ELMA AĞAÇLARINDA KIRMIZI ÖRÜMCEK (AKARLAR)

Akdiken akarı (Tetranychus viennensis Zacher) (Acarina: Tetranychidae)
İkinoktalı kırmızıörümcek (Tetranychus urticae Koch.) (Acarina: Tetranychidae)
Avrupa kırmızıörümceği (Panonychus ulmi Koch.) (Acarina: Tetranychidae)
Meyve kahverengi akarı (Bryobia rubrioculus (Scheut.) (Acarina: Tetranychidae)
Yassıakar (Cenopalpus pulcher (C.-F.) (Acarina: Tenuipalpidae

 

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli

Akarlar çıplak gözle zor görülecek kadar küçüktürler. Şekilleri yumurta veya armut biçimindedir. Çoğunun vücutlarının üst tarafı kabarıktır, bazılarının düzdür. Deride değişik şekil ve büyüklükte tüyler, kıllar ve dikenler vardır. Yumurtadan çıkan larva 3 çift, nimf ve erginler 4 çift bacaklıdır.

Akdiken akarının dişileri oval şekilli, kırmızı renkli ve tombuldur. Bacakları uzun, boğum araları geniş ve sarı renklidir. Sırt kısmındaki kıllar diken gibi çıkar ve kılın çıktığı yer beyaz bir kabarıklık yapar. Yumurtaları bilye gibi, şeffaf ve açılmasına yakın sarı krem renklidir. Yapraklarda çok kesif ağ örerler. Kışı döllenmiş dişi halinde, ağaçların kabuk altlarında, yarık ve çatlaklarda döllenmiş dişi halinde geçirirler. Bir dişi 60-120 yumurta bırakabilir. Yumurtalar 5-7 gün içinde açılır. Yılda 9- 10 döl verirler.

İkinoktalı kırmızı örümceğin rengi, yeşilimsi sarı veya kahverengimsi yeşil olabilir. Vucudun ortasına yakın mesafede iki tarafta siyah büyük birer benek bulunur. Kışı döllenmiş ergin dişi olarak kalın gövdelerde, ağaç kabuklarının altında ağaçların çatlak ve yarıklarında, dökülmüş yaprak ve kabuk parçalarında ve otlarda uyuşuk halde geçirir.Yapraklarda çok yoğun ağ örer. Ergin dişiler beslendikleri yaprakların alt yüzüne tek tek veya kümeler halinde olmak üzere 100-200 yumurta bırakırlar. Yılda 10-21 döl verirler.

Avrupa kırmızıörümceğinin ergin dişileri koyu kırmızı renkli yuvarlakça dolgun vucutludur. Sırt kıllarının çıktığı yer beyaz, daire şeklinde olup bombelidir. Yumurtaları kiremit kırmızısı renkte ve soğan biçimindedir.Yumurtanın üzerinde bir sap bulunur,ayrıca yumurta üzeri yukarıdan aşağıya doğru ince çizgilidir. Bu kırmızı örümcek ağ yapmaz. Avrupa kırmızıörümceği kışı yumurta halinde ağaçların dallarında geçirir ilkbaharda nisan başından itibaren yumurtadan çıkan larvalar taze sürgünlere saldırır. Larvaların ergin oluşu ilkbaharda 28 günde,yazın 15 günde olmaktadır. Yılda 8-9 döl verirler.

Meyve kahverengi akarının erginleri kırmızı, kahverengi ve yeşil karışımı renktedir. Üstten bakıldığında üstü düz ve karın kısmı şişkindir. Sırtta belirli bir çizgi bulunur. Vucut kılları yaprak şekindedir. Ön bacakları diğer kırmızıörümceklere göre çok uzundur. Erginleri 1 ve 2 yıllık dallar üzerinde daha çok bulunur ve yapraklarda ağ yapmazlar. Yumurtaları bilye gibi ve kırmızı renktedir. Meyve kahverengi akarı kışı yumurta halinde geçirir kış yumurtaları hava koşullarına göre mart sonu ve nisan ayının ilk günlerinden itibaren açılmaya başlar. Yılda 3-4 döl verir.

Yassı akarın ergin dişilerinin vücudu oval ve yassı yapılı, kiremit veya daha koyu kırmızı renktedir. Vücuda üstten bakıldığında sırtında yatay olarak vucudu ikiye bölen belirgin bir çizği görülür. Sırttaki kıllar kısa ve diken gibidir. Bacakları kısa, boğumları küttür. Yumurtaları uzunca oval, ön tarafı basık fıçı şeklinde ve kiremit kırmızısı renktedir. Yapraklarda çok az ağ örerler. Bu akar, kışı döllenmiş dişi olarak meyve agaçlarının 2- 3 yıllık dallarının çiçek buketi, odun ve meyve gözleri etrafında, tomurcukların arasında veya üzerinde geçirir . Erginler nisan ayı ortasından sonra yumurta bırakmaya başlar. Yumurtalar mayıs ayı sonu ve haziran ayının ilk haftasından itibaren açılmaya başlar. Yılda 4- 5 döl verirler.

Kırmızı örümcekler elma, armut, ayva, şeftali, kiraz, vişne, erik ve kayısı gibi yumuşak ve sert çekirdekli meyve ağaçlarında zarar yaparlar. Bulundukları ağaçlarda yaprakların bitki özsuyunu emerek zararlı olurlar. Bunun sonucunda yapraklarda önce beyaz, sonra sarı kahverengi lekeler meydana gelir. Daha sonra bu lekeler birleşerek yaprağın kuruyup dökülmesine, dolayısıyla önemli derecede ürün kaybına neden olurlar.

Doğal düşmanları

Bir çok avcı akar ve böcekler zararlı akarların yumurta ve diğer dönemlerine saldırarak çoğu defa onları zararsız durumda bırakabilmektedir. Avcı akarlardan Typlodromus spp. (Şekil 6), Amblyseius spp., Atractotomus mali (Het.:Miridae ), Orius spp. (Het.:Anthocoridae) ve Stethorus punctillum (Col.:Coccinellidae) önemli doğal düşmanlar olarak bulunmaktadır. Scolothrips longicornis (Thysanoptera) ve Chrysoperla carnea Sth. (Neurop.:Chrysophidae) de önemli kırmızı örümcek predatörleridir.

Mücadelesi

Biyolojik mücadele

Kırmızıörümceklerin biyolojik mücadelesinde, yukarıda adı geçen faydalılardan T. pyri, S. longicornis ve S. punctillum önemli rol oynamaktadır. Bunlar doğada korunarak ve etkinlikleri arttırılarak, bulunmayan yerlere bulaştırılarak ve kitle halinde üretip salmak suretiyle biyolojik mücadelede kullanılabilir. Bu bakımdan özellikle organik fosforlu ve sentetik piretroitlere dirençli T. pyri ırklarının kullanımı büyük önem taşımaktadır. Ayrıca faydalı akarlardan T. pyri ' nin bulunduğu elma bahçelerinde, ağustos ayında kesilen ince dalların bu akarların bulunmadığı bahçelerdeki elma ağaçlarına asılarak bulaşması ve populasyon oluşturması sağlanabilmektedir.

Kimyasal mücadele

Elma ağaçlarında Avrupa kırmızıörümceği ve kahverengi örümceğin kışlayan yumurtaları dallarda çok fazla (sıvama) ise veya yassıakarın kışlayan erğin yoğunluğu yüksek ise ağaçlarda kabuklubit ve koşnil gibi zararlılar da bulunuyorsa bunlara karşı bir kış ilaçlaması yapılabilir.

Yaz mücadelesinde ilaçlamaya karar vermek ve ilaçlama zamanının doğru olarak belirlenmesi için, bahçedeki kırmızıörümcek yoğunluğunun saptanması gereklidir. Bunun için bahçedeki ağaçlardan çiçekler döküldükten sonra yaklaşık mayıs başında 100 yaprak koparılır. Bu yaprakların alt ve üst yüzeyindeki kırmızıörümcekler sayılır. Bulunan toplam örümcek sayısı koparılan toplam yaprak sayısına bölünür. Böylece bir yaprağa düşen kırmızıörümcek sayısı bulunur.Çizelge 2' de verilen eşiklere göre ilaçlamaya karar verilir. Ancak, özellikle doğal düşmanların korunması ve ilaçlama sayısını en aza düşürmek amacıyla, birinci ilaçlama yaprak başına 8-10 akar olduğu yoğunlukta da yapılabilir. Kontrollar ilk ilaçlamadan sonra 15' er gün aralıklarla Ağustos sonuna kadar sürdürülmelidir. Yoğunluk görüldüğü taktirde ilaçlama yapılmalıdır.

Kullanılacak preparatlar Çizelge 3'de yer almaktadır.

Akarlar

Etkili madde adı ve oranı(%)	Form. tipi	Doz (Preparat/100 l su)
Güvenli olarak kullanılabilir ilaçlar
Kükürt, 80	W.P.	400 g
Pyridaben, 20	W.P.	50 g (P.ulmi), 75 g(T.urticae)
*Tetradifon,75.2 g/l	E.C.	200 ml
Fenpyroximate, 50 g/l	E.C.	50 ml (P.ulmi)
Bromopropylate, 500 g/l	E.C.	100 ml
Flubenzimine, 50	W.P.	75 g
Fenazaquin, 200 g/ l	S.C.	50 ml(T.viennensis ve P.ulmi)
Hexythiazox,50g/l	E.C.	50 ml (P.ulmi)
Fenbutatinoxide,500g/l	S.C.	30 ml
Clofentezin,500g/l	E.C.	20 ml
Quinomethionate, 25	W.P.	40 g
Azocyclotin, 25	W.P.	100 g
Propargite, 30	W.P.	120 g
Propargite, 588 g/l	E.C.	75 ml (P.ulmi'ye karşı 100ml)
Propargite,790 g/l	W.P.	75 ml
Cyhexatin, 25	W.P.	125 g
Cyhexatin, 632 FL	S.C.	50 ml
Tebufenpyrad, 20	W.P.	30 g (T.viennensis) 37.5 g (P.ulmi)
Chlorfenapyr, 360 g/ l	S.C.	30 ml (T.viennensis)
Halfenprox, 50 g/ l	C.S.	75 ml (P.ulmi)

*Yassı akarlara karşı kullanılmaz

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!