YAPRAK LEKESİ

Sclerotinia homoeocarpa 

Yaprak lekesi hastalığı çim yapraklarının dokularını hasta eden ancak çim kökleri ile taçlarına zarar vermeyen ve Sclerotinia homoeocarpa adı verilen bir mantarsı patojen tarafından sebep olunmaktadır. Bu hastalık golf sahasında, özellikle de tırmanan Agrostis spp  , yıllık Poa pratensis ve serbest alanlarda yaygın olup, kötü bir çim kalitesi ve görüntüsüne sebep olur.

Simptomlar ve Hastalık Özellikleri

yaprak lekesi sportif alanlarda ve profesyonel bahçelerde nadir rastlanır. Salgın yerleşim alanlarındaki çimenlerde de ortaya çıkabilir ve çimenin estetik görüntüsünü bozarak genel olarak çimin canlılığında bozulmalara sebep olur. Ancak, yerleşim alanlarında görülen yoğun dolar lekesi  genellikle ihmalin ve kötü bir çim bakımının işaretidir.  yaprak lekesi golf sahalarında kolaylıkla teşhis edilebilen bir hastalıktır. Tırmanan (creeping) Agrostis spp.  belirgin özellikleri arasında (2.5 cm’ye varan) küçük, yuvarlak, bronz renkli lekeler sayılabilir (Şekil 1). Lekeler genellikle kümeler halinde bulunup, uygun şekilde yönetilmez ise oyun sahalarında ciddi hasara yol açabilir.  Şekil 2’de yaprak lekelerini (yeşil dikdörtgenler) kontrol etmek amaçlı hazırlanan çeşitli araştırma bölgeleri görülmektedir. İşlem gören alanları çevreleyen kahverengi çimler aşırı dolar lekesi zararını göstermektedir.  

Uzun bir çiğli dönemden sonraki sabahın erken saatlerinde yaprak lekesi patojeni etkilenen bitki üzerinde bol miktarda mycelia üretecektir . Bitki üzerindeki belirgin özelliği Şekil 6’da görülene benzer şekilde yaprak kanatlarında orta kısmı saman renkli ve kenarları kırmızı-kahverengi renkli belirgin yaralar (lejyonlar) dır. Yaprak lekesi işaretleri Poa pratensis ve çok yıllık  Lolium perenne gibi uzun biçilen çim türlerinde daha kolaylıkla gözlenebilir.

   Yaprak lekesi patojeni çim ortamında saldırılmış (istila edilmiş) bir çim enkazında mycelium olarak varlığını sürdürür. İlk bahardaki artan sıcaklıkla birlikte patojen aktif hale gelir. Mycelial büyüme ve bulaşma geniş bir sıcaklık (55-85˚Fahrenayt) aralığı ve uzun çiğ dönemlerinde ( 8 saatten daha uzun) gerçekleşir.Yaprak kelesi gelişiminin şiddeti azot eksik olan çimlerde hızla artar. Kötü beslenme sorunu olan çimlerde hastalıktan iyileşme yavaş olmaktadır. Patojen sporlar üretmez; yayılma bir bulaşma merkezinden dışa doğru dairesel olarak ve çoğunlukla da sürme ve havalandırma gibi çim bakım faaliyetleri esnasındaki istila edilmiş (hasta olan)  yaprak kanatlarının hareket ettirilmesi ile gerçekleşir. 

Yaprak lekesi azotça kıt olan alanlarda daha şiddetli olması sebebiyle yeterli bir azot gübreleme programı hastalığın kontrolüne yeterli bir kontrol sağlayabilir. Yaprak lekesi ve diğer hastalıkların ortaya çıkmasında rol oynayan en önemli faktör azot eksikliğidir. Ciddi yaprak lekesi salgını olan çimler azotça yetersiz olan çimlerdir. Yıl boyu süren bir iyi bir azot gübreleme programının uygulanması hastalığı önleyebilir. Yaz aylarında beklenmeyen bir salgın olursa, aylık yaklaşık 300 m2 bir alana 220 gr azot uygulaması hastalığı bastıracaktır. Yeterli azot beslenmesi hastalığa karşı daha az hassas bitkiler üretecektir. Sonuç ise hastalık salgının ilkbaharda çıkmasında gecikme, salgının şiddetinde azalma, fungisit performansında iyileşme ve daha hızlı hastalıktan iyileşme olarak karşımıza çıkacaktır.  Uygun sulama programı da dolar lekesi kontrolüne yardımcı olur. Çiğ dönemi süresi ile enfeksiyon şiddeti oransal olduğundan çiğ periyodunu uzatan her tür sulama programı ciddi bir hastalık salgını çıkmasına yardımcı olacaktır. Öğlenden sonraları geç saatlerde veya akşam erken saatlerde yapılan sulamadan kaçınılmalıdır.  Düzenli olarak çimin 5-7,5 cm yüksekliğinde biçilmesi de hastalıktan kurtulmayı hızlandırmaktadır.       

  

 Hastalık Kontrolünde Kullanılan Fungisitler 

  

İyi yönetilen çim alanlarında Yaprak lekesine karşı etkin olan çeşitli ticari fungisitler bulunmaktadır. Hemen hemen her zaman Agrostis ve yıllık Poa spp’ de tekrarlanan uygulamalara gerek vardır. Temas fungicidleri 7-14 gün aralıklı uygulamayı gerektirmektedir. Yerel penetrasyon fungisitleri ve sistemik fungisitler, uygulama oranına, hastalık baskısına ve çimin genel canlılığa bağlı olarak, sırasıyla 14-21 ve 14-28 gün için etkin olabilirler. Tablo 1’de dolar lekesi kontrolünde yaygın olarak kullanılmakta olan fungisitlerin listesi yer almaktadır.     Yolar lekesi kontrolünde kullanılan ürüne bakılmaksızın, hastalık baskısını azaltmaya yönelik uygulamalar ile birleştirildiğinde fungisit performansı artacaktır.  

 Yaprak Lekesi (Dollar spot)  Hastalığına karşı kullanılan fungusitler 

Fungicide/Örnek Ticari isim	Uygulama aralığıgün	Fungicid türü
propiconazole/Banner Maxx 1.3MEC®	14-28	sistemik
triadimefon/Bayleton 50W.	14-28	sistemik
myclobutanil/Eagle 40WSP®	14-28	sistemik
thiophanate-methyl/Cleary’s 3336F®	14-21	sistemik
boscalid/Emerald 70W® 0.	14-28	sistemik
iprodione/Chipco 26GT®.	14-21	sistemik
vinclozolin/Curalan 50EG®.	14-28	Lokal sistemik
chlorothalonil/Daconil Ultrex 82.5 WDG®	7-14	Kontakt

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!