Kahramanmaraş'ta Kırmızı Biber Üretim ve Sorunları

Yrd. Doç. Dr. Cuma AKBAY
Arş. Gör. Serhan CANDEMİR
Tarım Ekonomisi Bölümü
e-mail: cakbay@ksu.edu.tr

Sebze ve meyvelerin ihtiva etmiş oldukları su itibariyle çabuk bozulabilen nitelikte olmasından dolayı, güçlü bir tarımsal üretim potansiyeline sahip ülkeler tarıma dayalı sanayilerini geliştirmek zorundadırlar. Ülkemizde yoğun miktarda tarımsal üretim potansiyeline sahip ülkeler arasındadır. Birçok ürünümüz iç piyasada olduğu kadar dış piyasada da pazar bulabilecek kapasitedir. Kahramanmaraş kırmızı biberi gibi ülkemize ait olan ve Kahramanmaraş'ın elverişli iklim ve toprak koşullarında yetiştirilen kırmızı biberde bu tür ürünlerimizdendir.
Dünyada kırmızı biber üreten ülkeler arasında üretim miktarı sıralamasında 3. sırada olan Türkiye, karşılaştığı aflatoksin sorununu aşamamasından dolayı dış pazarda söz sahibi değildir. Türkiye taze kırmızı biber üretiminde dünyada 3. sırada olmasına rağmen dünya işlenmiş biber ticaretinde %3'den daha düşük bir paya sahiptir.
Genel olarak her ne kadar Akdeniz, Marmara ve Güneydoğu bölgesinde yetiştiriciliği yapılmakta ise de, pazara uygunluk açısından en iyi üretim Kahramanmaraş bölgesinde ve Gaziantep ili Islahiye ve Nurdağı ilçesinde yapılmaktadır.

Tablo: Türkiye'de kırmızı biber üretim alan ve miktarı (2001)

İl	Üretim Alanı (ha)	Üretim Miktarı (ton)
Gaziantep	3583	9191
Kahramanmaraş	1660	4530
Kilis	1155	1834
Aydın	1080	1782
Hatay	800	1324
Türkiye	9000	20000

Türkiye'de kırmızı biber yaklaşık olarak 9000 hektar arazi üzerinde yetiştirilmektedir. Yaygın olarak Gaziantep, Kahramanmaraş, Kilis, Aydın ve Hatay illeri olmak üzere Türkiye'nin farklı illerinde yetiştiriciliği yapılmaktadır. 2001 yılı verilerine göre Türkiye'de kırmızı biber üretimi 20.000 ton civarındadır. Tablodan da görüleceği gibi üretimin büyük bir kısmı Gaziantep ve Kahramanmaraş illerinde yapılmaktadır. Toplam 5243 hektar kırmızı biber üretim alanına sahip olan bu iki ilde Türkiye toplam kırmızı biber üretiminin %72'si gerçekleştirilmektedir. Bu iki ili 1834 ton ile Kilis ve 1782 ton ile de Aydın ili izlemektedir. Türkiye'de kırmızı biber üretim alanlarının ortalama verimi 2223 kg iken bu iki ilde verim 2617 kg dır.
Kahramanmaraş ilinde toplam 1660 hektar arazi üzerinde yaklaşık olarak 550 çiftçi münavebeli olarak ekim yapmaktadır. Bu bölgede çiftçiler genellikle mülk sahiplerinden kiralama veya ortakçılık yolu ile üretim yapmaktadır. Esas mülk sahiplerinin çok azı üretimi kendisi gerçekleştirmektedir.
Özellikle Kahramanmaraş'ta üretilen kırmızı biberin, Kahramanmaraş'ta hızlı kurutma tesislerinin az olması sebebiyle, kurutmanın doğal yollarla yapılması ve buna ek olarak elle hasat ve uygunsuz depolama koşulları nedeniyle oluşan aflatoksin denilen kansorejen madde, bu ürünün ihracatını güçleştirmektedir.
2004 yılı üretim döneminde Kahramanmaraş bölgesi ve Gaziantep ili İslahiye ve Nurdağı ilçelerinde yapmış olduğumuz kırmızı biber üretim tekniklerinin ve üretim maliyetlerinin belirlenmesi anketinin görsel sonuçları ekte verilen değişik resimlerle sunulmuştur.
Kırmızı biber üretimi zor ve zahmetli bir iştir. Mayıs ve Nisan aylarında üreticiler tarla başlarında oluşturdukları çadırlarda 5-6 ay kadar yaşamaktadır. Ürünler yetiştirilip 2. ve 3. kırım yapıldıktan sonra bunlar kurutuluncaya dek bu çadırlarda yaşamaktadırlar.
Çiftçi yeterli kurutma tesislerinin olmamasından dolayı yanlış kurutma, hasat makinesinin olmamasından dolayı yaptığı yanlış hasadı ve bozuk ürünleri seçerken yaptığı bazı hataları gözlemlemeye çalıştık. Yapılan üretim ve kurutma sistemleri altında, kırmızı bibere aflatoksinin bulaşmaması ve gelişmemesi içten bile değildir.
Çiftçiler ve değişik değirmenlerle yapılan anket sonuçları ve gözlemlerimiz sonucunda Kahramanmaraş kırmızı biber üretimi ve işleme teknolojisiyle ilgili aşağıdaki aşağıda ki sonuç ve bulgular elde edilmiştir.

1. Kırmızı biberin hasadında ve kurutulmasında birçok yanlış yapılmaktadır, bu yanlışların minimize edilmesi gerekmektedir.
2. Kurutma işleminde yol kenarlarına serilen kırmızı bibere toprak hariç, birde egzoz gazı bulaşmaktadır. Bunların önlenmesi için gerekli çalışmaların yapılması gerekmektedir.
3. Kırmızı biber üreten çiftçiler aflatoksin konusunda tam anlamıyla bilgisizdirler. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı biber üretimi yapan çiftçilere aflatoksin konusunda eğitim çalışmalarında bulunmalıdır
4. Hızlı kurutmanın yapılabilmesi için kurutma tesislerinin inşa edilmesi,
5. Kurutma tesislerinde kurutulmamış biberin satımının engellenmesi,
6. Sağlıklı fiyat oluşumunun sağlanması açısından satışı veya alımı yapılan biberlerin borsaya bildirilmesi,
7. Yaygın denetleme ağı oluşturarak kırmızı biber işleyen küçük veya büyük işletmelerin devamlı denetlenmesi, uygun olmayanların direkt kapatılması,
8. Ve en önemlisi olan merdiven altı işletmelerin tamamının kapatılması gerekmektedir.

Sonuç olarak kırmızı biberde tespit edilen kalite bozukluğunun yalnızca çiftçinin yaptığı yanlış hasat, kurutma ve depolamadan kaynaklandığını söylemek doğru olmayacaktır. Kayıt dışı üretim yapan ve merdiven altı işletmeler olarak adlandırılan bu tür değirmen ve işletmelerin mutlak suretle tespit edilip kapatılması ve aynı zamanda ağır müeyyidelerin uygulanması gerekmektedir. Böylece hem üreticisi olan çiftçimizin emeği, hem işleyici olan tüccar ve yatırımcılarımız, hem de biz tüketicilerin sağlığı ile oynanması engellenmiş olacaktır. tüm bunların ötesinde, yapacağımız ihracatla da milli gelire katkısı artacaktır.

Tarım İl Müdürlüğü elemanlarınca tavsiye edilen bezler üzerinde yapılan kurutma işlemi.

Kırmızı Biber

Kırmızı Biber Temiz biberlerin içerisinden seçilen küflü ve hastalıklı biberlerin, temiz biberlerle arasındaki mesafenin düşüklüğü.

Kırmızı Biber
Bir önceki sunuda gösterilen temiz biberlerle hastalıklı biberler arasındaki mesafenin ne kadar az olduğunu bu sunuyla daha iyi görebiliriz.