Konfor parametreleri fizyolojik ve psikolojik konfor parametreleri olmak üzere iki ana grupta incelenebilir. 

Görsel konfor, psikolojik ve fizyolojik konforun bir arada olduğu koşulda gerçekleşmektedir. Fizyolojik konforun parametreleri, fotometrik büyüklükler ile ilgilidir. Psikolojik konfor ise, fizyolojik konforun sağlandığı bir ortamda, kişilerin tercihlerine göre yapılan aydınlatma düzenlemelerini içerir (Manav,2005).

 

Görsel konfor, mimari projenin bir parçası olarak tasarım konsepti içinde, belli norm ve standartlara uygun olarak sağlanmalıdır. Yapılan bu uygulama ekonomik olmalı, montaj aşaması ve sonrasında bakım kolaylığı bulunmalı, çevre ile uyumlu ve enerji tasarruflu olmalıdır. Kişiler tarafından kullanılacak bu düzenlemede göz, görme eylemini rahatça gerçekleştirmeli, diğer bir deyişle fizyolojik konfor parametreleri sağlanmalı ve psikolojik konfora bağlı estetik yargılar göz önünde bulundurulmalıdır (Manav,2005).

1. Fizyolojik Konfor Parametreleri

Fizyolojik konfor, aydınlatmanın niceliği ile ilgili olup, cisimler ile şekillerin renk ve ayrıntılarıyla hızlı ve rahat şekilde görülebilmesini gerektirmektedir. Fizyolojik konfor koşullarının yerine getirilmesinde, gerekli aydınlık düzeyinin sağlanmasına ek olarak, gözün eşik değerleri, gözün adaptasyon durumu, parıltı ve kamaşma ile ilgili belirlemeler yapılmalıdır (Özkaya, 2004)

İnsanlar çevrelerini aydınlık karanlık farkıyla oluşan parıltı kontrastı olabildiği oranda görür ve algılarlar. Algılamanın yeterliliği, ışığın niteliği ve niceliği ile doğrudan ilişkilidir (Sirel, 1992). Herhangi bir görme alanı aydınlatılırken, görsel algılamanın tam olabilmesi için aydınlığın niteliği ve niceliği söz konusu ortam özelliklerine uygun bir biçimde oluşturulmalıdır. (Coşkun, 2005).

Aydınlığın niteliği, aydınlığı oluşturan ışığın renksel özellikleri ve doğrultusal yapısı, aydınlıkta oluşan gölgelerin niteliği, aydınlık düzeyi ışık dağılım özellikleri gibi etkenlere bağlıdır. Aydınlık düzeyi ne kadar yüksek olursa olsun görsel algılama konusu özelliklerine uygun olmayan bir aydınlık niteliği gerekli görme koşullarını sağlayamaz. Bu nedenle aydınlığın niteliği iyi görmenin belirleyicisidir (Kentsel Tasarım Çalışma Grubu, 1992; Işık, 2003).

Doğal ve yapay tüm ışıklar az çok renkli olduklarından nesnelerin görünen rengi, aydınlatan ışığa göre değişir (Sirel, 1992) . Bu nedenle ışığın renksel özellikleri nesne ve yüzeylerin renginin algılanmasını etkiler (Coşkun,2005).

Aydınlığı oluşturan ışığın doğrultusal yapısı nesnelerin üç boyutlu olma özelliklerinin tam olarak algılanmasına yardımcı olur. Işığın doğrultusal yapısı görsel algılamanın iyi ya da kötü olmasının yanı sıra estetik değerlerin belirtilmesi, vurgulanması, güçlendirilmesi ya da gizlenmesi açısından önemlidir (Sirel, 1992 ).

Herhangi bir yüzeye gelen ışığın engellenmesi durumunda yüzey üzerinde engelin gölgesi oluşur. Aydınlatılan alandaki gölge alanlar yüzeyin tam olarak algılanmasını engeller. Aydınlıkta oluşan gölgelerin sertlik, yumuşaklık, saydamlık ve saydamsızlık (kara) gibi nitelikleri algılamayı etkiler (Sirel, 1992).

Vurgulanması gereken nitelikler taşımayan tek düze karakterli mekânlarda eşdeğer aydınlık oluşturulmalıdır. Belli bir obje veya bölge vurgulanmak istendiğinde veya farklı yoğunlukta kullanılan mekânlarda, birbirinden farklı aydınlık düzeyleri oluşturulabilir. Aynı ortam üzerinde oluşturulan farklı aydınlık düzeyleri aydınlık düzeyi dağılımını belirler (Sirel, 1992).

2. Psikolojik Konfor Parametreleri

Psikolojik konfor, aydınlatmanın niteliği ile ilgili olup, mekânda kullanılan ışık kaynağının rengi, ışık akısının doğrultusal yapısı, mekânda oluşan gölge ve aydınlık düzeyindeki değişimleri kapsamaktadır (Özkaya, 2004).

Çevresel psikoloji, kişinin konfor koşullarını arttırmak için gereken fiziksel ve psikolojik koşulları, mimari-psikoloji ilişkisini de kapsamaktadır. Bu koşulların sağlanmasında aydınlatma etkin bir role sahiptir. Doğru çözümlenmiş bir aydınlatma, mekanın algılanmasını olumlu etkiler, psikolojik konfor sağlanır, enerji tasarrufu sağlanır, yapılan işe ilgi, konsantrasyon ve performans artar (Manav, 2005)

Kaynak: DEDEOĞLU,İ.,2006"Kentsel Yeşil Alanların Gece Kullanımında Aydınlatmanın Önemi ve Yöntemi :Gülhane Parkı Örneği" Bahceşehir Üniversitesi Fenbilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!