• Tarımsal arazileri genişletmek mümkün olamamaktadır.
• Bunun için mevcut tarım arazilerinden en yüksek verimi almak gerekiyor.

Tarımda verimi ve kaliteyi etkileyen unsurlar vardır.
Bu unsurlar canlı ve cansız etmenlerden oluşmaktadır.

• Cansız etmenler: İklim, su, sıcaklık, toprak yapısı, besin maddeleri, ilkel tarım teknikleri vb.
• Canlı etmenler : Zararlılar, hastalıklar, yabancı otlar.

• Zararlılar, hastalıklar ve yabancı otların meydana getirdiği ürün kaybı ortalama olarak % 35 civarındadır.
• Bu oran içinde zararlıların (böcekler) payı % 13,8
• Hastalıklar % 11,6
• Yabancı otlar % 9,5 'dir.

(Bu oranlar böcek türüne, hastalık türüne, bitki türüne, iklim özelliklerine vb. etkilere bağlı olarak değişkenlik gösterebilir.)

Tarımsal zararlılarla savaşın amacı zararlı böcek popülasyonunu zarar seviyesinin altında tutmak, popülasyonu baskı altına almaktır.

• Hiçbir zaman bir türü tamamen yok etmeyi hedeflemeyiz. (Doğal denge-besin zinciri)
• EZE (Ekonomik Zarar Eşiği) gözetilerek mücadeleye başlanmalı.
• Mücadele Doğal Düşmanları hedef almayacak şekilde yapılmalı.

EZE : Zararlı böceğin kültür bitkisi üzerinde bulunmasına izin verilebilecek en düşük yoğunluğudur. EZE; bitki türüne, zararlı türüne, iklim vb. bağlı olarak değişebilir.

• Mücadeleden dolayı elde edilecek kar, ilaçlama ve diğer yapılacak mücadelelerin maliyetinden daha yüksek olmalıdır.

EZE Bakımından Türler:

• Ekonomik zararlı olmayan türler : Mücadeleye gerek yoktur.
• Nadiren zararlı türler : EZE üzerine çıktığında mücadele gerekir.
• Sürekli zararlı olan türler : Devamlı mücadele ister
• Vahim türler : Devamlı mücadele ister ve mücadele maliyeti çok yüksektir.

• Mücadele zamanının iyi tespit edilmesi başarı için en önemli şartlardandır.

Erken Uyarı ve Önceden Tahmin (Tuzak ve Örnekleme yöntemleri)

• Zararlının biyolojisi izlenir (Kışlama-çıkış zamanı-yumurta bırakma vb.)
• Bitkinin gelişmesi izlenir (Tomurcuk-çiçek-yaprak-sürgün zamanları)
• Zararlının gelişme eşikleri ve koşullarla olan ilişkisi incelenir (ısı-nem-ışık vb.)
• Yaşam alanları incelenir (habitat)

Zararlılarla mücadele yöntemleri 7 grup altında toplanır.

• Kültürel önlemler
• Mekaniksel savaş
• Fiziksel savaş
• Karantina önlemleri
• Biyoteknik yöntemler
• Biyolojik savaş
• Kimyasal savaş

• Kültürel Önlemler : Zararlıların yaşamlarını zorlaştıran, çoğalmalarını azaltan veya engelleyen tarım işlemlerini içerir.

Bu yöntemler :

• Kuvvetli ve sağlam bitkilerin yetiştirilmesi (uygun toprak seçimi-uygun toprak işleme-uygun gübreleme-temiz tohum-seyrek yetiştirme-sulama-budama)
• Dayanıklı bitki tür ve çeşitlerinin yetiştirilmesi (tercih edilmeme-antibiosis-tolerans)
• Ekim ve dikim zamanının ayarlanması
• Hasat zamanının ayarlanması
• Münavebe (Rotasyon) (aynı bitkinin uzun yıllar yetiştirilmesi zararlıları arttırır.)
• Tuzak bitkiler
• Bitki artıklarının ve yabancı otların yok edilmesi (zararlılara yataklık ederler)

• Mekaniksel Mücadele : El, araç yada makine kullanılarak yapılan mücadeledir.
• Ezme
• Toplama
• Engelleme
• Tuzaklarla yakalama

Kullanılan tuzaklar:

• Yapışkan tuzaklar (çok küçük uçucu ve uçamayan böceklere kullanılır)
• Tuzak yemler (cezp edici yemler, sirkeleşmiş meyve suları vb.)
• Kışlak tuzakları (danaburnuna karşı at gübresi uygulaması)
• Engel tuzaklar (metal levhalar-çekirgelere karşı uygulanmış)
• Feromon tuzakları (Uyarıcı kimyasal maddeler)
• Işık tuzakları (cezp edici ışıklar)
• Renk tuzakları (cezp edici renkler)
• Kapanlar (fare gibi zararlılara karşı kullanılır)

• Fiziksel Savaş : Zararlının yaşadığı ortamın fiziksel özellikleri değiştirilir.
• Yüksek sıcaklıktan yararlanma
• Düşük sıcaklıktan yararlanma
• Yakma
• Orantılı nemden yararlanma
• Su altında bırakma
• Suya daldırma
• Mineral tuzlardan yararlanma
• Atmosfer gazlarından yararlanma
• Işık ve renkten yararlanma
• Manyetik alandan yararlanma
• Seslerden yararlanma
• Radyasyondan yararlanma

Fiziksel mücadelede sıkça kullanılan yöntemler

• Yüksek sıcak hava : Daha çok depolanmış ürünlerdeki zararlılar için uygulanır. Örneğin pamuk tohumları 1-1,5 dk süre ile 66-72 C'lik bir sıcaklıkla muamele edilerek Pembekurt larvaları öldürülür. Bazı ambar zararlıları 52-55 C'lik sıcaklıklara maruz bırakılarak öldürülür.
• Sıcak su : Yumru, kök, soğan gibi toprak altı organları belirli derece ve sürelerde sıcak su içinde tutulduklarında üzerlerindeki nematod, akar ve böceklerden kurtulmak mümkündür. Burada önemli olan bitki materyalinin canlılığını kaybetmemesidir.
• Kızgın su buharı : Fidelik ve seralarda ekimden önce uygulanır. Bu amaçla geliştirilmiş buhar kazanları kullanılarak toprak içindeki zararlıların ölmesi sağlanır.
• Solarizasyon : Güneş ışığından faydalanılarak yapılan bir işlemdir. Solarizasyon için güneş sıcaklığının en yüksek olduğu dönem seçilir. Toprak yüzeyi düzgün olmalıdır. Toprak iyice su ile doyurulur. Üzerine 25-30 mikron kalınlığında saydam polietilen örtü serilir. 4-6 hafta süre ile bekletilir. Bu yöntemle toprak sıcaklığı 55 C'ye kadar çıkarılabildiğinden toprak patojenleri, nematodlar, toprak böcekleri ve yabancı otlar için etkili bir yöntemdir.
• Düşük sıcaklıktan yararlanma : Daha çok kuru meyveler gibi gıdalarda uygulanır. -20 -30 gibi derecelerde şoklama yapılarak bazı böceklerin gıda içinde yada üzerinde yaşamaları engellenir.
• Su altında bırakma : Bitkiler bir süre su altında bırakıldıklarında özellikle toprak altı zararlılarının bir kısmı ölür, bir kısmı da su üzerine çıkarak öldürülürler. Bu yöntem Bağ flokserasına karşı kullanılmaktadır. Danaburnu, solucan, köstebek ve fare gibi zararlılara karşıda kullanılan bir yöntemdir.
• Suya daldırma : Özellikle tohum böcekleri için kullanılır. Tohumlar suya daldırıldıklarında böcekler ve böcekli tohumlar su yüzeyine çıkar.
• Atmosfer gazlarından yararlanma : Özellikle kapalı depolarda kullanılır. Depo içindeki O2, CO2 ve N oranını değiştirilerek böceklerin fiziksel yolla ölmeleri sağlanır.
• Işık ve renklerden yararlanma : Zararlıların ışığa ve bazı renklere olan eğilimleri kullanılarak böceklerin belirli bir yere toplanması veya mücadele zamanının belirlenmesi amacıyla kullanılır. Ultraviyole ışınlar karasinek ve sivrisinek gibi bazı böceklere karşı öldürücü etkiye sahiptir ve evlerde kullanılırlar.
• Seslerden yararlanma : Özellikle kuşlara karşı kaçırıcı amaçla kullanılır.
• Radyasyondan yararlanma : Böceklere karşı kısırlaştırma ve öldürme şeklinde kullanılır. Radyasyonun öldürücü etkisinden sadece ambarlanmış ürünlerde yararlanırız. Öldürmek için radyasyonun yüksek dozlarından yararlanılır. Kısırlaştırma amacıyla ise düşük dozlar uygulanır. Kısırlaştırılan böcekler doğaya salınırlar. Çiftleştiklerinde döl veremeyen bu böcekler popülasyonun azalmasına neden olur.

• Karantina Önlemleri : Hastalık etmenlerinin ve zararlıların bir bölgeden başka bir bölgeye yayılmalarını önleyici tedbirlerin alınmasıdır. Ülke dışındaki etmenlerin girmesini engellemeye "dış karantina", ülke içindeki etmenlerin bir bölgeden başka bir bölgeye taşınmasını önleyici tedbirlere ise "iç karantina" denir.

• Biyoteknik Yöntemler : Zararlıların biyolojik, fizyolojik özelliklerini ve davranışlarını olumsuz etkileyecek yapay veya doğal maddelerin kullanılmasıdır. Bu yöntemde değişik kimyasal maddeler kullanılır. Bunlar:
• Feromonlar (Çiftleşme-Alarm-Afrodizyak- Toplanma- İz,işaret-Karaliçe yetiştirme)

Dolaylı Kullanım : Önceden tahmin için kullanılır
Doğrudan Kullanım : * belirli aralıklarla yerleştirilen tuzaklara gelen böcekler öldürülür. * şaşırtma amacıyla kullanılır * feromon+kemosterilant karışımı kullanılır.

• Juvenil hormon anologları (Gençlik hormonları)

* embriyo düzenini bozman için * başkalaşım düzenini bozmak için * gelişme dönemlerine geçişleri bozmak için kullanılır.

• Uzaklaştırıcılar (Repellent) (hoş olmayan koku yayarlar)
• Beslenmeyi engelleyiciler (Antifeedant) (ağaçlara sürülür-hoş olmayan tat verirler)
• Yumurtlamayı engelleyiciler (Oviposidion deterrent) (işaret feromonudur- böcek bir yerde bu maddeyi görürse oraya yumurta bırakmaz- zeytin sineği)
• Kısırlaştırıcılar (Kemosterilant) (böcekleri kısırlaştırır ve üremeyi engeller)

• Biyolojik Savaş : Doğal düşmanların zararlı böceklere karşı kontrollü biçimde kullanılmasıdır.

Doğal düşman : Tarımda ekonomik olarak zarar yapmayan ve zararlı böceklerin üzerinde yada içinde yaşayan veya zararlı böcekleri yiyerek beslenen faydalı böcekler ve mikroorganizmalardır.

• Zararlı böceklere karşı birçok böcek türü, bakteri, fungus, virüs gibi etmen biyolojik savaşta kullanılır.
• Faydalı böcekler zararlı böcekleri, larvalarını ve yumurtalarını yiyerek zararlı popülasyonunu azaltırlar.
• Bakteri ve funguslar gibi canlılar ise zararlı böcekler üzerinde hastalık yaparak ölümlerine neden olurlar.

Biyolojik ajanların zararlılar üzerinde 3 çeşit yaşam tarzı vardır.

• Parazit : Yaşamını tek bir böcek üzerinde tamamlayan, konukçusunu öldürmeyip zayıflatan canlılardır.
• Parazitoit : Yaşamını tek bir böcek üzerinde tamamlayan ve konukçusunu belirli bir süre sonra öldürüren canlılardır.
• Predatör : Yaşamını birden fazla böcek üzerinde geçiren canlılardır. Bunlar avcıdırlar.

Biyolojik savaşın avantajları

• Doğal dengeyi koruyucudur
• Çevre ve insan sağlığına olumsuz etkisi yoktur
• Diğer savaş yöntemlerinden daha ekonomiktir
• Dayanıklılık sorunları yoktur (son zamanlarda bakteri, virüs ve funguslara karşı dayanıklılıklar oluşmaya başladı)
• Süreklidir

• Kimyasal Savaş : Zararlıların doğrudan yada dolaylı yoldan kimyasal maddelerle öldürülmelerine denir.
• Kimyasal savaş uygulamaları M.Ö 12. yüzyıla kadar uzanıyor. (Kükürt)
• 2. Dünya savaşından sonra kimyasal maddelerin tarımsal mücadelede kullanılmaları arttı. (DDT öncelikle askerlerdeki bitlere karşı kullanıldı.)
• DDT nin insektisit özelliğini keşfeden Paul MÜLLER'e Nobel ödülü verildi. (1948)
• İnsektisitler gelişerek artmaya başladı.
• Bugün tarımsal savaşta en fala kullanılan yöntem Kimyasal Mücadeledir.
• Kimyasal mücadelede kullanılan maddelere Tarım ilaçları ya da Pestisit denir.

Kimyasal savaşta başarılı olabilmek için

• Zararlı ile ilgili bilgilere sahip olunması
• Bitki ile ilgili bilgilere sahip olunması
• Çevre faktörlerinin doğru ve iyi bilinmesi
• Uygun ilaç seçimi
• Uygun doz seçimi
• Uygun alet ve ekipmanların kullanılması
• Uygun uygulama yönteminin seçilmesi
• Sonuçların değerlendirilmesi

gerekmektedir.

ENTEGRE MÜCADELE

• Günümüzde bu tabire sıkça rastlıyoruz
• Bir zararlıyla mücadele yukarıda saydığımız mücadele yöntemlerinden biri veya birkaçı birlikte kullanılabilmektedir.
• Entegre savaş ayrı bir savaş yöntemi değildir.
• Bir zararlıya yada zararlı grubuna karşı doğal denge göz önünde tutularak yukarıda saydığımız yöntemlerden en uygun olan bir yada birkaçının birlikte kullanılmasına Entegre Savaş diyoruz.

• Neden Entegre Mücadele ?
• İnsektisitlerin yoğun olarak kullanımı beraberinde bazı sorunlar getirdi.
• 2. Dünya Savaşından sonra geniş spektrumlu (etkilediği tür fazla) insektisitler yoğun ve gelişi güzel kullanılmaya başlandı.
• Bunun neticesinde dayanıklılık, doğal düşmanlarda büyük kayıplar ve doğal dengenin bozulması.
• Ayrıca kalıntı sorunlarından dolayı insan ve hayvan sağlığı risk altına girdi.

• Entegre Mücadelenin Amacı
• Öncelikle çevre direncinin artırılması (böceğin yaşam şartları ağırlaşmalı)
• Selektif (seçici) ilaçlarla zararlı popülasyonunun azaltılması
• İlaç kullanımını en düşük seviyede tutmak
• İnsan ve çevre sağlığını riske sokmamak
• Doğal dengeyi tahrip etmemek

• Entegre Mücadelenin Aşamaları
• Dayanıklı bitki tür ve varyetelerini yetiştirmek
• Bitkileri sağlıklı ve kuvvetli yetiştirmek
• Zararlı popülasyonlarını azaltıcı mekaniksel ve fiziksel yöntemleri uygulamak
• Doğal düşmanların etkilerini arttırıcı önlemler almak
• Pestisit kullanımı en son seçilecek yöntemdir.
• Çevreye etkisi en düşük spesifik ilaçlar en uygun dozda, en uygun zamanda ve en uygun şekilde kullanılır.

Kaynak : ziraatci.com

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!