Bölgemizde buğday ve arpa genellikle güzlük ve kışlık olarak ekilmektedir. Özellikle bölgemiz gibi yıllık yağışı 500-600 mm. nin altında yerlerde kışlık ekim yazlıktan en az bir kat fazla verim sağlar.
Çiftçilerimiz arasında söylenen
“Güzlük varlık getirir, yazlık tohum götürür”
“Yazlığı yak, oğluna gösterme” gibi atasözleri bu gerçeği vurgular.
Yapılan araştırmalar yazlık ekimle, kışlıktan alınanın ancak %40’ ına denk verim alındığını göstermiştir.
Ekim zamanını belirleyen faktör nedir?
Ekim zamanını belirleyen faktör çim yatağındaki toprak sıcaklığıdır. Çim yatağındaki toprak sıcaklığı 8-10 derece olduğu zamanda ekim yapılmalıdır. Bu dönemde ekim yapılırsa kök gelişmesi hızlı ve kök tacı derin olur. Bu durum bitkinin soğuğa ve kuraklığa dayanıklılığını artırır.
Ekim mevsiminin (güzlük-yazlık) seçimi neye bağlıdır?
Ekim mevsiminin seçimi, ekilecek çeşidin biyolojisine bağlıdır. Çeşit biyolojik kışlık ise güzlük ekilmek zorundadır. Biyolojik kışlık bir çeşit yazlık ekilirse, vernalize( düşük sıcaklık isteği) olamayacağından generatif döneme geçemez, başak ve dane vermez. Biyolojik yazlık olan bir çeşit ise, kış soğuklarına dayanamıyacağından mutlak olarak yazlık ekilir.
Bu iki tipten başka bir de alternatif çeşitler vardır. Bunlar bulundukları bölgede kışlık da, yazlık da ekilebilir ve yeterli miktarda ürün verirler. Böyle çeşitlerin ekimi gerek sonbaharda, gerekse ilkbaharda erken yapılırsa daha fazla verim sağlanır.
İlimizde kışlık ekim zamanı hangi tarihtir?
Yapılan araştırma sonuçlarına göre bölgemiz için en uygun ekim zamanı; iyi hazırlanmış bir tarlaya eylül ayı sonu ile ekim ayı başı en uygun ekim zamanıdır.
Bölgemizde verim güvencesi kışlık ekime bağlıdır. Kasım ayı girmeden tohumların çimlenip, toprak yüzüne çıkmasını sağlayacak bir tarihte ekimin yapılmış olması en uygun olanıdır. Kışa 4-6 yapraklı olarak giren bitkilerde kök gelişmesi güçlü, hastalık ve zararlılardan korunma iyi, verimi yüksek ve kaliteli olur. Bu durumdaki bitkiler kış süresince büyümelerini durdurur, durgunluk dönemine girerek kışı da zarar görmeden geçirirler.
Bazı yıllar sonbahar yağışlarının çok gecikmesi tohum yada ekipman bulunamaması gibi nedenlerle güzlük ekim yapılamamış olabilir. Zamanında güzlük ekim yapılmamışsa aralık- şubat süresi içerisinde tarlada toprağın uygun bulunduğu bir zamanda ekim yapılabilir. Ekilen tohum şişerek vernalize olur, ilkbahar başında uygun sıcaklığı bulur bulmaz çimlenir ve bitki toprak yüzüne çıkar.
Ekim derinliği ne olmalıdır?
Kuru tarım yapılan alanlarda hububatta kışlık ekim derinliği en az 4, en fazla 8 cm. olmalıdır. Tohum 4 cm. den daha yüzlek ekilirse alatav zararıyla karşılaşılabilir. Yüzlek ekilen tohum az bir yağışla çimlenir, fakat toprağın üst katı kolayca kuruduğundan çimlenen tohum da köklerini henüz alt kata indirmediğinden bitkicik kuraklıktan ölür.
Alatav tehlikesi olmasa bile, bitkinin kök tacı toprağın yüzeyinde gelişeceğinden bitkinin kışa dayanması azalır. Öte yandan yüzlek ekimde karınca ve kuş zararları da artar.
Kışlık ekimde ekim derinliğinin 5-6 cm. civarında olması en uygunudur.
Hangi çeşitleri ekelim?
Bölgemize uygun kıraç ve sulanabilir alanlar için geliştirilerek tescil edilen birçok buğday ve arpa çeşidi bulunmaktadır. Bu çeşitlerin bazıları ekmeklik, bazıları da makarnalıktır. İşte bazı çeşitlerin isimleri: Ekmeklik buğdaylar; Kıraç-66, Gün-91, İkizce-96, Mızrak, Yakar-99, Süzer-97, Altay-2000, Göksu-99, Karahan-99 vb. Makarnalık Buğdaylar; Kızıltan- 91, Ç-1252, Yılmaz- 98, Ankara-98, Altın 40/98, Yelken-2000, Selçuklu-97 vb. Arpalar; Tarım-92, Yesevi- 93, Orza- 96, Çetin- 2000, Kalaycı- 97 vb. (Bu çeşitlerin özelliklerini İl Müdürlüğümüz Çiftçi Eğitim ve Yayım Şubesinden veya 322 34 60/151 nolu telefondan öğrenebilirsiniz).
Ne kadar gübre kullanalım?
Gübreleme için esas olan tarlanın toprak analizini yaptırmaktır. Analiz yapılmamışsa; kıraçta ekilen buğdaylar için 12-14 Kg/dekar DAP, sulanabilir alanlardaki ekilen buğdaylar için 17-18 kg/dekar DAP taban gübresi verilmelidir. İlkbaharda üst gübre ayrıca verilmelidir. Üst gübre olarak üre ve amonyum sülfat verilecekse şubat içi, mart başında... Amonyum nitrat verilecekse nisan, mayıs ayında verilmelidir. Yapılacak sulama sayısı da üst gübre miktarını artıracaktır.
Ne kadar tohum kullanalım?
Bölgemiz için tavsiye edilen tohum miktarı 18-23 kg/dekardır.
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!