Trabzonhurmasının anavatanıÇin'dir.Bu meyve türü çok eski tarihlerde Japonya'ya getirilmiş ve burada büyük ölçüde üretimi yapılmıştır. "Japon Elması" olarak adlandırılmakta ve halk tarafından yaz kış sevilerek yenmektedir.

Türkiye'ye hangi tarihte getirildiği bilinmemekle birlikte çok eskiden beri trabzonhurmasıyetiştiriciliği yapılmaktadır. Bir subtropik iklim meyvesi olan trabzonhurmasıülkemizde en çok Akdeniz Bölgesi'nde yetiştirilmektedir. Bu meyve türü kışın yapraklarınıdöktüğü için, daha serin bölgelerde de, özellikle Karadeniz, Ege ve Marmara Bölgeleri'nde yetiştiriciliğine rastlanmaktadır.

Trabzonhurması, Ebenales takımının Ebenaceae familyasına aittir.

TrabzonhurmalarıDiospyros cinsine girer. Diospyros'un kelime anlamı; Dios (Baştanrı, Jupiter) ve Pyros (dane) kelimelerinin birleşmesi ile meydana gelmiş olan "tanrıların yiyeceği"dir. Meyvelerinin görünümlerinin güzelliği ve tatlarının mükemmelliğinden dolayıbu ismi almıştır.

TRABZONHURMASININ BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ

Trabzonhurmasıağacının kök sistemi kullanılan anaç türüne göre değişik yapıdadır. Meyveleri yenen kültür çeşitlerinin anacı(D.kaki), kazık köklüdür, az miktarda saçak kökleri bulunur.

Trabzonhurması ağacının gövdesi gri renklidir. Kullanılan anacın çeşidin kuvvetine ve yaşına göre gövde 12-35 cm çapında olmakta, boyu ise ortalama 5-6 m olmakla beraber12 m'ye kadar ulaşabilmektedir.

Trabzonhurmasıağaçlarıdik, yarı dik veya yayvan olarak gelişir, çeşitlere göre dallar orta kuvvette veya kuvvetli gelişmektedir. Dikimin ikinci ve üçüncü yıllarında fazla miktarda obur dallar görülür. Obur dallar kuvvetli ve dik olarak büyür, dallanmaz. Üçüncü yıldan itibaren obur dallar azalır, çok sayıda kısa meyve dalcıklarıoluşur. Dinlenme devresinde tomurcuklar belirgin ve koyu kahverengidir. Bazıçeşitler (Fuyu) sık dallanmakta, bazıçeşitler (Hachiya) ise seyrek dallanmaktadır.

Yaprakların üst yüzü düz, alt yüzü tüylüdür. İlkbaharda yeni çıktıklarında parlak açık yeşil renktedir, daha sonra parlak koyu yeşil renk alır. Sonbaharda ise soluk yeşil-sarı-turuncu-kırmızırenklere dönüşerek dekoratif bir görünüm alır. Bu özelliklerinden dolayıgüzel bir süs ağacıolarak peyzaj mimarisinde kullanılır.

Trabzonhurması ağaçlarında üç tip çiçek vardır:

a) Erdişi çiçek: Bu tip çiçekte hem erkek organlar, hem dişi organ bulunur.

b) Dişi çiçek: Erkek organlar bulunmaz, dişi organlarıvardır.

c) Erkek çiçek: Erkek organları vardır, dişi organıyoktur.

Erdişi çiçek önemsenmeyecek kadar azdır. Bu çiçeklerin meyve verimine etkisi önemli değildir.

Dişi çiçekler, bir yıl önce oluşan dallardaki gözlerden süren yan dallarda oluşur. İlk açtıklarızaman taç yaprakları sarımsı krem renktedir, daha sonra kahverengiye dönüşür. Taç yapraklarıdört parçalıdır. Çiçekler iri, gösterişli çanak yapraklarısert ve yeşil renklidir.

Erkek çiçekler, yaprak koltuklarında bir önceki yılda belirir. Dişi çiçeklerden daha küçüktür, yeni sürgünlerin yaprak koltuklarında tek, iki veya üç salkım şeklinde bulunur. Taç ve çanak yapraklarıdört parçalıdır. Taç yaprakları açık sarı renkte 1 cm boyunda ve tüp şeklindedir.

Trabzon hurmasımeyveleri, meyve tadının burukluğuna ve buruk olmamasına göre ikiye ayrılır. Burukluk ve burukluğun olmamasımeyvelerin hasat olumundaki durumunu göstermektedir. Buruk olmayan çeşitler hasattan hemen sonra sertken yenebilir, buruk olanlar ise iyice yumuşadıktan sonra (burukluklarıkaybolunca) yenebilir duruma gelirler.

Çeşitlerin çoğu, tozlandıklarızaman meyveleri çekirdekli olmakta ve meyvede oluşan çekirdek miktarıne kadar çok ise meyve et rengi o kadar fazla koyu renk olmaktadır. Bazı çeşitler ise tozlandıklarızaman meyve et renginde bir değişiklik olmamaktadır. Bu çeşitlerin meyve eti herzaman açık (turuncu) renklidir.

Bu durumda tozlanmanın et rengine etkisi dikkate alınarak yeni bir sınıflama yapılmıştır. Bu sınıflama bugün de halen kullanılmaktadır. Bu sınıflamada çeşitler 2 grup halinde toplanmıştır:

1. Meyve et rengi değişken olmayan çeşitler

2. Meyve et rengi değişken olan çeşitler

Birinci gruba giren çeşitlerin çiçekleri tozlandıklarızaman meyveler çekirdekli olmakta, meyve et rengi ise turuncu olarak kalmaktadır. Meyve çekirdekli veya çekirdeksiz olsun, et rengi hiçbir zaman değişikliğe uğramamaktadır. Bu grup içinde, hasat olumunda meyve tadı, buruk veya buruk olmayan çeşitler bulunabilmektedir.

İkinci gruba giren çeşitlerde meyve eti; tozlanmadığı yani çekirdeksiz olduğu zaman turuncu renkli ve buruktur. Tozlanma olduğu zaman, tozlanma derecesine göre meyve eti az veya çok kahverengiye dönüşür ve bu renk değişimine bağlı olarak burukluğu değişir. Renk değişimi çok olmuşsa daha az buruktur, tozlanma az olmuşsa burukluk fazladır. Tozlanma tam olduğu zaman bütün çekirdekler teşekkül etmiş olur ve meyve eti tamamen kahverengiye dönüşü ve meyvenin burukluğu kalmaz, sertken yenebilir hale gelir.

Trabzonhurmasıçeşitlerinin çoğunda tozlanma gereklidir. Bu çeşitlerden yeterli ürün alabilmek için mutlaka tozlayıcıçeşit kullanılmalıdır. Bu çeşitler tozlanmadıklarızaman ya meyve tutmazlar ya da küçük meyveden başlayarak olumdan önceye kadar olan değişik safhalarda meyvelerini dökerler. Tozlayıcıolarak, düzenli erkek çiçek veren çeşitler kullanılmalıdır. Tozlanma böceklerle sağlanmaktadır.

Tozlayıcıçeşitlerin çoğunun meyve kaliteleri iyi değildir ve pazar değerleri yoktur. Tozlanmanın tam olarak sağlanabilmesi için; asıl çeşitle, tozlayıcıçeşidin çiçeklenme periyotlarıaynı zamana gelmelidir. 8-10 ağaca 1 tozlayıcıçeşit dikilmelidir.

Trabzonhurmalarında meyve etinde kahverengililik genel olarak istenmeyen bir özelliktir. Bu sebepten, dış ülkelerde, çeşitlerden tozlanma olmadan yeterli ürün alınıyorsa tozlayıcıçeşit kullanılmamaktadır. Böylece istenen çekirdeksiz ve meyve eti turuncu olan meyveler elde edilebilmektedir.

Fuyu çeşidinden iyi ürün alabilmek için tozlayıcıya ihtiyaç vardır. Bu çeşit tozlansa da meyve et rengi değişmez, turuncu olarak kalır. Tenenashi ve diğer bazıçeşitler de tozlanma olmadan düzenli olarak ürün verirler. Gösterişli renk ve irilikte meyvelere sahip Hachiya çeşidi de tozlanma olmadan ürün vermektedir. Bu yüzden ABD'de yetiştiriciler çekirdeksiz meyve alabilmek için tek çeşitle ticari kapama bahçeler kurmayıtercih etmektedirler.

Trabzonhurması çeşitlerinde meyveler irilik ve şekil yönünden oldukça değişiklikler gösterir. Meyve şekli; kutuplardan çok basık, basık, yuvarlak, kısa konik, konik ve uzun olabilmektedir. Meyve kabuğu genellikle düzdür ve mumsu bir tabaka ile kaplıdır.

Hasat zamanında meyve kabuğu rengi; yeşilimsi sarı, turuncu-sarı, turuncu, turuncu-kırmızıolarak çeşitlere göre değişiklik gösterir. Fizyolojik olgunluk zamanında ise çeşitlerin kabuk renkleri; turuncu, koyu turuncu, kırmızı-turuncu, kı

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!