(Capnodis spp.)(Col.:Buprestidae)

Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli : Fiadan dipkurtlarının erginleri, siyah veya bronz renkte, hafif parıltılı, pronotumu türlere göre gri veya beyaz noktalı zemin üzerinde ve siyah kabarık desenlidir . Sıcak ve güneşli havalarda gürültü ile düz bir hat üzerinde uçar ve dönemeçlerde büyük kavis çizer. Yanına yaklaşıldığı zaman, bulunduğu ağacın veya dalın ekseni etrafında dönerek saklanmaya çalışır. Yakalanacağını anlayınca, bacaklarını vücudunun altına çekerek ölü taklidi yapar ve kendini toprağa atarak, kuru yapraklar ve otlar arasında hareketsiz olarak gizlenir.

 Erginler, türlere göre 12-36 mm boyunda olabilir. Larvanın boyu türlere, gelişme dönemine ve beslenme durumuna göre 1.5- 80 mm arasında değişir. Genellikle sarımtırak renkte, 13 segmentli ve yassıdır. Prothorax (ön göğüs segmenti) yassı ve diğer segmentlerden çok daha geniştir. Bu özellikleri nedeniyle tanınması kolaydır. Pupa, oval şekilde ve çok muntazamdır. Yumurtaları, ortalama 1 mm boyunda ve oval yapılıdır.Bu zararlılar kışı, ağaç kovuklarında, yaprakların altında ve toprakta, hareketsiz ergin olarak geçirir. Sıcaklık 26-28°C'ye çıktığı zaman kışladığı yerlerden çıkar. Çiftleştikten sonra yumurtalarını, ağaçların kök boğazına yakın kısımlarındaki çatlaklara ve kabukların arasına, tek tek veya küçük gruplar halinde bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar, beslenerek olgunlaşır ve kök boğazında pupa olur. Pupalardan bir yıl içinde, iki ayrı dönemde ergin çıkışı görülür. Birinci dönem ergin çıkışı temmuz-ağustos aylarında, ikinci dönem ergin çıkışı ise ekim-kasım aylarında olur. İki yılda bir döl verirler.

 Fidan dipkurtlarının hem larvaları, hem de erginleri zarar yapar._Özellikle süs kirazi süs eriği süs şeftalisi) Larvaların zararı daha önemlidir. Daha çok, herhangi bir nedenle zayıf ve susuz kalmış ağaçlarda zarar yaparlar. Larvalar, kök boğazının altında galeriler açarak, bitkinin beslenmesine engel olur. Galerilerin içi pislik ve talaş ile doludur. Genç larvalar daima toprak yüzeyinin altında bulunur ve kök kabuğunun kambiyum tabakasını kemirirler. Bulaşık ağaçlarda önce büyüme durur. Sonra larva sayısının atmasıyla, ağaç iyice zayıflar ve sonunda kurur. Erginler fidan ve ağaçların genç sürgünlerini, aşı gözlerini ve yaprak saplarını oburca yiyerek tahrip eder. Özellikle öz suyu düzeni bozulmuş ağaçlarda, büyük zarar yaparlar. Erginler çok ender olarak, yaprakları da yerler. Bu zararlılar, fidanları 1-2, diğer ağaçları ise 2-5 yıl içinde kuruturlar.

Bu zararlılar polifag olup, şeftaliden başka, antepfıstığı, erik, kayısı, kiraz, vişne, badem, idris, kavak, söğüt ve çitlenbik gibi ağaçlarda zarar yaparlar.

Doğal düşmanları

  

  

Ülkemizde bu zararlılarda, aşağıdaki doğal düşmanlar saptanmıştır:

Bataklık serçesi (Passer hispaniolensis Temm.)

Şehir serçesi (P.domestucus L.)

Şehir kargası (Corvus manedula L.)

Mücadelesi

Mücadelesi

a) Mekanik mücadele

            Sabahın erken saatlerinde ve akşam üzeri, ağaçların gövde ve kök boğazında bulunan erginler toplanarak imha edilmelidir. Yaprakları dibine dökülen ve yaprak saplarının dip kısmı yenmiş olan fidanlar, hızla sarsılarak yere düşen erginler öldürülmelidir.

b) Kültürel önlemler

            Ağaçları altında erginlerin kolayca saklanabileceği, yüksek boylu ot, çalı vs. bulundurulmamalıdır. Sulama ve gübrelemeye dikkat edilerek, ağaçlar sağlıklı bulundurulmalıdır.

c) Kimyasal mücadele

            Fidan dipkurtlarının mücadelesine karar verebilmek için, zararının görülmesi gerekir. Mayıs ayının ilk haftasından başlayarak, ergin çıkışı gözlenmelidir. Ağaçların altında saplarının dibi yenmiş taze yaprak-ların bulunması, aşı gözlerinin veya taze sürgünlerin kemirilmiş olması zararlının varlığını gösterir. Böyle ağaçlarda erginler görüldüğü veya ağaçların köklerinde larvalar görüldüğü zaman mücadeleye karar verilir Kimyasal mücadele haziran, temmuz, ağustos aylarında 15 günde bir yapılmalıdır.

          Fidan dipkurtlarının mücadelesinde kullanılacak ilaçlar ve dozları aşağıda de verilmiştir.

Etkili madde adı ve miktarı                  Formülasyon          Dozu(preparat) 100 litre suya

Azinphos Methyl 230 g/l                                   EC                   200 ml Dimethoate 400 g/l                                           EC                   200 ml Oxydemeton Methyl 265 g/l                             EC                   150 ml              Öğütlenen ilaçlardan biri ile ağaçların 1 m. yüksekliğe kadar olan gövdeleri ve 1 m. çaplı bir daire içinde kalan kök boğazı civarında toprak yüzeyi ilaçlanmalıdır.

SÜREYYA ALTUNIŞIK

ZİRAAT MÜHENDİSİ

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!