FİDAN ÜRETİMİ VE PAZARLAMASI İLE İLGİLİ UYULMASI GEREKEN KURALLAR
6968 sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu gereğince, yeni kurulacak resmi ve özel fidanlıklar ile sertifikalı fidan üretilen yerler dahil çöğür, ticari fidelik, örtü altı ve açıkta yetiştirilen iç ve dış mekan süs bitkileri (kesme çiçek hariç), çiçek soğanı v.b. üretilen yerler, Tarım İl Müdürlükleri tarafından ruhsatlandırılır. Ruhsatlandırmaya esas gerekli kontroller, illerde Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlükleri tarafından yapılır ve arazinin genel krokisi çizilir.
Ruhsat süreleri ise; açıkta ve toprakta fidan üretimi yerleri için bir üretim mevsimi için geçerlidir. Tüplü fidan, ticari fide, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim yerleri için verilen ruhsatlar 4 yıl geçerlidir. Ayrıca, ticari fide ve süs bitkileri için her üretim döneminde kullanılan harcın ve dikim materyalinin temizliği belgelendirilir.
Bitki Yetiştirme Ruhsatı alan fidan, süs bitkisi, ticari fide, çöğür ve çiçek soğanı yetiştiricileri kendilerine verilen noterden alınmış taahhütnamede belirtilen hususlara uymalıdır. Yeni ruhsat verilecek resmi ve özel fidanlık, ticari fidelik, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim yerlerinin toprak yapısı ve taban suyu durumu yönüyle üretime uygun olup olmadığı Tarım İl Müdürlüğünün ilgili Şube Müdürlüğü tarafından incelenerek, inceleme sonucu hazırlanacak rapor olumlu ise, bu üretim yerlerinde dikkate alınacak hususlardan;
A) Daha önce bu arazide yetiştirilen bitkiler ve bu bitkilerde görülen iç karantinaya tabi zararlı organizmalar belirlenir ve bu organizmalara karşı mücadele yapılıp yapılmadığı tespit edilir.
B) Bu üretim yeri çevresindeki bitkiler de iç karantina listesindeki zararlı organizmalar yönüyle ince-lenir. Bulaşık görüldüğü taktirde gerekli uyarılar yapılır.
C) İç karantina listesinde bulunan nematodların olup olmadığını saptamak için talimata uygun olarak üretim yerinden toprak örneği alınır.
D) Alınan örnekler ilgili Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü veya nematod tahlili laboratuarı bulunan İl Müdürlüklerine gönderilir.
E) İç karantina listesinde bulunan nematodlarla bulaşık bulunan arazide fidanlık,ticari fidelik kurula-maz, süs bitkisi, çöğür ve çiçek soğanı üretimi yapılamaz.
F) Yeni kurulacak asma fidanlıklarında Agrobacterium vitis riskine karşı en az 5 yıl süreyle bağcılık yapılmamış olması şartı aranır.
G) Sert çekirdekli meyve fidanı üretimi yapılacak arazinin Agrobacterium tumefaciens ile bulaşık olup olmadığının tespiti için Zirai Mücadele Teknik Talimatında belirtilen hususlara uyulur.
H) Yeni verilen ve iptal edilen ruhsatlarla ilgili bilgiler, yıl sonunda Bakanlığa bildirilir.
Fidanlık, ticari fidelik, iç ve dış mekan süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim alanları Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü ile İlçe Tarım Müdürlüklerinde Bitki Koruma işlerinde çalışan teknik elemanlar tarafından kontrol ve muayene edilir. Fidanlıklar, süs bitkileri üretim yerleri ve çiçek soğanı üretim alanları vejetasyon kesim ve söküm döneminde en az 1 defa, ticari fidelikler ise, sökümden evvel en az 1 defa muayene ve kontrol edilir. Muayeneler fidan, fide, süs bitkisi ve çiçek soğanı yığınları ile parsellerde bulunan üretim materyalinin tümünü temsil edecek şekilde en az %1'i karantinaya tabi zararlı organizmalar yönünden gözle incelenir. İnceleme sonucu gerekli görüldüğü hallerde örnek alınır ve teşhis edilmek üzere ilgili Zirai Araştırma Enstitülerine gönderilir.
Fidan ve diğer üretim materyallerinin nakil ve satışı ile ilgili kontrollerde; İç Karantina listesinde yazılı Zararlı Organizmalarla bulaşık ticari mahiyetteki fide, fidan, çelik, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür ve aşı kalemlerinin fenni temizliğe tabi tutulmadan ve "Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası" almadan bir yerden diğer yerlere sevk edilmesi yasaktır. Sözü edilen sertifika, verildiği tarihten itibaren 7 gün geçerlidir. Fidanlar ve süs bitkilerinin tamamı satılmadığı taktirde, fidanların soğuktan, sıcaktan, rüzgardan etkilenip etkilenmediği de göz önünde bulundurularak süre uzatımı fidan satışının yapıldığı ildeki Müdürlükçe yapılır ya da yapılmaz. Süre uzatımı uygun görülmeyen fidanlar Tarım İl Müdürlüğü yetkili elemanlarının düzenleyeceği raporla imha edilir. Tarım İl Müdürlükleri Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasını düzenledikten sonra fidan satıcılarının gideceği iller arasında koordinasyon sağlar. Polis, Jandarma, Belediye Zabıta Memurları, Köy Muhtarları, Koruma Bekçileri, Köy ve Mahalle Bekçileri görevli bulundukları bölgelerde her türlü fidan, ticari fide, çöğür, çiçek soğanı, süs bitkisi, çelik, aşı kalemi v.b. bitkisel çoğaltım materyallerinin naklinde, Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası aramakla, sertifikasız olanları alıkoyarak en yakın Mülki İdare Amirine bildirmekle yükümlüdür. Bu amaçla Emniyet ve Jandarma Teşkilatı ile koordinasyon Tarım İl Müdürlüğünce sağlanır.
Pazar ve diğer satış yerlerinde satılan ticari fide ve fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik, aşı kalemi Tarım İl Müdürlüğünce "Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasının" bulunup bulunmadığı ve ayrıca fidanların mühürlü olup olmadığı yönünden kontrol edilir. Kontrollerde ticari fide ve fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik ve aşı kaleminin beraberinde Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası olsa dahi, İç Karantinaya tabi Zararlı Organizmalar ile bulaşık olduğu tespit edilenlerden, fenni yollarla temizlenmesi mümkün olanların, masrafı mal sahibinden alınmak üzere, fenni temizliği yapılarak satışına izin verilir. Fenni yollarla temizlenmeleri mümkün olmayan ve tehlikeli durum arz eden hallerde ise, bu materyaller hiçbir surette menşeine iade edilmeyerek mahallinde bedelsiz imha edilir. Pazar ve diğer satış yerleri kontrollerinde ruhsat ve rapor almamış fidanlık ve ticari fidelikten geldiği tespit edilen fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik, aşı kalemi ve fideler mahallinde bedelsiz imha edilir, satanlar ile mal sahibi hakkında 6968 sayılı kanunun 19. ve 53. Maddeleri uygulanır. Satış sertifikası olsa dahi, İç Karantinaya tabi hastalık ve zararlı görüldüğünde hangi İl'den gelmiş ise o İl'e yazılı olarak durum bildirilir.
Bilindiği üzere fidan yetiştiriciliği "6968 Sayılı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu gereğince Fidanlık, Ticari Fidelik ve Çiçek Soğanı Üretilen Yerlerin Muayene ve Kontrolü, Muayeneden Sonra Verilecek Rapor ve Ruhsatlarla Diğer Tedbirlere Dair Talimat" esaslarına göre ruhsatlandırılarak yapılabilmektedir. Gerek yurt dışından gelen fidanlarla, gerekse yurt içinde üretilerek başka bölgelere gönderilen fidanlarla yeni hastalık ve zararlıların temiz bölgelere bulaşma riski bulunmaktadır. Bu durumun önlenmesi amacıyla fidanlıklar senede 2 defa kontrol edilir. İlimizde gerek demostrasyon gerekse satış amacıyla değişik bölgelerden fidan alımı sırasında bu fidanların ruhsatlı fidanlıklara ait olması ve fidanlığın bulunduğu İl Müdürlüğü tarafından, makroskobik muayeneleri yapıldıktan sonra düzenlenen Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasına sahip olması ve ayrıca dağıtımının yapılmadan önce gözden kaçabilecek veya makroskobik muayenede anlaşılamayacak bir hastalığın bölgemize bulaşmasını önlemek amacıyla diğer illerden alınacak fidanların dağıtımının yapılmadan önce usulüne uygun olarak alınan numunelerin iç karantinaya tabi hastalıklar yönünden laboratuar analizlerinin yaptırılması, temiz çıkması durumunda dağıtımının yapılmasına izin verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!