SORBUS (ÜVEZ) CİNSİ

Kuzey Yarımkürenin değişik bölgelerinde yayılmış 85-100 kadar türü vardır.

Sürgünleri dikensiz, kışın yapraklarını döken ağaç veya çalılardır; tomurcukları oldukça büyük, üzeri kiremitvari dizilmiş pullarla örtülmüştür. Yaprakları tüysü veya sade (loplu veya dişli) dir, sürgünlere sarmal dizilmişlerdir. Çiçekler teker teker değil, birçoğu bir arada kurul oluşturur, beyaz veya ender olarak da pembedir. Yalancı sulu meyve olgunlaşınca sarı, kırmızı kahverengi veya beyaz renklidir.

Verimli, iyi drenajlı ve rutubetli topraklarda yetişirler, güneşli kuru topraklarda gelişemezler, hafif gölgeye dayanıklıdırlar. Normal olarak tohumla, ancak seçilmiş formları veya kültivarları aşı veya daldırma yolu ile üretilebilir, çoğaltılabilir.

I.SORBUS AUCUPARİA - ADİ ÜVEZ - KUŞ ÜVEZİ

Yetişme Yeri: Avrupa

ve Asya ile Ülkemizde yetiştirilir. 70-80 yıl kadar yaşar.

Boy ve Çap: 10-15m boy ve yuvarlak -gevşek bir tepe (6m) yapar.

Genel Özellikleri: Çok gövdelidir. Genç gövde kabuğu düzgün, yaşlanınca uzunlamasına çatlar. Taze sürgün ve tomurcukları yumuşak tüylü, sonra kaygan gri-kahve renklidir. Yaz yeşili yaprakları bileşik tüysü, 20cm uzun, 9-15 adet yaprakçıktan oluşur.Yaprakçıklar 3-4cm uzun, dar mızrağımsı biçimli ve tüylü, uçları sivri kenarları dişli, üst yüzü koyu-donuk yeşil, alt yüzü gri-yeşil ve tüylüdür. Sonbahar renklenmesi sarı-turuncu yada turuncu-kırmızıdır. Mayısta açan çiçekleri beyaz, çiçek kurulları şemsiyemsi salkım durumludur. Meyvaları nohut büyüklüğünde meyve kurulu 1.5cm çaplıdır. Ağustostan itibaren parlak açık kırmızı renklidir. Park ve bahçelerde grup halinde , soliter ya da aile ağacı olarak kullanılır.

İklim ve Toprak İstekleri: Güneşli-yarı gölge yerlerde ve humuslu asidik topraklarda yetişir. Rutubetli yerlerde hatta turbalıklarda da yetişebilir. Donlara dayanır, ışık türüdür. Gençlikte hızlı gelişir, iyi sürgün verir, öncü bir ağaç türü sayılır.

Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur. Üretim tekniği: Tohumla ya da aşı ile üretilir. Kültivarları:

S.a. ev. 'Fastigiata' - Piramit formlu, set-dik yapılı, kalın ve kısa sürgünlü, çok yavaş gelişmelidir. S.a. ev. 'Moravica' - Piramidal ve simetrik tepeli, sürgünleri kalın parlak ve kahve-yeşildir.

II.SORBUS DOMESTİCA - ADİ ÜVEZ - GERÇEK ÜVEZ

Yetişme Yeri: Akdeniz ülkelerinde ve bu arada Ülkemizde yetişir ve yetiştirilir.

Boy ve Çap: 20m boy ve yuvarlak bir tepe (8-1 Om) yapar.

Genel Özellikleri: 500-600 yıl yaşar. Tüysü bileşik yaprakları S. Aucuparia'nınkine benzer, ama ondan daha kısa, küçük ve sayıca çok yaprakçıktan oluşur. Meyvaları yuvarlak armut biçimli, 2-3cm çapında sarı renklidir. Güneş gören tarafı ise kırmızı noktalıdır.

İklim ve Toprak İstekleri: Kurak iklimlerde derin kalkerli, killi topraklarda yetişir; ışık ve sıcak sever.

Budama Durumu: Budamaya gerek yoktur.

Üretim tekniği: Tohumla üretilir.

Sorbus americana - Amerikan Üvezi

Sorbus aria - Beyaz Yapraklı Kuş Üvezi

Sorbus cashmeriana - Kaşmir Üvezi

Sorbus torminalis - Kuş üvezi