AESCULUS (ATKESTANESİ) CİNSİ

Kuzey Amerika, Güneydoğu Avrupa ve Batı Asya'da yetişen atkestanelerinin 25 kadar türü vardır; çoğunlukla ağaç ve ağaççıklardır; geniş bir tepeye ve kaba bir dokuya sahiptirler, iyi aile ve kitle ağacı olurlar.

Atkestaneleri oldukça soğuk rejyonlarda da yetişebilir. Ancak A. carnea ev. 'Briotti' fazla soğuk yerlerde kullanılmalıdır. Bu tür güneşli ve yarı gölge koşullarda tercihen rutubetli ve iyi drenajlı yerlerde iyi gelişirse de gerek kuraklığa ve gerekse rüzgâr etkilerine beyaz çiçekli atkestanelerinden daha dayanıklıdır.

Atkestaneleri rutubetli, drenajı iyi topraklarda iyi gelişir, ışık ağacıdırlar. İlk yıllardan sonra gelişmesi hızlanır.

Atkestaneleri cadde, bulvar ve yol ağacı olarak eskiden beri kullanılırlar ve kentin kirli havasına, tuz etkilerine ve mekanik zararlara dayanıklıdırlar. Ancak köklerinin kaldırımları, tretuvarları parçalaması, meyva ve diğer döküntüleri dolayısıyla zamanımızda bu konuda daha az tercih edilir olmuşlardır. Park ve yeşil alanlarda ve yoğun olan gölgesinden faydalanılmak üzere soliter ağaç olarak yaygın şekilde kullanılırlar.

I.AESCULUS x CARNEA (KIRMIZI ÇİÇEKLİ ATKESTANESİ)

Yetişme Yeri: Kuzey Amerika'nın doğusunda yetişir; ülkemizde de yetiştirilir.

Boy ve Çap: 15-20m. boy 8-10 m. tepe

yapar.

Genel Özellikleri: Koyu yeşil, parlak ve düz yaprakları ışınsal dizili 5 parçadan oluşur, 8-15cm. uzunluğundadır, kenarları kaba dişlidir. Mayısta açan çiçekleri rubikırmızıdır. Çiçek kurulu 10-20cm. uzunluğundadır. Meyveleri A. hippocastanum'unkinden biraz küçük (2.5-4cm. çap)tür. İyi bir park ağacıdır. İyi gölge verir.Endüstriyel yerleşmelerle kent içinde de kullanılabilir.

İklim ve Toprak İstekleri: Sıcak, güneşli ve gölge yerlerde, derin ve taze topraklarda iyi yetişir. Kent iklimine ve kuraklığa dayanır.

Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur.

Üretim tekniği: Üretimi tohum ekimi ile yapılır.

Kültivarları:

Aesculus x carnea ev. 'Briotii' - Kapalı-geniş, piramit tepeli, orta gelişmelidir. 15m. boy ve 8m. tepe yapar. Yaprakları 15cm. uzunluğunda, 5 parçalı, koyu yeşil renklidir. Mayısta açan çiçekleri koyu kırmızı renklidir. Meyveler az sayıda ve dikensizdir. Güneşli - yarı gölge yerlerde taze ve yarı nemli ya da normal derin topraklarda yetişir. Kent iklimine dayanır. Aile ve park ağacı olarak siper altında kullanılır.

II.AESCULUS HİPPOCASTANUM (BEYAZ ÇİÇEKLİ ATKESTANESİ)

Yetişme Yeri: Balkan yarımadasında yetişir; Ülkemizde de çok yetiştirilir.

Boy ve Çap: 20-25m. boy ve çok geniş yuvarlak bir tepe (12-15m.) yapar; kalın dallı ve kaba dokuludur.

Genel Özellikleri: Gövde kabuğu kırmızımsı kahverenkli, çatlaklıdır.Yomurcukları sürgünler üzerinde
karşılıklı olarak dizilir. Yaprakları 10-25cm. uzunluğunda, 5-7si bir sapın ucunda ışınsal durumludur, rengi koyu
yeşildir. Sonbahar renklenmesi sarı ya da sarımsı kırmızıdır. Dallar üzerinde dik durumlu çiçek kurulu 20 cm.
uzunluğundadır. Mayısta açan çiçekleri beyaz, sarı-kırmızı yansımalı ve dekoratiftir. Çok iyi bir kitle, park,
gölgeleme ve aile ağacıdır. Kaba dokusu nedeniyle kapalı mekanlardan uzaklarda kullanılmalıdır. Arılara da
konukçuluk da yapar.

İklim ve Toprak İstekleri: Sıcak ve güneşli ılıman iklimlerde, ışıklı ve yarı gölge yerlerde; normal, derin, taze ve yarı nemli, ağır balçık, hatta taşlı topraklarda yetişir. Derine kök salar, iyi bir toprak tutucudur.

Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur.

Üretim tekniği: Üretimi tohum ekimi ile yapılır.

Kültivarlan:

A.h. ev. 'Baumanni' / 'Flöre plena' - 20-25m. boy ve piramit bir tepe (10m.) yapar. Yaprakları 10-15cm. uzunluğunda, 5-7 parçalı ve koyu yeşildir. Çiçekleri katmer, beyaz ve bol sayıdaki çiçek kurulu 15cm. uzunluğunda ve dik; çiçeklenme süresi uzun. Meyva tutmaz, bu nedenle trafik yolları için uygundur. Derin topraklarda ve güneşli yarı gölge yerlerde yetişir. Park ve aile ağacı olarak ya da soliter kullanılır.

A.h. ev. 'Pumila' - çeşidi, bodur yapılıdır,

A.h. ev. 'Pyramidalis' - çeşidi, sivri (piramit tepeli),

A.h. ev.' Schirmkoferi' - çeşidi, sarı kırmızı çiçekli,

A.h. ev 'Variegata' - çeşidi, sarı alacalı yapraklıdır.