smustafayev@ksu.edu.tr

Türkiye dünyada pamuk eken devletler arasında ekim alanı ve elde edilen kütlü pamuk ve lif verimine göre önde gelen ülkelerden birisidir. Bununla beraber, Türkiye'de daha geniş arazilerde pamuk ekilmesi ve daha yüksek seviyede mahsul elde etmenin yolları araştırılmaktadır.

Malum olduğu gibi, mevcut toprakları ekonomik kullanmak ve pamuk verimini arttırmak yollarından birisi ve en ekonomik olanı arpa ve buğday hasadından sonra bu arazilere pamuk ekmektir. Zaten arpa ve buğday hasadından sonra büyük alanlara sahip topraklar boş kalmaktadır veya boş olan bu arazilere mısır ekilmektedir. Bunun sonucu olarak sonradan ekilen bu bitkilerden istenilen verim (tohum veya yeşil aksam) elde edilememektedir. Arpa ve buğday hasadından sonra boş kalan bu arazilere pamuk ekilmemesinin esas nedenleri Türkiye'de hazırda ekilmekte olan pamuk çeşitlerinin nispeten geççi olarak Eylül ayında kozalarının tam olarak açmamasıdır. Biz bunu nazara alarak, Azerbaycan Genetik İhtiyatları Enstitüsü'nde muhtelif mutasyon metotları ile elde etmiş olduğumuz ve geniş arazide ekilmekte olan ve patent alınmış olan pamuk çeşitlerini Türkiye'ye getirerek, 1997 yıllarından beri K.Maraş bölgesinde yerli standart çeşitler olan Maraş-92 ve Sayar-314 çeşitleri ile karşılaştırmalı olarak ekilmiştir. Denemeler K.Maraş tarımsal Araştırma Enstitüsü'nde üniversitemiz için ayrılan Ziraat Fakültesi deneme alanına 4 sıralı ve 4 tekerrürlü olarak ekilmiştir. Vejetasyon devrinde ekim-çimlenme, ekim-ilk koza açma dönemi (gün sayısı) ve kütlü pamuk verimi ve lifin teknolojik özelliklen kontrol edilmiştir. Böylelikle K.Maraş koşullarında yapılmış olan çok yıllık araştırmalarda kontrol edilmiştir. Doğrudan doğruya mutant Ağdaş-3 ve Ağdaş-17 pamuk çeşitlen K.Maraş koşullarında yerli standart çeşitler olan Maraş-92 ve Sayar-314 çeşitlen ile karşılaştırılmasında erkenci olmaları ve kütlü pamuk verimlerinin de yerli çeşitlerden aşağı olmadığı tespit edilmiştir.

2002 yılında K.Maraş'ın Pazarcık ilçesinin Seyrantepe Köyü'nde 1 da, 2003 yılında 10 da arazide arpa hasadından sonra, Ağdaş-3 erkenci mutant pamuk çeşidi ekilmiştir. Ekim 2002 yılında, arpa hasadından sonra arazi temizlenmesiyle, Haziran ayının 10'unda ve 2003 yılının 20'sinde pamuk mibzeri ile sıra arası 65 cm olmak üzere, 4-5 cm derinliğe ekilmiştir. Daha sonra bitkiler 15'er cm sıra üzeri mesafesi kalacak şekilde seyreltilmiştir. Vejetasyon döneminde yabancı otlara karşı arazide traktör çapası ve 2. el çapası çekilmiş, taban gübresi olarak dekara 25 kg üre ve 35 kg Nitrat verilmiş ve her gübrelenmeden sonra arazi sulanmıştır. Vejetasyon dönemi boyunca aralıklarla bitkilere 5 defa su verilmiştir. Her sulamadan sonra sıra aralarına kültüvatör çekilmiş ve toprağın kaymak tabakası kırılarak yumuşaması sağlanmıştır. 2002'nin Ekim ayının 5'inde bitkiler üzerindeki kozaların %50-55'i açılmış ve birinci el kütlü hasadı yapılmıştır. Bundan sonra Ekim ayının 20'sinde ikinci el kütlü hasadı yapılmış ve bitkiler üzerinde olan bütün kozalar açmıştır. 2003 yılında birinci el kütlü hasadı 15 Ekim'de, ikinci el kütlü hasadı 30 Ekim yapılmıştır. 2002 yılında 280 kg/da ve 2003 yılında ise 320 kg/da kütlü pamuk elde edilmiştir.

Böylelikle elde etmiş olduğumuz iki yıllık sonuçlara göre toprak ve iklimce K.Maraş bölgesi uygun geniş arazileriyle, arpa ve buğday hasadından sonra ikinci ürün olarak erkenci pamuk çeşitleri ekilerek yüksek verim elde etmek mümkündür.

Sonuçlara göre; Türkiye de pamuk ekimi için, iklim ve toprak özellikleri ile sulama suyunun teminin sorun olmadığı, arpa ve erkenci buğday çeşitleri ekilmiş olan arazilerde hasattan hemen sonra Azerbaycan'da geliştirilmiş olan erkenci-mutant pamuk çeşidi olan Ağdaş-3'ü ekmekle yüz binlerce ton kütlü pamuk elde etmek mümkündür.

 

kaynak:http://ciftci.ksu.edu.tr

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!