Bitkiler genellikle toprakta yetişir ve her canlı gibi gelişir, olgunlaşır ve ölür. Her canlıda olduğu gibi, bütün bir ömür boyunca devam eden sayısız kimyasal reaksiyonlar, bu oluşumun kaçınılmaz koşulunu oluşturur.
Her kimyasal olay, belli bir ortamda oluşur. Bitkilerde söz konusu ortam, bilhassa toprak olduğuna göre, yani büyük oranda, bitkinin gelişme ve olgunlaşmasını tayin eden reaksiyonların çoğunluğu toprakta olduğuna göre, toprak yapısını iyi anlamak lazım.
Toprak yapısını iyice anlayabilmek için hem fiziksel ve hem de kimyasal olarak meseleye bakmak lazım. Her iki durumda da görülecektir ki , aralarında sıkı bir bağ vardır. Başka bir deyişle fiziksel ve kimyasal özelliklerin ol
uşmasında, birbirlerini etkilemeleri söz konusudur.
Burada üçüncü bir etken olarak topraklardaki biyolojik durum ortaya çıkmaktadır. Toprak içerisinde yaşayan küçük büyük bir çok organizma mevcuttur. Bunlar çeşitli bakteri ve mantardan başlayıp, çeşitli solucan ve küçük böceklere kadar sayılabilir.
Bu canlı kitle biyolojik dengenin oluşmasını sağlar ve toprak yapısının hem fiziksel ve hem de kimyasal özelliklerini büyük oranda etkiler. Başka bir deyişle, toprak yapısı büyük oranda, toprakta mevcut olan biyolojik kitlenin oluşturduğu zincirleme kimyasal reaksiyonların neticesi olarak meydana gelen ve devamlı değişime uğrayan organik ve inorganik maddelerin sonucu oluşur.
Burada belirleyici olan biyolojik kitlenin olması ve işlevine devam edebilmesi, kesin olarak toprakta mevcut olan ORGANİK MADDE' ye bağlıdır.
Basit deyişle, toprağın canlılığı içindeki organik madde sayesindedir. Yani toprakta organik madde yeterince varsa, toprak canlı olacak ve kalacaktır.Organik madde azalırsa, canlılıkta azalacaktır.
Toprakta organik madde yok olursa, TOPRAK ÖLECEKTİR.
Neden böyle,
Çünkü, canlı organizma, her canlı gibi yaşamak için tüketmek zorundadır ve topraktaki organizmaların besin maddesi topraktaki mevcut organik maddedir.
İyi bir toprak yapısında, yani fiziksel ve kimyasal özellikleri uygun olan bir yapı, sadece toprakta biyolojik dengenin de sağlandığı bir ortamda mümkündür.
Bu ortamın sağlanması için, toprağın yeterince organik madde ihtiva etmesi gerekir ve topraktaki canlılara dışardan (zehir, vs.) gibi müdahalenin olmaması gerekir.
Her üretimden sonra, hasatla beraber topraklarda organik madde kaybı olur. Dolayısıyla, toprak yapısında bozulmaları önlemek için bu kayıp miktarın her sene telafi edilmesi gerekir. Bu da her sene toprağa kayıp olan miktar kadar organik gübre verilerek olur.
Topraktaki canlılar ve organik madde :
Organik maddeler genel olarak, toprak ortamında çeşitli mikro organizmalar tarafından aşağıdaki şekilde bozulmaya başlar.
C6H12O6+6O02 → 6CO2+6H2O+2424 kj
İlk reaksiyonlar mineralizasyon dediğimiz element ayrışımlarını oluşturur. Bu safhada çeşitli elementler açığa çıkar ki bunlar daha sonraki reaksiyonlarda tekrar yol oynar.
Akabinde humus oluşumunun ilk safhaları meydana gelir.Daha sonra humus safhası oluşur. Bu safhada hümik asit ve vulvik asitler oluşur.
Burada değişmeye devam eden organik kütle pozitif ve negatif pollarında ki gruplaşmalar dolayısıyla HUMUS KOMLEX'ALERİNİ oluşturur.
Bu humis komplex' leri üzerinde iyi durmak lazım. Çünkü bitkilere gerekli olan besin maddelerinin büfür rolüyle toprakta kalmasını sağlayan en önemli oluşum budur. Bu aynı zamanda toprağın kimyasal ve fiziksel özelliğini büyük oranda etkiler ve toprağı kimyasal içerik olarak zenginleştirir. Toprağın nem tutma özelliğini arttırır.
Netice olarak toprak yapısı ile toprakta mevcut olan organik madde arasında sıkı bir bağ vardır.
Toprakta, ORGANİK MADDE, toprakta mevcut olan mikro organizma ve küçük canlıların besin maddelerini oluşturur. Bu vesileyle oluşacak biyolojik aktivite, toprak yapısının hem kimyasal ve hem de fiziksel özelliklerinin belirlenmesini sağlar. Dolayısıyla bitkilerin iyi gelişmesi için gerekli olan toprak yapısının sağlanması, ancak toprakta yeterince organik madde olmasıyla mümkündür.
23-06-2006, İstanbul
Dr. Oktay Mutlu
itmturhol.com
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!