalı başına verim 1.2-2.1 kg olarak tesbit edilmiştir.

7. YILLIK BAKIM İŞLEMLERİ
7.1. Toprak İşleme

Bahçe toprakları çok değişik amaçlarla işlenir. Genel olarak;

a)      Bitkilerin su ve gıda maddelerine ortak olan yabani otları öldürmek,

b)      Çeşitli gübrelerin toprağa karışmasını sağlamak,

c)      Toprak verimliliğini artıran mikroorganizmaların faaliyetini artırmak,

d)      Kök bölgesinin solunumunu, topraktaki besin maddelerinin çözünürlüğünü ve toprağın havalanmasını temin etmek,

e)      Yağmur, kar sularının toprak tarafından emilimini kolaylaştırmak, kurak yerlerde ve meyilli arazilerde su kaybını en aza indirmek,

f)        Toprakta kışlayan haşerileri yok etmek, şeklinde özetlenebilir.

           Kuşburnu bahçelerinin sonbaharda toprak tavında iken iklim bölgesinin durumuna göre Ekim-Kasım ayları içerisinde var ise traktörle 15-20 cm derinlikte pullukla işlenmesi yoksa bel ile bellenerek alt üst edilmesi çok faydalıdır. Bu şekilde işlenmiş olan bahçelerde yağan yağmur ve kar suları, toprak tarafından çok iyi tutulduğundan,fidanların gelişimi ve meyve verimi artmaktadır.

            Özellikle fidanın gelişme dönemlerinde sıra aralarının pullukla sürülerek, sıra üzerilerinin çapalanarak yabancı otlardan arındırılması fidanın sürgün verimini teşvik eder.

            7.2. Sulama

            Kuşburnu bitkisinde kök gelişimi çok iyidir. Kazık kökler çok derinlere kadar ulaştığından kuraklığa çok dayanıklıdır.

            Sulama olanaklarının uygun olduğu yerlerde, özellikle fidanların ilk bir kaç yılında yağmursuz geçen vegetasyon dönemlerinde toprağın durumuna bakılarak 20-25 günde bir defa olmak üzere 4-5 defa sulama yapılması çok faydalı olacaktır.

            Yağışsız geçen dönemlerde, uygun zamanlarda yapılan sulamalar bitki gelişimini ve meyve verimini olumlu yönde teşvik etmektedir.

7.3. Gübreleme

            Uygun gübreleme, yeni sürgünlerin meydana gelmesini, bitki boyunu, meyve iriliğini ve ağırlığını, çalı başına verimi ve meyve eti oranını önemli ölçüde artırmaktadır.    Gübre uygulamasında hektara 40-45 kg N, 30-50 kg P205 ve 80 kg K20 veya hektara 250 kg 1,5: 1: 2,5 oranında kompoze gübre verilmektedir.

            Tavsiye edilen gübre uygulaması ile çalı başına 4.66 kg olan verimin 7.58 kg'a yükseldiği tespit edilmiştir.

            7.4. Budama

            Kuşburnu bitkisi düzenli ve fazla budamaya ihtiyaç duymaz. Özellikle ocak şeklindeki bitkide dal seyreltme şeklinde hafif bir budama verim ve kaliteyi artırmaktadır.

            R. multiflora üzerine aşılı kuşburnu fidanlarında tek bir gövde üzerinde aşı yerinden dallanmalar meydana geldiğinden bitkinin budama ile kontrol altına alınması ve istenen şeklin verilebilmesi mümkündür.

            Aşılı kuşburnu fidanları ile oluşturduğumuz anaç parselinde yaptığımız budamalar
ile bitkinin meyve veren dallarının güneşten daha çok istifade edebilmesi, hasadının kolay olması için yan dallanmalar kontrol altına alınmıştır.

            Özellikle R. canina gibi türlerde 2 yaşlı dallarda meyve oluşumunun söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Budama sırasında yeni sürgünleri teşvik etmek amacıyla yaşlı dallar dış kısma bakan gözlerin üzerinden uygun şekilde budanmalı, dalların birbiri üzerine gelerek güneşlenme ve hasadı zorlaştırmasına müsaade edilmemelidir.    
Nadiren de olsa aşı gözünün altında  anaçta oluşan sürgünler kesilerek yok edilmelidir.

            7.5. Hasat           Kuşburnu meyvelerinin hasadında özellikle vitamin C içeriğinin en yüksek olduğu dönemler gözlenmelidir. Meyveler en yüksek C vitamini oranına fizyolojik olgunlukta ulaşmakta ve bu zaman genel olarak Eylül-Ekim aylarına denk düşmektedir.
Bazı Rosa türlerinde ise fizyolojik olgunluk Temmuz-Ağustos aylarında olmaktadır. Olgunlaşma bakımından  Rosa canina türü içinde de bir varyasyon mevcuttur.

            R. rugosa türüne ait meyveler Ağustos sonunda toplandığında 1000 mg/100 g C vitamini içerirken, Ekim ayında toplandığında 47 mg/100 g C vitamini içermektedir.

            R. tomantosa türüne ait meyveler Ağustos ayında toplandığında 950 mg/100 g, Ekim ayında toplandığında ise 279 mg/100 g  C vitamini içermektedirKuşburnu meyvelerinin olgunlaşması için geçen süre türlere göre değiştiği gibi aynı tür içindekitiplerde de değişiklikler göstermektedir.

            Tokat yöresinden selekte edilen 95/22 nolu tipin meyvelerinin fizyolojik olgunluğa erişmesi Ağustos ayı sonunda olurken, 95/9 nolu tipin meyveleri Eylül ayı sonunda fizyolojik olgunluğa erişmiştir.   Özellikle hasat ve işlemede kolaylık sağlamak açısındanfarklı olum zamanlarına sahip kuşburnu tiplerinin selekte edilerek çoğaltılması da ıslah çalışmalarında çok önemli bir yere sahiptir.

7.6. Zirai Mücadele
Hastalık ve Zararlı
1- Külleme
 2- Gül filiz Arısı

3- Gül filiz burgusu

4- Meyve Gal Arısı

5-Kök Çürüklüğü

(Fusarium sp, Alternaria sp,

Phomopsis sp.) 

Mücadele Zamanı

1-Yaprak ve tomurcuk teşekkülü ile başlayıp 5-6 günde bir 5-6 defa ilaçlanır.                                                

- Budama esnasında --Bitkilerde %5 zarar görüldüğünde  I. İlaçlama,   15-20 gün sonra II. İlaçlama  

3- Budama esnasında- Mart sonu-Nisan ortasında %5 zarar görüldüğünde I.
ilaçlama, 15 gün sonra II. İlaçlamargin çıkışından önce

5-          Fidan yetiştirilirken-          Budamadan sonra toprak üstü aksama

Mücadele Yöntemi ve Kullanılan İlaçlar

1- Kükürt(Toz ve sıvı halde)uygulanır.  
2- Benlate Fungucide, Nimrod Anvil, Morestan WP 25, Karathane LC

1- Dallar kesilerek yakılır.  

2- Gushation M WP 25, Agragathion 25 WP, Folidol MEC 360,

Fosforin M, Karthion M, Poligor, İzgor 40 EC                   

1- Dallar kesilerek yakılır.

 2- Fosforin M, Karthion M, Poligor,    Dimeton 40 EC, Lonnate 201- Toplanan galler yakılır.

1-      Steril Materyaller kullanılmalı

2-      Quadris, Daconil, Visclor, Speromil, Hektonil, Agrokonil,Korkonil

AŞI TARİHİ AŞI ORTAMI  AŞI METODU  AŞI TUTMA ORANI 
SONUÇLARI (%) 
A)     SÜRGÜN GÖZ AŞOLARI

1.        PERİYOT (10,20 OCAK)

2.        PERİYOT (10,20,28 ŞUBAT)

3.        PERİYOT (10,20,30 MART)

4.        PERİYOT (10,20 NİSAN

 

B)      DURGUN GÖZ AŞILARI

5.        PERİYOT (20,30 TEMMUZ)

                      (10,20,30 AĞUSTOS)

5.        PERİYOT (20,30 TEMMUZ)

                      (10,20,30 AĞUSTOS

6.        PERİYOT (10,020,30 EYLÜL)

6.        PERİYOT (10,020,30 EYLÜL)

7.        PERİYOT (10,020 EKİM) 
 AŞI ODASI

AŞI ODASI

SERA

SERA

 

 

AÇIKTA

 

AÇIKTA

 

AÇIKTA

AÇIKTA

AÇIKTA
 YONGALI

YONGALI

YONGALI

YONGALI

 

 

YONGALI

 

" T "

 

YONGALI

" T "

YONGALI
 
229/240 = 95,4

440/480 = 97,9

693/930 = 74,5 
(1791/2220 = 78,87)

359/570 = 62,9

 

 

470/810 = 58,0

 

640/780 = 82,0

 

252/390 = 64,6

267/360 = 74,1

237/420 = 56,4

     
 
Kaynak:Tarım Ve Köyişleri Bakanlığı yayınları

:Metin YAPICI( Ziraat Mühendisi)

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!