Kent içi yol ağacı türlerinin seçimi kapsamlı ve çok yönlü denetimlere dayandırılmalıdır. Seçilecek türlerin herşeyden önce o yörenin genel ekolojik koşulları yanında kentin kendine has yetişme ortamına koşullarına da uygun olması gerekir.

       Yol ağaçlarında belirgin bir gövde boşluğunun bulunması aranır. Budamalarla tepe tacını yükseltme çalışmalarını kolaylaştırması açısından biyolojik özellikleri bakımından tepe sürgününü iyi gelişen türlere ağırlık verilmelidir. Ayrıca seçilen türlerde uzun ve düzgün gövdeler oluşturabilme, tesis kolaylığı, uniform şekil ve hızlı büyüme özellikleri aranmalı, gevşek ve gevrek odun yapısına sahip türlerden kaçınılmalıdır. Ağaçlar, taç yapısı itibarıyla simetrik olan, şekil, büyüklük ve yapı itibarıyla göreceği fonksiyonlara ve ortama uygun, güzel görünümlü türlere mensup olmalıdır.

Büyük binalar, yollarda yer yer rüzgar koridorları oluşturabilmektedir. Bu nedenle yollardaki hava hareketlerinin daha da kuvvetleneceği dikkate alınarak, rüzgara dayanıklı kazık kök geliştiren türlere yer verilmelidir. Bununla birlikte kök sistemi bakımından yan köklenme yaparak kaldırımları ve beton kaplamaları bozan, drenaj kanallarını tıkayan istilacı kök geliştiren türler kullanılmamalıdır. Benzer şekilde kuvvetli kök ve kütük sürgünü oluşturma özelliği de yol ağaçları için istenmeyen bir durumdur.

       Tür seçiminde kente genel iklim ve kente özgü ekolojik koşullar yanında cadde yada yolların konumuna bağlı özel ortam koşulları da dikkate alınmalıdır. Denizel etkilere açık alanlarda tuz etkilerine dayanıklılık ön plana çıkarken, kışların set geçtiği iklim koşullarında kar yükü ve buzlanmaya karşı yeterli mekanik dirence sahip olma özellikleri önem kazanmaktadır. Sıcak iklimli bölgelerde ise yaz mevsiminde etkili gölgeleme yapabilme özelliği öncelikli tutulmalıdır.

       Seçilecek türler temiz tabiatlı olmalı, sık sık dal düşüren ve kabuk döken türlerle, ezilen, dağılan ve düştüğünde hasarlara yol açabilecek irilikte meyvesi olan türlerden mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

       Diğer kent ağaçlarında olduğu gibi, yol ağaçlarının da her türlü böcek ve mantar hastalıklarına dayanıklı türlerden seçilmesi gerekir. Ayrıca mekanik zararlara (çarpma, sıyrılma, vs.) dayanıklı olma ve söz konusu mekanik zararları ve yaraları kolay ve hızlı kapatabilme özelliği de göz önünde bulundurulmalıdır. Genel olarak uzun ömürlü türler tercih edilmeli ve kent genelinde biyotik ve abiyotik kökenli afetlere karşı bir güvence oluşturabilmek amacıyla zengin bir tür çeşitliliği ön görülmelidir.

       Plastitesinin yüksek olması ya da zor koşullara (sıcaklık değişimi, toprağın organik maddece fakir olması, vs.) uyum sağlayabilme yeteneği, yol ağaçları için önemli bir kriterdir. Ayrıca bakımlarının kolaylığı da bu kapsamda dikkate alınmalıdır. Nitekim sınırlı toprak koşullarında yetişebilmeleri ve az bakım gerektirmeleri nedeniyle kötü ortam koşullarına sahip yollarda küçük hacimli türler daha iyi uyum sağlayabilmektedir.

     Cadde veya yolun tipine bağlı olarak; yolu genişliği, yönü, çevredeki yapılar, bunların yüksekliği gibi çevre faktörleri de tür seçimi aşamasında göz önünde bulundurulmalıdır.

Kaynak:  Prof. Dr. Hüseyin DİRİK, Araş. Gör. Servet ÇALIŞKAN, Araş. Gör. Beyza SAT, "KENT İÇİ YOL AĞAÇLANDIRMALARININ KÜLTÜREL KOŞULLARI VE DOLMABAHÇE ÇINARLARI ÖRNEĞİNDE BUDAMA VE KORUMA ESASLARI"Seminer notu, 2006

 

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!