Kanola Amerika, Kanada ve Avrupa ülkelerinde yoğun olarak tarımı yapılan, ülkemizin hemen her bölgesinde çok rahat yetişebilen bir yağ bitkisidir.Yağ oranı % 40-45 olan bu yağ bitkisinden, en sağlıklı yemeklik yağlar elde edilir. Son yıllarda da ülkemizde tarımı yapılmakta ve marketlerde satılmaktadır. Kolza (kanola) olarak adlandırılan bitki Erusik Asit olarak 00 dır.

1.       Kanola ne zaman ekilir? Kanola kışlık ve yazlık ekilebilir. Kışlık ekimlerde verim daha yüksektir. Yazlık ekimlerde ise yaklaşık 3 defa su verilmesi gerekir. Orta Anadolu?da kışlık ekimler en geç 15 Eylüle kadar ekilmelidir. Yazlık ekimlerde ise bölgenin son donlarından sonra (15 Nisan 10 Mayıs arasında) ekim yapılır. Ekonomik bir kanola tarımı için kışlık ekim tavsiye edilir. Mutlaka 15 eylüle kadar ekim yapılmış ve 25 eylülde çıkışın olması gerekir. Kanola tarımının en önemli püf noktası ekim tarihinin geciktirilmemesidir. Donlar başlamadan rozet yaprak dediğimiz 4-5 yaprağın tamamlanması ve kökün derine inmesi ve büyüme konisinin toprağın altında oluşması gerekir.

 

2.       Toprak hazırlığı nasıl olmalı? Kanola için gayet ince bir toprak hazırlığı gerekir. Ekimi yoncaya benzer. Ekimden önce topak sulanarak tava ekilmeli yada ekimden sonra yağmurlama ile sulama yapılarak çıkış sağlanmalıdır. Eğer toprakta çimlenme olacak kadar nem varsa sulamaya gerek yoktur. 10 gün içinde çıkış olmamışsa mutlaka yağmurlama sulama yapılmalıdır. Ekimden 10 gün önce dekara 200 gr ot ilacı atılır. Ot ilacı yeterince neme sahip olan tarlaya 1-2 gün önceden atılıp toprağa karıştırılırsa ilaç daha etkili olur. ( Trifluralin).

3.       Kanola tohumu nasıldır? Kanola tohumu 2-3 mm çapında siyah renkli tam yuvarlaktır.Tescilli çeşitler genellikle ilaçlı ve boyalıdır. 1 dekara yaklaşık 700 gr tohum atılır. Yaklaşık fiyatı 12  YTL/ Kg’ dır.

4.       Ekim ne ile ve nasıl yapılır? Ekim buğday mibzeri veya pinomatik mibzerle yapılabilir. Ekim 2-3 cm derinlikte gayet yüzlek olmalıdır. Buğday mibzeri ile ekim yaparken makinenin ayarı en düşük tırnağa alınır. 1 göz açık 2 göz kapalı alacak şekilde ayarlanır. Yani sıra arası mesafe 25- 35 cm, sıra üstü ise
8-10 cm tavsiye edilir. Bitki geniş dallanan bir bitkidir. Yaklaşık 1-1,5 metre boylanır.

5.       Gübreleme nasıl yapılır? Yaklaşık 15 kg dolaylarında saf azot ve 5-6 kg dolaylarında saf fosfor verilmelidir. Azotlu gübre 3 kısma bölünerek ( 5 kg ekimle, 5 kg Şubat sonu, 5 kg Mart sonu), fosfor ise tamamı ekimle birlikte uygulanmalıdır. Üst gübrelemede Amonyum Sülfat tercih edilmelidir.

6.       Sulama gerekirmi? Kanola Bitkisi sulamadan yetişebilen bir bitki olmasına karsın ilk çıkışın erken olması gerektiği için çimlenme yoksa mutlaka sulanmalıdır. Kışları sert geçen yerlerde çıkış 1 Ekim’e kadar olmuşsa sulama gerekmez. Çıkış 15 ekiminden sonra olmuşsa muhtemelen donma riski yüksektir. ilkbaharda sulama ihtiyacı yoktur. Fakat yapılacak 1 sulama verimi artırır.

7.       İlaçlama gerekirmi? Kanola için ilaçlama yapılmaya gerek yoktur. Ekimden önce yapılan yabancı ot ilaçlaması yeterlidir. Dekara 200 gr trifluralin % 48 e.c. kullanılır. Kanolanın ülkemizde önemli bir hastalığı görülmemektedir.

8.       Bitki gelişimi nasıldır? Kanola bitkisi ekimden kısa bir süre sonra çıkış yapar. İkinci yapraktan sonra ortadan üçüncü ve dördüncü yaprak çıkar. Kışa 6-7 yapraklı girmesi gerekir. Kışa ne kadar güçlü girerse soğuktan (don) zarar görme riski o kadar az olur. İlkbaharda havaların ısınmasıyla çok çabuk gelişen bir bitkidir. Tüm yabancı otları hemen bastırır. Sapa kalkma ile birlikte çiçek tomurcukları oluşur. Tarlada en erken çiçek açan bitkilerdendir. Bir taraftan çiçek dallanırken bir taraftan da koltuklardan yeni çiçekler açar. Tarla adeta sapsarı olur bütün arı ve böcekler kanola tarlasına dolar. Arıcılık içinde ideal bir bitkidir. Daha sonra harnuplar oluşur. bu meyveler yeşil renklidir.bir bitki 1- 1,5 metre boylanabilir ve 50 cm çapa ulaşır. mayıs sonuna doğru sararmaya başlayan harnuplar hasada yaklaşır. Bitkiden yaklaşık 2000 yeni tohum oluşmuştur.

 

 

 

9.       HASAT NASIL YAPILIR?Hasat buğday biçerdöveriyle hiçbir değişiklik yapmadan yapılır. Kontür- kontürbatör ayarı 3 cm ye ayarlanır yaklaşık 500 devirde alt elek tamamen kapatılarak yapılır. Harnuplar tamamen sararınca hasat yapılır.Yavaş hasat yapılmalıdır. Hasad gecikirse harnuplar çatlar ve kanola tohumları kendiliğinden dökülür. Hasad gecikmişse sabahın erken saatlerinde yapılmalıdır.

10.    VERİM NE KADAR ? Verim dekar dan ortalama 200-250 kg dır. İyi bakılırsa 400 kg’a kadar çıkar.  fiyatı 50 YKr./kg dolaylarındadır.

11.    DEVLET TEŞVİĞİ NE KADARDIR?
Devlet teşviki 1 kg için 20 YKr. Ekim yapılınca il veya ilçe tarım müdürlüklerine müracaat edilir ve hasattan sonra devlet tarafından belirtilen tarihlerde teşvik ödenir.

12.   ÜRÜN KİMLERE SATILIR? Ürünü devlet olarak Karadeniz birlik alır özel sektörden yağ fabrikaları da alır. Kurulan Birçok biyodizel firması da ürünü almaktadır. Kanola dan 1. sınıf yemeklik yağ üretilebildiği gibi sanayi hammaddesi ve biyodizel (biyomotorin) üretilir .

Daha fazla bilgi için

Doç. Dr. Fatih KILLI
KSÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, Kahramanmaraş
Tel: 0.344.2242609                 
e-mail: fakilli@ksu.edu.tr

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!