Toprağınızın fiziksel özelliklerini dikkatli bir düzenleme ve toprak katkı malzemeleriyle nasıl iyileştirirsiniz.Toprağınıza uygulayacağınız işlem, üzerinde ne yetiştireceğinize ve ne kadar bir emek harcayabileceğinize bağlıdır.Toprağın iyileştirilmesi ve nasıl bir toprağa sahip olduğunuz bilgisi öncelikle bilmemiz gereken konulardır.
Birçok toprak ıslah yöntemleri vardır. Bunların içinden en uygun olanı seçilmelidir. Toprağın katkılarla iyileştirilmesi yanında PH ının ve besin maddeleri içeriğinin yetiştirilen bitkinin taleplerine göre ayarlanması için gerekli bilgileri bu pencereden tarım sektöründeki gönlünü ve emeğini bu yola koymuş olanlarla paylaşmak istedim.
Perlit volkanik camsı bir kayaçtır. Adını, küçük parlak inci tanelerine benzediği için Latince perle (inci)kelimesinden almıştır. Perlit 700-1200 ºC de genleşerek hacmi 4-20 katı büyür. Ham perlitin rengi saydam açık griden parlak siyaha kadar değişmekte olup, genleştiğinde köpükleşerek tamamen beyazlaşır, hafif küçük tanecikler şeklini alır. Perlit hafif olduğu, soğuk ile sıcağı izole ettiği, filtrasyon su tutma özelliği gösterdiği için çeşitli endüstri sektörlerinde ve tarımda kullanılmaktadır. Perlit 1941 yılında tanınmış olup, 1946 yılından beri endüstride kullanılmaktadır. Kullanım miktar ve alanları her yıl artsa da bu yeterli değildir.
Perlit ülkemizde gerek inşaat gerekse diğer sanayi sektörlerinde maalesef yeterince tanınmamaktadır. Ülkemizin büyük bir bölümünün birinci derece deprem kuşağında bulunması, hidroelektrik dışında diğer enerjilerde (Petrol, Doğalgaz vs..) dışa bağımlı olmamız perlitin ülkemiz için önemini ve stratejisini artırmakta, çok önemli bir ürün olduğu gerçeğini ortaya koymaktadır.
Dünya perlit rezervinin yarıdan fazlası (yaklaşık %60) ülkemizde bulunmaktadır. Marmara, Ege, İç Anadolu, Doğu Anadolu'daki büyük perlit rezervlerimiz (Toplam 2.4 milyar ton) bulunmaktadır. Bu özelliği ile de perlit madenimiz stratejik olup, dış satım için önemli gelir kaynağı olmaya adaydır. Perlitimizi iç de ve dışta iyi tanıtamamış olmamız büyük bir eksikliktir.
Renk: Gri, beyaz, siyah ve tonları
Yumuşama Noktası: 870 -1100 ºC
Ergime Noktası: 1260-1343 ºC
PH: 6.5 - 8.0
Özgül Isı: 0.2 Cal/g ºC
Özgül Ağırlık (ham perlit): 2.2-2.4 gr cm³
Serbest Nem (%):Maksimum 0.5
Gevşek Yoğunluk: 32 - 400 Kg/m³
Asitte Erime Özelliği: Konsantre sıcak alkali ve hidroflorik asitte erir.
Konsantre mineral asitlerinde az erir. (%2)
Seyreltik mineral veya konsantre zayıf asitlerde çok az erir. (%0.1)
TARIMDA PERLİT
Tarımda en önemli eleman topraktır ve fiziksel, kimyasal, biyolojik etkenlerin toprak üstündeki tesirleri dengede tutulmalıdır. Toprak, bitkilere su, hava ve besin maddelerini aynı anda temin edebilmelidir. Sodalı, tuzlu, kumlu, killi ve benzeri topraklar bitkilere gerekli besin maddelerini yeterli miktarda temin edemezler. Bu tip toprakların ıslahı tarımsal üretimde gelişmenin en şartıdır.
Tarla ve bahçe tarımında,
Seracılıkta ( fide yetiştiricilik, kültür tarımı vb.)
Dünyada perlit, seracılık, süs bitkileri, fide, sebze yetiştiriciliğinde, kesme çiçek üretiminde yaygın bir şekilde kullanılmaktadır. Perlit kullanımı ile üreticilerin kaliteli, hızlı ve fire oranı düşük üretim yaparak ekonomik yönden fayda sağlamalarının yanında son tüketicininde kaliteli ve uzun süre yaşayan ürünler satın alması sağlanır. Hollanda ve bu alanda gelişmiş ülkelerde tamamen perlit kullanılarak oluşturulmuş yetiştirme ortamlarında da üretim yapılmaktadır. Türkiye'de de bu şekilde üretim yapan firmalar mevcuttur. Perlit kullanılarak hazırlanmış harçların veya tamamen perlit kullanılarak oluşturulmuş yetiştirme ortamlarının sağladığı avantajlar aşağıda belirtilmiştir.
Ev bahçesi, parklar, okul, hastane, futbol, golf sahaları ve benzeri yerlerin çimlenmesinde.
Tarımda Perlit Kullanımının Sağladığı Faydalar;
Perlitle karıştırılmış topraklar sertleşmez, kök ve toprak arasındaki kontak daha geniş bir alana yayıldığından topraktaki maddelerin bitkilere geçişi kolaylaşmış olur.
Toprağın hacimsel gözenek miktarı ayarlanabilir, fiziksel yapısı düzgünleşir, bitkilerin su ve besleyici maddeleri temini daha ekonomik olur.
Perlitli toprakta bitkiler için daha fazla besleyici madde temin edilmiş olur, fidelerin etrafındaki ince tabaka değişir ve fidelerin kavrulması önlenir. İnfiltrasyonu arttırır, buharlaşmayı azaltır.
Kış yağışlarında düşen suyun tutulmasını ve sonra da köklere intikalini sadece çimlenme devresinde değil, daha uzunca bir süre sağlar. Tuttuğu su miktarı normal bir toprağın 8 -15 katıdır.
Perlit kullanılarak toprağın pH değeri kolayca ayarlanabilir. Nötr (pH = 6,5-7,5) oluşu ve düşük kimyasal tamponluğu ile ortam pH'ını kolayca düzenler. Çözünebilir iyonların yok denecek kadar az olması nedeniyle tuzluluk ve alkalilik yönünden herhangi bir sorun yaratmaz
Sterildir, yabani ot tohumu ve hastalık etmeni barındırmaz. Sterilizasyondan sonra yapısının bozulmaması üst üste 6 yıl kullanım şansı getirir.
Tohumların çimlenmelerinde % 100 e yakın verimlilik sağlar. Isıl iletkenliği düşük olduğundan bitkinin günlük sıcaklık değişimlerinden zarar görmesini en aza indirger. Toprakta göllenme, şişme, kabuk oluşturma, balçıklaşma, kötü drenaj, çatlama gibi istenmeyen özelliklerin hiçbiri oluşmaz. Gözenekli yapısı nedeniyle yetiştirme ortamının havalanmasını sağlar, drenajı düzenler.
Fidelerin nakil ve saklanmasında, depolanırken bozulmadan uzun süre dayanmasını sağlar. İnorganik yapısı nedeniyle yabancı ot tohumu ve hastalık taşımaz.
Perlit bahçeler, parklar, futbol ve golf alanları ile parkurdaki çim toprakları için eşsiz bir toprak düzenleyicisidir. Dış etkiler ile veya basılma ile sıkışan topraktaki çim zayıflar, hatta yok olur.
Perlit ile çimlerin ömrü uzadığı gibi, balçıklarıma ve göllenme sorunlarının önüne de geçilebilir.Perlit ile çimin yaprak alanı genişlemekte, yaprak ve kök sayısı artmaktadır. Çiğnenen topraklardaki sıkışma yarı yarıya azaltılmaktadır.Çiğnenen ve çiğnenmeyen çimlerde Perlit uygulaması aynıdır: 2,5 cm kalınlığındaki toprağa, 2,5 cm kalınlıkta Perlit karıştırılarak 5 cm kalınlığında karışım elde edilir. Perlit uygulama dan önce ıslatılmalıdır. Karıştırma işleminden sonra çim tohumu ekilir. Üzerine 4-5 kg/m2 yanmış çiftlik gübresi ile olanak varsa 100 gr/m2 toz kireçtaşı serilir. Eğer çiftlik gübresi yerine ticari gübre kullanılacak ise 50 gr/m2 % 26'lık amonyum nitrat, 65 gr/m2 %18'lik süper fosfat ve 15 gr/m2 potasyum sülfat karışımı, belirli aralıklar ile uygulanır. Sulama rejiminde bir değişiklik yapılmaz. Çim sahalarda standart veya süper iri Perlit kullanılmalıdır. Perlit homojen bir şekilde toprağa karıştırılmalı,ilk biçim öncesinde merdane çekilmeli ve kesim makas ile yapılmalıdır. TOPRAK SAHALARDA uygulama ise toprağa esneklik sağlaması ve yumuşak bir zemin elde edilmesi amacı ile uygulanmaktadır. Toprak sahada üst zeminin altına uygulanan Perlit ile amaca ulaşılmaktadır. Saha tanziminde tüm sahanın %30'unu Perlit oluşturmaktadır.
PERLİT KULLANILAN DİĞER ALANLAR
Metalürjide Perlit Kullanımı
İlaç ve Kimya Sanayinde Dolgu Maddesi Olarak Perlit Kullanımı
Seramik ve cam sanayinde katkı maddesi olarak.
Sondajlarda, çimentolama işlemini kolaylaştırıcı katkı maddesi olarak.
Gemi dipleri kaplama ve yalıtımında.
Petrol artıklarından veya diğer yağlı atıklarından gelen su kirliliğini gidermede.
Baraj göllerinde, kentlerde, açık su rezervuarlarında buharlaşmayla su kaybını önleyici olarak
Ambalajlama için dolgu maddesi.
Plastik köpüklere ve plakalara, katkı dolgu maddesi.
Yangına karşı özellikle çelik konstrüksiyonlarda yalıtım katı olarak.
Örnek olarak; Tekstilde Perlit
Perlit kararlı kimyasal yapısı nedeniyle, kimyasal reaksiyonlara girmeyen ve suda çözünmeyen bir maddedir. Bu özelliğinden dolayı perlit çeşitli kimyasal maddelerle birlikte onları etkilemeden kullanılabilmekte, ayrıca fiziksel özellikleriyle de katkıda bulunmaktadır (Perlit yalnız derişik hidroklorik asitte çözünmektedir). Bu çerçevede perlit, dolgu maddesi, kimyasal madde taşıyıcısı, süzme yardımcı malzemesi, yalıtım maddesi vb. yerlerde kullanılmaktadır.
Perlit tekstilde yıkama işleminde diğer benzer ürünlere göre aşağıdaki avantajlara sahiptir;
- Birlikte kullanıldığı diğer sıvı veya toz kimyasallarla tepkimeye girmez, özelliklerini değiştirmez.
- Suda çözünmez.
- Nötr malzeme olduğu için asit veya baz özellik göstermez.
- Steril malzemedir, sağlık açısından zararlı değildir. Ortama koku vermez.
- Perlit uygulanan ürünü aşındırmaz.
- Makinede tıkanma yapmaz.
- Hafif malzeme olduğu için kullanımı kolaydır.
Gıda Sanayiinde
- Meyve sularının üretiminde
- Bitkisel yağların üretiminde
- Diğer bazı gıda maddelerinin üretiminde
Çağlar AYDIN
Ziraat Mühendisi
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!