HAYVANAT BAHÇELERİNİN KURULUŞU İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç: MADDE 1 - (1) Bu Yönetmeliğin amacı; biyolojik çeşitliliğin korunması kapsamında, evcil ve yabani hayvanların doğal yaşam ortamındaki yaşam koşullarının, hayvanat bahçelerinde azami düzeyde sağlanması için teknik, sağlık, refah ve hijyen şartlarının, hayvanat bahçelerinin açılış, ruhsatlandırma ve denetlenmelerine yönelik usul ve esasları ve yapmakla yükümlü oldukları faaliyetleri düzenlemektir.
KapsamMADDE 2 - (1) Bu Yönetmelik, sirkler ile ev ve süs hayvanı üretimi ve satışı yapan işletmeler hariç olmak üzere, gerçek veya tüzel kişiler ile kamu kurum ve kuruluşları tarafından açılan hayvanat bahçelerini kapsar.
Dayanak
MADDE 3 - (1) Bu Yönetmelik, 24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 22 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Açık Alan: Hayvanların gezinme ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak için çıkarıldıkları, çevredeki insan, hayvan ve diğer unsurlardan zarar görmesini ve bu unsurlara zarar vermesini önleyecek tel ve benzeri malzemeyle sınırlanmış alanı,
b) Akvaryum: Tatlı veya tuzlu su bitkileri veya hayvanlarının yapay bir ortamda beslendiği değişik ebatlardaki hazneyi,
c) Bakanlık: Çevre ve Orman Bakanlığını,
ç) CITES: 20/6/1996 tarihli ve 22672 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Nesli Tehlikede Olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslararası Ticaretine İlişkin Sözleşmeyi,
d) Denetim Elemanı: Bakanlık merkez ve taşra teşkilatı ve/veya mahallin en büyük mülkî amirince 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununda belirtilen denetimleri yapmak üzere görevlendirilen, konusunda uzman en az dört yıllık üniversite mezunu personeli,
e) Dezenfeksiyon: Zararlı mikroorganizmaların fiziksel, kimyasal veya ultraviyole ışınları uygulaması gibi metotlarla zararsız hâle getirilmesi işlemini,
f) Evcil Hayvan: İnsanlar tarafından kültüre alınmış ve eğitilmiş hayvanları,
g) Ev ve Süs Hayvanı: İnsanlar tarafından özellikle evlerinde, işyerlerinde ya da arazilerinde özel zevk ve refakat amacıyla muhafaza edilen veya edilmesi tasarlanan, bakımı ve sorumluluğu sahiplerince üstlenilen her türlü hayvanı,
ğ) Genel Müdürlük: Doğa Koruma ve Millî Parklar Genel Müdürlüğünü,
h) Hayvan Bakıcısı: Hayvanların yem, su, tımar gibi çeşitli ihtiyaçlarını karşılamak üzere çalışan kişiyi,
ı) Hayvanat Bahçesi: Evcil ve yabani hayvanların yılda en az yedi gün halka sergilendikleri yerleri,
i) İl Müdürlüğü: İl çevre ve orman müdürlüğünü,
j) Kafes: Metal, plastik veya ahşap gibi malzemelerden aralıklı olarak yapılmış, dezenfeksiyonu kolay, taşınabilir ya da sabit hayvan bölmelerini,
k) Kapalı Alan: Hayvanların barındırılmaları amacıyla, biyolojik özellikleri göz önünde bulundurularak usulüne uygun olarak yapılmış, açık alanla bağlantılı olan, etrafı ve üzeri kapatılmış alanı,
l) Karantina Odası: Hasta hayvanların, sağlıklı hayvanlardan ayrı tutulması amacıyla konulduğu özel bölme veya alanı,
m) Komisyon: Hayvanat bahçesinin bulunduğu mahaldeki il müdürlüğü doğa koruma ve millî parklar şube müdürü ve il müdürlüğünden bir eleman ile tarım il müdürlüğünden bir veteriner hekim olmak üzere üç kişilik ekibi,
n) Merkez Av Komisyonu (MAK): 18/5/2004 tarihli ve 25466 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Merkez Av Komisyonu, İl ve İlçe Av Komisyonlarının Görevleri, Çalışma Esas ve Usullerine Dair Yönetmelik hükümlerine göre kurulan Komisyonu,
o) Muayene Odası: Veteriner hekim tarafından hayvanların muayene, teşhis ve tedavilerinin ve bunlarla ilgili uygulamaların yapıldığı 18/6/2001 tarihli ve 24436 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Veteriner Hekim Muayenehane ve Poliklinik Yönetmeliğine göre düzenlenmiş yeri,
ö) Müşahede Bölümü: Hayvanat bahçesine gelen hayvanların belli bir süre için gözetim altında tutulduğu bölme veya alanı,
p) Ruhsat: Hayvanat bahçelerinin faaliyet gösterebilmeleri için düzenlenen belgeyi,
r) Sorumlu Yönetici: Hayvanat bahçesinin kuruluş, işleyiş ve denetimiyle ilgili her türlü işlemlerinden birinci derecede sorumlu kişiyi,
s) Yardımcı Sağlık Personeli: Veteriner hekim sorumluluğunda hayvan sağlığı, bakım, besleme ve üretim konularında çalışan, veteriner sağlık teknikeri, teknisyeni veya laborantı,
ş) Veteriner Hekim: 9/3/1954 tarihli ve 6343 sayılı Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimleri Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun uyarınca mesleğini icra eden ve bu Kanunun 5 inci maddesinde sıralanan görev ve yetkileri kullanan veteriner hekimleri,
t) Yabani Hayvan: Türünün örnekleri doğada serbest olarak yaşayan, kültüre alınmamış omurgalı veya omurgasız hayvanları,
u) Teknik Personel: Sorumlu yöneticiye bağlı olarak çalışan ve sorumlu yöneticinin vereceği görevleri yerini getiren kişiyi,
ü) Yardımcı Sağlık Personeli: Veteriner hekim sorumluluğunda hayvan sağlığı konusunda çalışan, veteriner sağlık teknikeri, teknisyeni veya laborantı,
v) Yem Depoları: Her türlü yemlerin depolanıp saklandığı yeri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Hayvanat Bahçelerinin Gruplandırılması, Yer Seçimi ve Tesis Kurma
Hayvanat bahçelerinin gruplandırılması
MADDE 5 - (1) Hayvanat bahçeleri, içerdikleri hayvan tür sayılarına göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılır.
a) A grubu hayvanat bahçeleri; yetmiş çeşit hayvan türü ve daha fazla hayvan bulunduran hayvanat bahçeleridir. Bu grup hayvanat bahçeleri, sorumlu yönetici ile en az bir veteriner hekim istihdam etmek zorundadırlar.
b) B grubu hayvanat bahçeleri; en fazla altmışdokuz çeşit hayvan türü bulunduran hayvanat bahçeleridir. Bu grup hayvanat bahçeleri, sorumlu yönetici bulundurabilir ve veterinerlik hizmetini hizmet alımı şeklinde yapabilir.
(2) Hayvanat bahçeleri içinde çocuk hayvanat bahçesi bulundurulabilir.
Yer seçimi
MADDE 6 - (1) Hayvanat bahçeleri, gürültü, hava ve su kirliliğine maruz olmayan, insan ve hayvan sağlığını olumsuz yönde etkileyebilecek endüstriyel kuruluşlar ile her türlü gayrisıhhi müesseselerden uzak, fen, sağlık ve afet şartları bakımından imar ile ilgili mevzuata uygun alanlarda kurulur.
Tesis kurma raporu ve izni
MADDE 7 - (1) Hayvanat bahçesi kurmak isteyen gerçek veya tüzel kişi, kurum ve kuruluşlar aşağıdaki belgelerle hayvanat bahçesi kurmak istedikleri yerin il müdürlüğüne aşağıda belirtilen belgelerle müracaat ederler.
a) İşyeri sahibi tarafından doldurulmuş Başvuru Dilekçesi (Ek-1),
b) Tür Listesi Formu (Ek-5),
c) Yerleşim yeri ve çevresine ait, üzerinde idarî, teknik, sosyal tesisler, otopark, hayvan bölümleri ve benzeri yerleri gösteren ilgili belediyeden onaylı 1/500 veya 1/1000 ölçekli vaziyet planı,
ç) Bağlı bulunduğu belediyeden su kullanma belgesi, şehir şebeke suyu bulunmayan yerlerde içme ve kullanma suyu temin projesi ile resmî kurumlarca usulüne uygun olarak alınmış su numunelerinin bakteriyolojik ve kimyasal analiz sonuçlarını gösterir rapor, suyun kuyulardan temin edilmesi hâlinde ise Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünden alınacak kuyu suyu kullanma belgesi ve analiz raporu.
(2) Birinci fıkrada belirtilen bilgi ve belgeler, il müdürlüğünce incelenir. Belgelerin uygun bulunması durumunda, hayvanat bahçesi yapılacak yerin uygun şartları taşıyıp taşımadığı, Komisyon tarafından yerinde kontrol edilir. Hayvanat bahçesi yapılacak yerin 6 ncı maddede belirtilen şartları taşıdığının tespit edilmesi hâlinde, Komisyon tarafından Ek-2'de yer alan Tesis Kurma Raporu ve İzni iki nüsha olarak düzenlenir, il müdürlüğünce onaylanır. Bir nüshası il müdürlüğünde dosyasında muhafaza edilir, diğer nüshası ise başvuru sahibine verilir.
Hayvanat bahçesi ruhsatı
MADDE 8 - (1) Hayvanat bahçesi tesis kurma raporu ve izni almış olan gerçek veya tüzel kişiler, kurum ve kuruluşlar, çalışma ruhsatı almak için ikinci fıkrada belirtilen belgelerle en geç altı ay içinde il müdürlüğüne müracaat ederler. Bu süre içinde müracaat etmeyenlerin başvuruları işlemden kaldırılır.
(2) Hayvanat bahçesi ruhsatı almak için gerekli belgeler;
a) Yangın ve patlamalar için gerekli önlemlerin alındığına dair ilgili itfaiye müdürlüğünden alınan belge,
b) Yerli veya yabancı hayvan türlerinin yasal yollarla temin edildiğine dair; proforma fatura, fatura, üretici satış belgeleri, tür sözleşme ek listelerinde yer alıyor ise CITES belgeleri, doğadan toplama ve yakalama izinleri ve benzeri belgeleri,
c) İl müdürlüğünden evsel, katı ve tıbbi atıkların kontrollü bir şekilde bertarafının sağlanacağına dair belge.
(3) Belgeler, il müdürlüğü tarafından incelenir ve belgelerde noksanlık yok ise Ek-3'te yer alan Açılma Raporu düzenlenerek valilikçe Ek-4'te yer alan Hayvanat Bahçesi Ruhsatı verilir. Noksanlıklar varsa hayvanat bahçesi açma talebinde bulunanlara bildirilir.
(4) Hayvanat bahçesine ruhsat verilmeden önce il müdürlüğü tarafından en geç on gün içinde hayvanat bahçesinde inceleme yapılarak av ve yaban hayvanlarının yasal yollarla ve Merkez Av Komisyonu kararlarınca yasaklanan avlanma usül ve şekilleri dışında yakalandığı tespit edildikten sonra, her av ve yaban hayvanı türünün tüm bireyleri için bir adet Ek-6'da yer alan Av ve Yaban Hayvanı ile Ürün Bulundurma Belgesi iki nüsha düzenlenerek, bir nüshası il müdürlüğünde muhafaza edilir, ikinci nüshası ise ilgililere verilir.
(5) İl müdürlüğünce her hayvanat bahçesi için tüm izin ve belgelerin bulunduğu dosya oluşturulur. Hayvanat Bahçesi Ruhsatının (Ek-4) bir örneği ve hayvanat bahçesinde bulunan hayvanlara ait Tür Listesi Formunun (Ek-5) bir nüshası Genel Müdürlüğe gönderilir.
(6) A veya B grubu hayvanat bahçesi sahibi veya sorumlu yöneticisi aşağıdaki belgeleri ruhsat tarihinden sonraki üç ay içinde il müdürlüğüne gönderir.
a) Hayvanat bahçelerinde sorumlu yönetici ile işyeri sahibi arasında yapılmış sözleşme, resmî kurumlarda ise kurum müdürü veya kurum müdürünün resmî yazıyla görevlendireceği kişiye ait, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerin yapılacağına dair görevlendirme yazısı,
b) Hayvanat bahçelerinde veteriner hekimin, bağlı bulunduğu meslek odasından alacağı çalışma izin belgesi ile iş yeri sahibi arasında yapılmış sözleşme, resmî kurumlarda ise kurum müdürü veya kurum müdürünün resmî yazıyla görevlendireceği kişiye ait, bu Yönetmelikte belirtilen görevlerin yapılacağına dair görevlendirme yazısı,
c) Hayvanat bahçelerinde görevli olarak çalışan tüm personelin sorumlu oldukları işlerle ilgili bölümleri içeren ve almış oldukları eğitimi gösteren ve sorumlu yönetici tarafından imzalanan belge.
(7) Hayvanat Bahçesi Ruhsatı beş yıl geçerlidir. Beş yıl sonunda süre uzatımı için bir dilekçe ve ekinde iki nüsha hazırlanan hayvan Tür Listesi Formu (Ek-5) ile birlikte il müdürlüğüne başvuruda bulunulur. Başvuru, Komisyon tarafından yerinde incelenir. Uygun bulunanların ruhsatı beş yıl uzatılır. Uygun bulunmayanlarda tespit edilen eksikliklerin giderilmesi için üç ay süre verilir. Bu süre sonunda, Komisyonca eksikliklerin giderilip giderilmediği incelenerek son durum tutanakla tespit edilir ve bunlar hakkında 23 ve 24 üncü madde hükümleri uygulanır.
(8) Süre uzatımı hâlinde hayvanat bahçesindeki hayvanlara ait Tür Listesi Formunun (Ek-5) bir nüshası il müdürlüğündeki dosyasına konur, diğer nüsha ise Genel Müdürlüğe gönderilir.
(9) Hayvanat bahçeleri, işletme ruhsatına sahip olmadan halkın ziyaretine açılamaz.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Sorumlu Yönetici ve Veteriner Hekim İstihdamı
Sorumlu yöneticinin görev ve sorumlulukları
MADDE 9 - (1) A grubu hayvanat bahçelerinde kuruluş, işleyiş ve denetimiyle ilgili her türlü işlemlerden birinci derecede sorumlu olan bir sorumlu yönetici bulunur. Bakanlık ve Genel Müdürlük ile ilgili bütün iş ve işlemlerde birinci derecede muhatap; A grubu hayvanat bahçelerinde sorumlu yönetici, B grubu hayvanat bahçelerinde ise hayvanat bahçesi sahibidir. B grubu hayvanat bahçeleri sorumlu yönetici bulundurabilir. Sorumlu yönetici Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı ve en az dört yıllık üniversite mezunu olmalıdır.
(2) Sorumlu yöneticinin ve sorumlu yöneticinin bulunmadığı durumlarda hayvanat bahçesi sahibinin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Hayvanat bahçesinin idarî, malî, teknik ve sağlık hizmetlerini mevzuata uygun olarak idare etmek ve denetlemek.
b) Hayvanat bahçesinin ruhsatlandırılmasından sonraki bina, tesis, hayvan türü ve sayısındaki değişiklikleri il müdürlüğüne bildirmek.
c) Hayvanat bahçesiyle ilgili belgeleri onaylatmak.
ç) Hayvanat bahçesinin kayıt ve arşiv sistemini oluşturmak, kayıtların doğru ve düzenli tutulmasını sağlamak.
d) Denetimler sırasında denetim elemanlarınca istenilen her türlü bilgi ve belgeleri hazır hâle getirmek.
e) Atıkların kontrolü ve imhası için gerekli tedbirleri almak.
f) 8/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanununa tabi ihbarı mecburi bir hastalık çıktığında ya da ani hayvan ölümleri görüldüğünde veteriner hekimin raporu doğrultusunda durumu tarım il müdürlüğü ve il müdürlüğüne bildirmek ve ilgililerce alınacak yasal tedbirleri uygulamak.
g) Hayvanat bahçesinde görevli tüm personelin tüberküloz, HIV ve hepatit testi başta olmak üzere periyodik olarak gerekli tetkik ve muayeneleri ile kuduz ve tetanoz aşılarının yapılmasını sağlamak.
ğ) Güvenlik hizmetlerinin eksiksiz yürütülmesini sağlamak.
h) Sorumluluk alanları ve görevleri belirlenmiş personelin denetimini ve kontrolünü yapmak.
ı) Hayvanat bahçesinde çalışacak olan teknik, sağlık ve yardımcı personeli belirlemek ve hayvanat bahçesi sahibine bildirmek.
i) Bakanlık ve il müdürlüğünce talep edilen bilgi ve belgeleri vermek.
j) Veteriner hekim veya sorumlu yöneticinin görevden alınması, ölümü veya görevden kendi isteği ile ayrılması gibi hâllerde en geç bir ay içinde yeni bir veteriner hekim veya sorumlu yönetici görevlendirerek bilgi ve belgeleri il müdürlüğüne göndermek.
k) Av ve yaban hayvanlarının üremesi neticesinde elde edilen yeni bireyleri veya ölen bireyleri otuz gün içinde; çalınan, kaybolan veya kaçan bireyleri aynı gün içinde il müdürlüğüne bildirmek ve Ek-6'da yer alan Av ve Yaban Hayvanı ile Ürün Bulundurma Belgesine kaydettirmek.
l) Sorumluluk alanları ve görevleri belirlenmiş sağlık personelinin denetimini ve kontrolünü yapmak.
Veteriner hekimin görev ve sorumlulukları
MADDE 10 - (1) Veteriner hekim aynı zamanda sorumlu yönetici de olabilir.
(2) Veteriner hekimin görev, yetki ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Hayvanat bahçesine sağlıklı hayvanların kabul edilip uygun bölümlere alınmasını sağlamak.
b) Tüm hayvanların tür ve cins özelliklerine göre belli dönemlerde sağlık kontrolü, aşılama ve ilaçlamalarını yapmak veya yapılmasını kontrol etmek, kayıtlarını tutmak.
c) Hayvanların yaşadığı tüm alanların ve hayvan sağlığıyla ilgili tüm bölümlerin temizlik ve dezenfeksiyonlarının yaptırılmasını sağlamak ve kayıtlarını tutmak.
ç) Hayvanların tedavilerini yapmak ve kayıtlarını tutmak.
d) Ölen hayvanların, ölüm nedenleri için otopsilerinin ve diğer tahlillerinin yapılmasını, kayıtlardan düşülmesini ve uygun teknikle imhasını sağlamak.
e) Hayvanlar için uygun beslenme programı hazırlamak.
f) Hayvan bakıcılarını hayvan bakımı, beslenmesi, refahı ve insandan hayvana veya hayvandan insana geçen hastalık konularında eğitmek.
g) Tüm hayvanlara ait bakım, besleme, yemleme, sulama, yem tahlili, bulundukları ortamın ısı, ışık ve nem kontrolünü sağlamak ve bu konulardaki kayıtları inceleyip onaylamak.
ğ) Hayvanlara ait her türlü atık ve artıkların çevre ve insan sağlığına zarar vermesini önleyecek tedbirlerin alınmasını, sorumlu yönetici ile birlikte sağlamak.
h) Hayvanlara ait tutulmuş tüm kayıtların saklanması amacıyla sorumlu yönetici ile birlikte çalışmak ve bu kayıtları gerektiğinde yetkililere ibraz etmek.
ı) Hayvanat bahçesinde çalışan yardımcı sağlık personelinin görev dağılımını yapıp sorumluluk alanlarını ve nöbet çizelgelerini belirlemek, sorumlu yönetici ile birlikte onaylamak.
i) Hayvanların günlük gözlemini yapmak.
j) Türlere özgü karantina protokolü oluşturmak ve takibini yapmak.
k) 14/5/1928 tarihli ve 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu ile 23/10/2002 tarihli ve 24915 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Veteriner İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Yönetmeliği kapsamında türlere özgü ötenazi ve tehlikeli ilaçlarla ilgili protokolleri oluşturmak.
l) Hastalanan hayvanlardan numune almak ve numunenin uygun koşullarda saklanarak gerekli tahlillerin yapılmasını sağlamak.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Hayvanat Bahçesiyle İlgili Genel Şartlar
Hayvanat bahçesi için genel şartlar
MADDE 11 - (1) Hayvanat bahçeleri aşağıdaki genel şartları yerine getirmekle yükümlüdür.
a) A grubu hayvanat bahçelerinin etrafı en az iki metre yüksekliğinde duvar ve üzerinde bir metre yüksekliğinde tel örgü ile çevrilir.
b) Ziyaretçilerin giriş ve çıkış yapacağı, ayrı kapılarla sınırlandırılmış kontrollü geçiş düzeni sağlanır.
c) Hayvan nakil araçlarının girip çıkacağı, ziyaretçi girişinden farklı kapılar bulundurulur.
ç) Hayvan yükleme ve indirme işlemi için rampa ve/veya vinç bulundurulur.
d) Tüm giriş ve çıkışlarda güvenlik tedbirleri alınır.
e) Ziyaretçi girişinde, hayvanat bahçesinin detaylı yapılanmasını gösteren kroki ya da maket bulundurulur.
f) Ana girişten başka yeteri kadar acil çıkış kapısı bulundurulur.
g) Temizlik ve hayvan nakil vasıtaları için servis yolları bulundurulur.
ğ) Temizlik yapmaya uygun basınçlı su sistemi ve dezenfeksiyon için sabit veya seyyar dezenfeksiyon alet ve araçları bulundurulur.
h) Yayaların gideceği yol güzergâhı üzerinde, gidilecek hayvan kafesleri ve diğer birimler tabelalarla belirtilir.
ı) Hayvanların bulunduğu bölümlerde hayvanlar hakkında ırk, tür, menşe ve diğer bilgileri içeren Türkçe ve İngilizce açıklayıcı tabelalar bulundurulur.
i) Hayvanların ırk ve türlerine göre kaçmalarını, diğer hayvanlara ve çevreye zarar vermelerini engelleyecek önlemler alınır.
j) Ziyaretçiler için hayvanların sevdirilmesi ve hayvanları koruma bilincini oluşturacak tanıtım ve eğitim programları düzenlenir. Çocuklara yönelik eğitici aktiviteler düzenlenir.
k) Nesli tehlike altında olan hayvanların sayılarının arttırılması amacıyla gerekli çalışmalar veteriner hekim kontrolünde yapılır.
l) Tüm personele hayvan davranışları, hayvanlara yaklaşım, hayvan refahı, sağlık, güvenlik, acil durumlar ve ilkyardım, koruma yöntemleri gibi konularda yılda en az bir kez eğitim verilir.
m) Hayvan bakıcıları, göreve başlama tarihinden it
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!