Fejoya (Fejoya sellowiana ya da Acca sellowiana ) çalı formunda çok yıllık bir meyve olup Myrtaceae familyasına dahil olan bir türdür. Görünümü itibariyle zeytin ağacına benzemekte, kışın yaprağını dökmemektedir. Yaprakları zeytin yaprağını andırır,Toprak seviyesinden itibaren dal vermekte olup,iyi bir budama ile çok güzel şekil vermek mümkün olmaktadır.

 

 

Anavatanı Güney Amerika'dır. Brezilya, Paraguay, Uruguay, ve Kuzey Arjantin'de doğal olarak yetişmektedir. Avrupa'ya 19. Asrın sonlarında getirilmiştir. Bu yüzyılın başında da Avrupa ve özellikle Akdeniz ülkelerindeki arboratum ve botanik bahçelerinde yer almaya başlamıştır. Feijoa dilimize Kaymak Ağacı olarak çevrilmiştir.

Ticari olarak yetiştirildiği ülkelerin başında ABD (Kaliforniya Ve Florida), Yeni Zelanda, İsrail ve İtalya gelmektedir. Benzer iklimi olan diğer bazı ülkelerde de bazı koleksiyonlarda bitki yer almaktadır.

Botanik Özellikleri:
Ağaççıklar 3-4 m boylanır. Toprak yüzeyinden itibaren dallanma eğilimindedir. Dip sürgünleri temizlenmezse iri gövdeli toplu bir çalı formu alır. Kışın yaprak dökmez, her dem yeşildir.

Yapraklar 4-6 cm boyunda ovaldir. Sert yapılı gevrek olan yaprakların üst yüzeyi parlak koyu yeşil, alt yüzleri hafif tüylü ve grimsidir. Dallar yanlara doğru büyür ve gevrektir.

Çiçekleri bu bitkinin en dikkat çekici organıdır. Çok güzel ve büyük çiçekleri vardır. Tomurcuklar yaprak koltuklarında oluşur ve çiçek sapları 3-4 cm uzunluğundadır. Taç yaprakları 5li, uzun ve dışları beyaz renklidir. Fizyolojik olarak hermafrodit (kendine verimli)'dir. Çiçeklenme yaklaşık haziran ayında başlar, 1,5 ay kadar devam eder. Çiçekleri kendine verimli olduğu halde karşılıklı tozlanma ile daha iyi meyve tutar.

3 yaşından itibaren çiçek açmaya ve meyve vermeye başlar. İleri yaşlarda her ağaçta yüzlerce hatta binlerce çiçek bulunur. Bu dönemde canlı yeşil yaprakları ve iri kırmızı - beyaz çiçekleri ile çok çekici görünüm alırlar. Bu görünümleri ile feijoa bitkisinden peyzaj mimarlığında da faydalanılır.

Meyveleri yaklaşık ceviz büyüklüğünde olup oval veya yuvarlaktır. Önceleri mat olan meyveler hasada yakın parlak yeşil olur. Güneş gören kısımlar kırmızıya çalar. Meyve eti sarımsı krem renkli, kendine özgü aromalı ve çok kokuludur. Meyve tohumu kivi tohumuna benzemekte , bir meyvede yaklaşık 25-30 adet tohum bulunmaktadır.

İklim İstekleri:

İklim istekleri yönünden Feijoa'ya en yakın bitki zeytindir. Sıcak isteği zeytine yakındır. Kışın -16°C'ye kadar soğuklara dayanabilir. Su isteği zeytinden biraz fazladır. Bu benzerlik nedeni ile zeytin yetişen yerlerde rahatlıkla yetişebilir. Deniz seviyesinden 700m kadar yükseğe çıkabilir. Sürekli sert ve kuru rüzgarlardan kaçınılmalıdır. Hasattan önce oluşabilecek don meyvelere zarar verir. Kış aylarında yağan kar dalları kırabilir. Bu gibi durumlarda sürgünler ve dallar çepçevre bir kaç sıra iple bağlanmalıdır. İklim itibariyle ılıman iklime sahip bölgelerimizde özellikle Karadeniz ile Marmara , Ege , Akdeniz Bölgelerimizde de yetiştiği bilinmektedir.

Toprak İstekleri:
Toprak istekleri yönünden fazla seçici değildir. Kuvvetli kazık ve saçak kökleri toprakta iyi dağılır ve sömürür. Derin, kireçsiz, süzek topraklarda iyi gelişir. Kuru topraklarda gelişmesi zorlaşır.

Türleri:
Triumph çeşidi Yeni Zelanda orijinlidir. meyve ağırlığı 80-100 gr civarındadır. Geççi bir çeşittir. Ekim sonu, kasım başı olgunlaşır. Daha çok sanayi kullanımı için uygundur. Normal meyve tutumu için tozlayıcıya ihtiyaç duyar. En iyi bilinen tozlayıcısı Mammoth'dur

Mammoth çeşidi Trıumph'tan önce olgunlaşır. Ekim ortası veya ekim sonuna denk gelir. Meyve şekli değişkenlik gösterir. Kendine verimli olsada en iyi Triumph ile tozlanır. 80 gr ağırlığındadır. Ticari potansiyeli en yüksek türdür.

Apollo kendine verimli, çabuk ve kuvvetli yetişen bir türdür. Meyve şekli oval, kabuk parlak yeşil, irilik homojendir. Mammoth çeşidinden 15 gün önce olgunlaşır. Gemini ve Triumph çeşidi ile birlikte kurulan bahçelerden daha iyi ürün alınır.

Gemini çeşidi kısmen kendine verimsizdir. En iyi Apollo ve Triumph ile tozlanır. Gelişmesi orta, verimliliği iyi ve erkencidir. Eylül ayı ortasından itibaren hasat edilir. Mammoth çeşidinden 1 ay önce olgunlaşır. Tohumundan elde edilen çöğürlerden üstün nitelikli fertler seçilebilir.

Yetiştiricilik

Üretimi:
Üretiminde tohumdan yararlanılır. Ancak Çapraz tozlanma olduğunda açılım gösterir. Tohumların çimlendirilmesi ile elde edilen çöğürlerden istenen özelliklerde olanlar seçilir veya daha önce seçilmiş olan bir çeşit aşılanabilir. Tohumlar çok küçük, ve meyvede az sayıda olduğundan çok sayıda meyve gereklidir.

Diğer fidan üretim yolu, yapraklı çeliklerin köklendirilmesidir. Ancak çeliklerin köklenmesi zordur. Köklenme oranını arttırmak için 1.000 ppm IBA ile çabuk daldırma yapılır. En yüksek köklenme eylül ayında alınan çeliklerden sağlanır. Yapraklı çelikler hormon uygulamasından sonra, Mist altında köklendirilir. Köklenen çelikler, önce küçük saksılara, sonrada kaplara şaşırtılarak geliştirilirler.

Bahçe Tesisi:
Bahçe tesis ederken sıra arası 4-5 m sıra boyu 2-3m olmalıdır. Herhangi bir destek sistemine ihtiyaç duymaz. Meyve ağırlığı ile kırılabilecek dallar desteklenmelidir veya karşılıklı bağlanmalıdır. Karşılıklı uyuşmazlık yoktur. Meyve tutumunu arttırabilmek için, bahçe tesis ederken birden fazla çeşit kullanılmalıdır.

Feijoalar 50-60 yıl yaşayıp meyve verirler. Bir dekara 66-110 bitki dikilebilir. Bitki boyu 4 metre kadar olup 3x3metre aralıklarla dikim yapılırsa dekar(dönüme)a 100-110 fide dikmek mümkün olur. Fidanlar dikildikten 3-5 yılda meyve vermeye başlamaktadır. Verimide 550-1800 kg/da arasında olabilir. Ağaçlar yerden 30-40 cm yüksekten taçlandırılmalıdır. Yanlara doğru eşit aralıklı3-5 dal bırakılır. Daha sonra doğal gelişme formuna bırakılır. Bununla birlikte, aşağı doğru büyüyen, bitki iç kısmını kapatan sürgünlerle, dip sürgünleri düzenli olarak temizlenir.

Gübreleme:
Gübreleme bitkinin düzenli gelişmesi ve meyve vermesi için zorunludur. Yaprak analizlerinde optimum-eşik değerler henüz belirlenmemiştir. Ancak düzenli ürün alabilmek için Yeni Zelanda’da, her yıl, dekara 10 kg N, 8 Kg P2O5 ve 10 Kg K verilmektedir. Ayrıca kök gelişmesini teşvik etmek ve toprağın su tutma kapasitesini arttırmak için organik madde (ahır gübresi) verilmelidir.

Olgunlaşma ve Hasat:
Feijoa meyveleri, çiçeklenme döneminden 4-5 ay sonra olgunlaşır ve hasat edilebilir. Çiçeklenme ile hasat arasındaki süre, sıcak ekolojilerde kısalır, serin ekolojilerde uzar. Olgunlaşan meyveler yere dökülür. Bu dönemde veya hemen öncesinde toplanmalıdır. Hasat edilen meyveler tüketim için olgunlaştırılmalı, yeme olumuna getirilmelidir. Sıcaklık ve etilen olgunlaşmayı hızlandırır. Olgunlaşan meyveler hafif yumuşar ve meyve eti krem rengine döner. Meyvenin iç kısmında çekirdek evi açık kahve rengini alır ve jelatinimsi görünür. Meyvenin tamamı, kabuk dahil yenebilir. Hasat edilen meyveler 1,5 ay kadar soğuk hava depolarında +1°C'de muhafaza edilebilir.

Bazı Hastalık Ve Zararlıları:
Meyve ve çiçeklerde: Botrytis cineraea
Köklerde: Phytophthora ve pythium
Yapraklarda: Sphaceloma sp.

Ayrıca Ceroplastes sinensis, Labidostumus taxicornis, Lachnea sp. , Clitra sp. Ceratitis copitata sayılabilir.

Kulanım Alanları:

Meyve salatalarında, dondurmalarda, tatlılarda vs. farklı bir lezzet ve aroma katmak için kullanabilir.

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!