Çoğunlukla Kuzey Yarım Kürenin ılıman bölgelerinde ve ender olarak subtropik ve tropik yerlerde yayılış gösteren 65 kadar türü vardır. Türkiye'de bu cinsin üç türü ve bu türlere ait 7 taksonu doğal olarak yetişmektedir.
Kışın yapraklarını döken ağaçlardır. Yaşlı ağaçların kabukları birkaç türü hariç boyuna çizgili, çatlaklıdır veya dikdörtgen biçiminde pullu, çatlaklıdır. Tomurcukları ve bileşik yaprakları karşılıklı dizilmiştir. Tomurcuk pullarının rengi siyah, kahverengi veya boz esmerdir. Tüysü yapraklardaki yaprakçık sayısı ve şekli bakımından ağacın gençlik evresinde ve olgunluk çağında çoğunlukla farklılık göze çarpmaktadır. Çiçekleri etkisiz ve çanakları salkım durumludur. Meyveleri tek kanatlıdır, birçoğu bir arada salkım şeklinde aşağı sarkar.
I.FRAXİNUS EXCELSİOR - ADİ DİŞBUDAK
Yetişme Yeri: Avrpa ve Anadolu'da akarsu boylarında ve subasar ormanlarda yetişir. 250 yıl kadar yaşar.
Boy ve Çap: 30-40m boy ve yuvarlak ya da dikine oval-gevşek bir tepe (10-15m) yapar.
Genel Özellikleri: Tomurcukları kısave piramit biçimli, sürgün üzerinde karşılıklıdır. Yaz yeşili tüysü bileşik yapraklan 5-1 Ocm uzun, oval, sivri uçlu, kenarları dişli 7-15 adet yaprakçıktan oluşur. Yaprakçıkların üst yüzü koyu yeşil, tüysüz ve parlak, alt yüzü açık mavimsi-yeşildir. Mayısta açan çiçekleri sarı renkli ve çiçek kurulu salkım biçimlidir, ama çiçekleri fazla dikkat çekmez. Tek kanatlı meyveleri açık kahve renkli, 3-4cm uzun, dar dil biçimlidir. Kanat ucu yuvarlaktır.
İklim ve Toprak İstekleri: liman bölgelerde, güneşli, az güneşli yerlerde ve kuru-nemli / ıslak-balçık ve kil topraklarda iyi yetişir. Bir ışık türü olmasına karşın bir süre yarı gölgeye dayanır. Su isteği fazladır ancak , kuru yamaçlarda sığ kireçli topraklarda yetişen ekotipleri vardır. Kent iklimine, kirli havaya, deniz suyuna ve fazla suya (su baskınlarına 2-3 ay) dayanabilir. Geç donlara duyarlıdır. Saçak kök yapar, iyi sürgün verir.
Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur. İyi sürgün verir.
Üretim tekniği: Üretimi tohumla yapılır.
Kültivarlan:
F.e. ev. 'Argenteo-variegata' - Beyaz-gümüşi alacalı yapraklı.
F.e. ev. 'Aurea-variegata' - Sarı-aituni alacalı yapraklı.
F.e. ev. 'Globosa Nana' - Bodur ve top biçimli tepeye sahiptir.
F.e. ev. 'Monophylla' - Sert piramidal formlu tepesi ve düzgün sürgünleri olan büyük bir ağaçtır.
F.e. ev. 'Pendula' - Boşluklu-şemsiyemsi tepeli, sarkık dallı ve yavaş gelişmeli bir ağaççıktır, (m boy ve 4m tepe çapı yapar.
II.FRAXİNUS ORNUS - ÇİÇEK DİŞBUDAĞI
Yetişme Yeri: Güney Avrupa ve Doğu Akdeniz ülkeleriyle Türkiye'de kıyı kesimlerde yetişir ve
fidanlıklarımızda yetiştirilir.
Boy ve Çap: 6-8m boy ve yuvarlak bir tepe (5-6m) yapar.
Genel Özellikleri: Gövde kabukları gri; sürgünleri zeytin yeşili / gri-yeşil renkli ve parlaktır. Tüysü bileşik
yaprakları 3-7cm uzun ve 7-9 yaprakçıktan oluşur Mayıs-Hazıranda açan çiçekleri beyaz-beyazımsı renkli, 5-6sı bir arada ve çiçek kurulu 15cm uzun, önceleri dik sonra sarkık durumludur Meyveleri 2-2.5cm uzun, kanat ucu kertikli ya da kesik biçimdedir. Park ve bahçelerde kent içinde küçük ailelerde ya da caddelerde, gruplar halinde ya da soliter kullanılır.
İklim ve Toprak İstekleri: Ilıman iklimlerde, ooi-az güneşli yerlerde ve kuru-humuslu sıcak topraklarda yetişir. Sıcağı ve kireci sever. Kentlerde ve endüstriyel bölgelerde kirli havaya dayanır
Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur
Üretim tekniği: Üretimi tohumla yapılır. (
F. angustifolia
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!