6968 SAYILI ZİRAİ MÜCADELE VE ZİRAİ KARANTİNA KANUNU

GEREĞİNCE FİDANLIK, TİCARİ FİDELİK, ÇÖĞÜR, SÜS BİTKİLERİ

VE ÇİÇEK SOĞANI ÜRETİLEN YERLERİN MUAYENE VE KONTROLÜ,

MUAYENEDEN SONRA VERİLECEK RAPOR VE

RUHSATLARLA DİĞER TEDBİRLERE DAİR TALİMAT

A-RUHSATLANDIRMA

1)-Yeni kurulacak resmi ve özel fidanlıklar ile sertifikalı fidan üretilen yerler dahil çöğür, ticari fidelik,* örtü altı ve açıkta yetiştirilen iç ve dış mekan süs bitkileri (kesme çiçek hariç), çiçek soğanı v.b. üretilen yerler, Tarım İl Müdürlükleri tarafından ruhsatlandırılır. Ruhsatlandırmaya esas gerekli kontroller, illerde Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlükleri teknik elemanları tarafından yapılır ve arazinin genel krokisi çizilir.

2)- Ruhsat süreleri;

a)-Açıkta ve toprakta fidan üretim yerleri için verilen ruhsatlar bir üretim mevsimi için geçerlidir.

b)-Tüplü fidan, ticari fide, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim yerleri için verilen ruhsatlar 4 yıl geçerlidir. Ancak, ticari fide ve süs bitkileri için her üretim döneminde kullanılan harcın ve dikim materyalinin temizliği belgelendirilir. Talimatlara uyulmaması ve üretim yerinin enfeksiyon kaynağı teşkil etmesi ihtimali bulunan durumlarda, ruhsatlara süresinden önce son verilir. Enfeksiyon kaynağı olması sebebiyle ruhsatı iptal edilen yere 5 yıl süre ile tekrar ruhsat verilmez.

3)-Yeri ve kapasitesi değiştirilen fidanlık, ticari fidelik, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretilen yerler tekrar muayene edilerek ruhsata bağlanır.

4)-Yetiştiricisi değişen ruhsatlı fidanlık, ticari fidelik, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim yerlerinde yeni yetiştiricinin talebi üzerine yeni bir taahhütname düzenlenir.

5)-Fidan, çöğür, ticari fide, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretiminden tamamen vazgeçenlerin ruhsatları iptal edilerek, yıl sonunda ruhsat tarih ve sayıları ile iptal tarih ve nedenleri Bakanlığa bildirilir.

6)-Tüplü fidan, süs bitkileri ve ticari fide üretiminin ruhsatlandırılabilmesi için uyulması gereken koşullar;

a)-Üretim yerinde tüpler ve toprak arasında su geçirmez izolasyon sağlanmalı,

b)-Yüzey akışının alanına geçişini önleyici tedbirler alınmalı.

c)-Tohumun çimlendirilmesi, çeliklerin köklendirilmesi ve üretimde kullanılan harçlar (toprak, gübre, kum, torf, perlit v.b.) toprak kökenli zararlı organizmalar (böcek, akar, nematod, fungus, bakteri, virüs v.b.) yönünden sterilize edilmek amacıyla Bakanlıkça uygun görülen metotlardan birisiyle temizliğe tabi tutulmalı veya temiz olduğu belgelenmeli,

d)-Sebze fideliklerinde kullanılacak tohumlar, üretim izinli, tescilli veya ticari sebze kaydında olan tohumlardan seçilmeli,

e)-Fideliklerde kullanılacak tohumlar, tohumla taşınan zararlı organizmalardan arı olmalı,

*-Ticari Fidelik: Kendi ihtiyacından fazla üretip satan, ticari gelir sağlayan üreticilerin fideliğini kasteder.

7)-Bitki Yetiştirme Ruhsatı alan, fidan, süs bitkisi, ticari fide, çöğür ve çiçek soğanı yetiştiricileri EK:1'de verilen noterden alınmış taahhütnamede belirtilen hususlara uymalıdır.

8)-Yeni ruhsat verilecek resmi ve özel fidanlık, ticari fidelik, çöğür, süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim yerlerinin toprak yapısı ve taban suyu durumu yönüyle üretime uygun olup olmadığı Tarım İl Müdürlüğünün ilgili Şube Müdürlüğü tarafından incelenerek, inceleme sonucu hazırlanacak rapor olumlu ise, bu üretim yerlerinde aşağıdaki hususlar da ayrıca dikkate alınır.

a)-Daha önce bu arazide yetiştirilen bitkiler ve bu bitkilerde görülen iç karantinaya tabi zararlı organizmalar belirlenir ve bu organizmalarla karşı mücadele yapılıp yapılmadığı tespit edilir.

b)-Bu üretim yeri çevresindeki bitkiler de iç karantina listesindeki zararlı organizmalar yönüyle incelenir. Bulaşıklık görüldüğü takdirde gerekli uyarılar yapılır.

c)-İç karantina listesinde bulunan nematodların olup olmadığını saptamak için EK-2'deki talimata uygun olarak üretim yerinden toprak örneği alınır.

d)-Alınan örnekler ilgili Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü veya nematod tahlil laboratuvarı bulunan İl Müdürlüklerine gönderilir.

e)-İç karantina listesinde bulunan nematodlarla bulaşık bulunan arazide fidanlık, ticari fidelik kurulamaz, süs bitkisi, çöğür ve çiçek soğanı üretimi yapılamaz.

f)-Yeni kurulacak asma fidanlıklarında Agrobacterium vitis riskine karşı en az 5 yıl süreyle bağcılık yapılmamış olması şartı aranır.

g)-Sert çekirdekli meyve fidanı üretimi yapılacak arazinin Agrobacterium tumefaciens ile bulaşık olup olmadığının tespiti için Zirai Mücadele Teknik Talimatında belirtilen hususlara uyulur.

h)-Gül ve krizantem fidesi üretimi son 5 yılda kök-uru (Agrobacterium tumefaciens) hastalığının görülmediği alanlarda yapılır.

ı)-Yeni kurulacak fidanlıklarda iki fidanlık arasında en az 50 m. İzolasyon mesafesi bırakılır.

i)-Yeni verilen ve iptal edilen ruhsatlarla ilgili bilgiler, yıl sonunda Bakanlığa bildirilir.

9)-Üç nüsha olarak düzenlenecek ruhsatın, birincisi Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğüne, ikincisi ilgili müesseseye veya şahsa verilir, üçüncü nüshası ise ilgili İl Müdürlüğünde saklanır.

B-MUAYENE

10)-Fidanlık, ticari fidelik, iç ve dış mekan süs bitkileri ve çiçek soğanı üretim alanları Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şube Müdürlüğü ile İlçe Tarım Müdürlüklerinde Bitki Koruma işlerinde çalışan teknik elemanlar tarafından kontrol ve muayene edilir.

11)-Fidanlıklar, süs bitkileri üretim yerleri ve çiçek soğanı üretim alanları vegetasyon kesim ve söküm döneminde en az 1 defa, ticari fidelikler ise, sökümden evvel en az 1 defa muayene ve kontrol edilir. Muayeneler fidan, fide, süs bitkisi ve çiçek soğanı yığınları ile parsellerde bulunan üretim materyalinin tümünü temsil edecek şekilde en az % 1'i karantinaya tabi zararlı organizmalar yönünden gözle incelenir. İnceleme sonucu gerekli görüldüğü hallerde örnek alınır ve teşhis edilmek üzere ilgili Zirai Mücadele Araştırma Enstitülerine gönderilir.

12)-Çiçek soğanı, dikimi yapıldığı yıl söküm ve ihracat söz konusu olmasa dahi vegetasyon ve söküm dönemi kontrolleri yapılır.

13)-Çiçek soğanı ve süs bitkileri vegetasyon ve söküm dönemi kontrollerine ilaveten, soğan ve çoğaltım materyal depolaması yapılan yerlerde de dikimden önce en az bir defa kontrol edilir.

14)-Söküm sonrasında muayeneyi müteakip, temiz olduğu tespit edilen fidanlar 25'lik demetler halinde mühürlenir, ayrıca tüpte, saksıda v.b. yerlerde üretilerek demetlenmesi mümkün olamayanların ise, tek tek mühürlendikten sonra sevk ve satışına izin verilir.

15)-Açık arazide yetiştirilen topraklı sevk edilecek fidanların söküm döneminde nematolojik tahlili yapılır. (EK:3)

16)-Vegetasyon döneminde yapılan muayene ve kontrollerde tespit edilen iç karantinaya tabi olup da mücadelesi mümkün olan zararlı organizmalarla, fidanlık, süs bitkileri ve çiçek soğanı üreticilerinin öncelikle mücadele yapmaları sağlanır. Gerekli mücadeleyi yapamayanların mevcut materyali, 6968 Sayılı Kanunun 19. maddesi ve üreticilerin taahhütnamedeki taahhüdüne istinaden üretim sezonunu beklemeden bedelsiz olarak imha edilir ve ruhsatı iptal edilir.

17)-Tarım İl Müdürlüğü yetkilisinin gerekli gördüğü fidanlık ve süs bitkileri üretim yerlerinde münavebe yaptırılır ve kontrol edilir.

18)-Açık arazide Yetiştirilen bağ fidanlarından söküm döneminde Agrobacterium vitis yönünden numune alınarak ilgili Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsüne gönderilir.

19)-Muayene raporları iç karantina hizmetine ayrılmış yetkili elemanlar tarafından düzenlenir.

20)-Vegetasyon devresi raporları son muayeneyi müteakip, söküm devresi raporları ise sökümler tamamen bittikten sonra düzenlenir. Resmi fidanlık, özel fidanlık, ticari fide, çöğür, süs bitkileri üretilen yerler ve çiçek soğanı üretim alanlarına ait raporların birer nüshası Bakanlığa gönderilir.

21)-Muayene sırasında gerekli hallerde Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsü Müdürlüklerine müracaat edilir. Bu gibi hallerde muayene raporu Enstitü uzmanı ile Tarım İl Müdürlüğünün ilgili elemanlarınca müştereken düzenlenir ve Tarım İl Müdürlüğü kanalıyla Bakanlığa gönderilir.

22)-Resmi fidanlıklar ile iç karantinaya tabi zararlı organizmalarla bulaşık özel fidanlıklar, süs bitkileri üretilen yerler ve çiçek soğanı üretilen yerler için düzenlenen bitki muayene raporlarına ve yıl içinde fidan üretimi yapılamayacak olan fidanlıkların adlarını bildirir listelere ruhsat tarih ve sayıları yazılır.

23)-Ticari amaçlarla kullanılan özel fidanlık, fidelik, çöğür, süs bitkisi ve çiçek soğanı üretim yerlerinin her biri için, iç karantinaya tabi zararlı organizmalar görülmedikçe ayrı "Bitki Muayene Raporu" düzenlenmesine gerek yoktur. Bu gibi hallerde mal sahiplerinin isimleri ve ruhsatnamenin tarih ve sayısı bir listeye yazılır ve bu liste, düzenlenen "Bitki Muayene Raporu"na eklenir.

24)-İç karantinaya tabi zararlı organizmalar ile bulaşık fidanlık, ticari fidelik, süs bitkileri, çiçek soğanı ve çöğür üretim yerleri için düzenlenen Bitki Muayene Raporlarına imha edilen fidan, fide, çöğür ve çiçek soğanı imha tutanakları eklenir.

25)-Raporlar aşağıda gösterildiği şekilde düzenlenir.

a)-"Dağıtım ve Satışa Tabi Bitkilerin Cins ve Miktarı" (Fidanlıktaki mevcut fidanların tamamı bu sütuna yazılır.) sütununa bitkilerin cinsleri ve miktarları ayrı ayrı yazılır. Biliniyorsa çeşit yazılabilir.

Elma :35.000 adet

Armut :70.000 adet

Gül :25.000 adet gibi

b)-"Muayene Maksadıyla Sökülen Bitkilerin Cins ve Miktarı" sütununa sökülen bitkilerin mevcut bitki miktarına göre yüzdesi yazılır. % 1, % 2 gibi

c)-"Dağıtım ve Satışa Uygun Görülen Bitkilerin Cins ve Miktarı" sütununa vegetasyon devresinde dağıtım veya satış yapılamayacağına göre herhangi bir rakam yazılmayacak, ancak söküm devresinde takribi fidan sayısından ve çiçek soğanı miktarından hastalık ve zararlı ihtiva edenler çıkarıldıktan sonra geriye kalan sağlam dağıtıma tabi olacaklar kaydedilecektir.

Örnek:

Takribi Fidan Sayısı :35.000

Hastalıklı Fidan sayısı :15.000

Sağlam Fidan Sayısı :20.000

d)-"Tespit Edilen Zararlı Organizmalar" sütuna iç karantinaya tabi zararlı organizmaların adı yazılır. Eğer zararlı organizmalar tespit edilememişse aynı sütuna iç karantinaya tabı zararlı organizmalar görülmemiştir yazılır.

C-FİDAN VE DİĞER ÜRETİM MATERYALLERİNİN NAKİL VE SATIŞI İLE İLGİLİ KONTROLLER

26)-İç Karantina listesinde yazılı Zararlı Organizmalarla bulaşık ticari mahiyetteki fide, fidan, çelik, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür ve aşı kalemlerinin fenni temizliğe tabi tutulmadan ve "Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası" almadan bir yerden diğer yerlere sevk edilmesi yasaktır.

27)-Yurt içinde bir yerden diğer yerlere ticari fide, fidan, çelik, aşı kalemi, süs bitkisi, çiçek soğanı ve çöğür sevk etmek isteyenler üretim materyalinin bulunduğu yerdeki Tarım İl Müdürlüklerine müracaat ederek Zirai Karantina Tüzüğüne bağlı 11 sayılı örneğe göre hazırlanmış "Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası" almak zorundadırlar. Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası, verildiği tarihten itibaren 7 (yedi) gün geçerlidir. Fidanlar ve süs bitkilerinin tamamı satılmadığı takdirde, fidanların soğuktan, sıcaktan, rüzgardan etkilenip etkilenmediği de göz önünde bulundurularak süre uzatımı fidan satışının yapıldığı ildeki Müdürlükçe yapılır ya da yapılmaz. Süre uzatımı yapılması uygun görülmeyen fidanlar Tarım İl Müdürlüğü yetkili elemanlarının düzenleyeceği raporla imha edilir.

28-Tarım İl Müdürlükleri Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasını düzenledikten sonra fidan satıcılarının gideceği iller arasında koordinasyon sağlar.

29)-Polis, Jandarma, Belediye Zabıta Memurları, Köy Muhtarları, Koruma Bekçileri, Köy ve Mahalle Bekçileri görevli bulundukları bölgelerde her türlü fidan, ticari fide, çöğür, çiçek soğanı, süs bitkisi, çelik, aşı kalemi v.b. bitkisel çoğaltım materyallerinin naklinde, Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası aramakla sertifikasız olanları alıkoyarak en yakın Mülki İdare Amirine bildirmekte yükümlüdür. Bu amaçla Emniyet ve Jandarma Teşkilatı ile koordinasyon Tarım İl Müdürlüğünce sağlanır.

30)-Pazar ve diğer satış yerlerinde satılan ticari fide ve fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik, aşı kalemi Tarım İl Müdürlüğünce "Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikasının" bulunup bulunmadığı ve ayrıca fidanların mühürlü olup olmadığı yönünden kontrol edilir. Kontrollerde ticari fide ve fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik ve aşı kaleminin beraberinde Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası olsa dahi, iç karantinaya tabi Zararlı Organizmalar ile bulaşık olduğu tespit edilenlerden, fenni yollarla temizlenmesi mümkün olanların, masrafı mal sahibinden alınmak üzere, fenni temizliği yapılarak satışına izin verilir. Fenni yollarla temizlenmeleri mümkün olmayan ve tehlikeli durum arz eden hallerde ise, bu materyaller hiçbir surette menşeine iade edilmeyerek mahallinde bedelsiz imha edilir. Pazar ve diğer satış yerleri kontrollerinde ruhsat ve rapor almamış fidanlık ve ticari fidelikten geldiği tespit edilen fidan, çiçek soğanı, süs bitkisi, çöğür, çelik, aşı kalemi ve fideler mahallinde bedelsiz imha edilir, satanlar ile mal sahibi hakkında 6968 Sayılı Kanunun 19. ve 53. maddeleri uygulanır. Satış Sertifikası olsa dahi, İç Karantinaya tabi hastalık ve zararlı görüldüğünde hangi İl'den gelmiş ise o İl'e yazılı olarak durum bildirilir.

D-DİĞER HÜKÜMLER

31)-İç Karantinaya tabi zararlı organizmaların araştırma ve mücadele metotlarını Zirai Mücadele Araştırma Enstitüleri ve mücadele araştırmaları ile görevli birleştirilmiş Enstitüler tespit ve tavsiye eder.

32)-Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şubesi ve İlçe Tarım Müdürlüğü Bitki Koruma işlerinde çalışan teknik elemanlar illerindeki iç karantinaya tabi zararlı organizmaları ve bunlarla bulaşık alanları tespit eder ve bunların kontrol altında bulundurulmasına çalışır, yeni bulaşma alanlarını Tarım İl Müdürlüğü Bakanlığa bildirir. Bu alanlarda fidanlık vb. kurulmasına müsaade etmez.

33)-Tarım İl Müdürlüğü Bitki Koruma Şubesi, İç karantina Yönetmelik listesinde olmamasına rağmen, büyük zararlara sebebiyet verebilecek yeni zararlı organizmaları tespit ettikleri takdirde; durumu Bakanlığa, bağlı bulunduğu Zirai Mücadele Araştırma Enstitüsüne ve mücadele araştırmaları ile görevli birleştirilmiş Enstitülere haber vererek, Enstitülerce tavsiye edilen tedbirlerin uygulanmasını sağlar.

EK-1

TAAHHÜTNAME

BİTKİ YETİŞTİRİCİLERİNİN UYMAYA MECBUR OLDUĞU HUSUSLAR

a)-Bitki Yetiştirme Ruhsatı aldığım tarihten başlayarak bir yıl içerisinde bitki yetiştiremediğim takdirde ruhsatımın iptal edilmesini,

b)-Bitki yetiştirmekten vazgeçtiğim veya yerimi değiştirdiğim takdirde, ilgili Tarım İl Müdürlüğüne bilgi vereceğimi,

c)-Sağlıklı bitki yetiştirmek için her türlü teknik tedbirleri alacağımı,

d)-Üretim yerinde tespit edilen zararlı organizmalara karşı Tarım İl Müdürlüğünce verilen yöntemlere göre mücadelesini yapacağımı, buna rağmen söküm sırasında zararlı organizmalarla bulaşık çıkan bitkileri, herhangi bir bedel talep etmeksizin imha edeceğimi,

e)-Söküm döneminde Tarım İl Müdürlüğü teknik elemanlarınca iç karantina listesine dahil zararlı organizmalardan temiz olduğu saptanan fidan, süs bitkisi, fide ve çöğürleri verilen ölçüler dahilinde demetleyip kurşun mühürle mühürleteceğimi,

f)-Zirai Karantina Taşıma ve Satış Sertifikası olmadan hiçbir yere fidan, ticari fide, çöğür, çiçek soğanı ve süs bitkisi satış ve nakli yaptırmayacağımı ve bizzat yapmayacağımı,

g)-Yukarıda belirtilen hususları, Tarım İl Müdürlüğünün ikazına rağmen yapmadığım takdirde ruhsatımın iptal edileceğini ve fidan, ticari fide, çiçek soğanı, süs bitkisi ve çöğür üretimi yapmayacağımı,

h)-6968 Sayılı Kanunun 18. maddesine aykırı harekette bulunduğum takdirde hakkımda adı geçen kanunun 53. Maddesinin uygulanmasını,

ı)-Fideliklerde kullanılacak sebze tohumlarını üretim izinli, tescilli veya ticari sebze kaydında olan tohumlardan seçeceğimi ve tohumla taşınan zararlı organizmalardan ari olan tohum kullanacağımı,

k)-Bakanlık tarafından fidanlık, tüplü fidan, ticari fidelik, süs bitkisi, çiçek soğanları ve çöğür hakkında belirtilecek bütün hususlara riayet etmeyi kabul ve taahhüt ederim.

m)-Bu taahhütname bir üretim mevsimi için geçerlidir.

Adı Soyadı Tarih Adres İmza

Pul- İmza

EK-2

FİDANLIK VE FİDELİK TESİS EDİLECEK ARAZİLERDEN

NEMATOD TAHLİLİ İÇİN ÖRNEK ALMA TEKNİĞİ

1-Fidanlık veya fidelik tesis edilecek arazi boş ise, sadece toprak örneği alınır. Arazide herhangi bir kültür bitkisi (Sebze, meyve ağacı, çeşitli fidan ve fideler) veya yabancı ot mevcutsa, bunların kökleri çevresinden alınacak toprak örneğine kültür bitkisinin veya yabancı otların köklerinden de bir miktar ilave edilir. Daha önce bahçe tesisi yapılmış sahalarda fidanlık kurulmasından mümkün olduğunca kaçınılmalıdır.

2-Alınan toprak örneği, birim sahayı tamamen karakterize edebilecek nitelikte olmalıdır. Genel olarak birim saha 0-5 dekar olarak kabul edilmektedir. Beş dekara kadar olan arazi parçalarının 60 ayrı noktasından toprak sondası yardımıyla örnek alınır. Toprak örneği alınacak derinlik 20-40 cm. arasında değişebilir. Altmış ayrı noktadan alınan toprak örnekleri paçal yapılarak 0.5 kg.ı ayrılır. Torba içne konulan toprak örneği etiketlenerek en kısa zamanda ilgili enstitüye ulaştırılır. Her 5 dekar için tekrarlanarak alınan örnekler karıştırılmak suretiyle içerisinden 0,5 kg.lık bir tek paçal toprak örneği alınmalıdır. Yukarıda sözü edilen örnek alma işlemi, büyüklüğü 50 dekara kadar olan alanlar için geçerlidir. Daha geniş arazilerde her 50 dekarlık alan için yukarıda belirtilen şekilde paçal yapılmış ayrı bir örnek alınarak ilgili enstitüye gönderilmelidir. (Örneğin: 100 dekarlık bir araziden 2 toprak örneği gönderilmelidir.)

3-Örnek alınacak toprak, çok kuru veya aşırı su ile doymuş olmamalı, yani tav durumunda olmalıdır. Örnek alma sırasında, toprak alma sıcaklığı 10 derecenin üzerinde olmalıdır. Bu nedenle kış aylarında nematod tahlili için toprak örneği alınmaz. Toprak sıcaklığının yüksek olduğu çok sıcak yaz aylarında (Temmuz-Ağustos) örnek almak için uygun değildir. Araziden alınan toprak örneklerinin aşırı sıcak ve soğukta bulundurulmaması doğrudan güneş ışığına maruz bırakılmamasına özen gösterilmelidir. Alınan toprak örnekleri buz kutularında ilgili laboratuvarlara gönderilmelidir. Bu örneklerin ilgili kuruluşlara hemen ulaştırılmaması durumunda -4 derecede soğutucuda rutubetini kaybetmeyecek şekilde muhafaza edilmelidir.

4-Toprak örneklerinin tahlili ücret karşılığında yapıldığından, geçerli olan ücret, Enstitülerin döner sermayesi hesabına yatırılmalıdır. Resmi Fidanlıkların toprak tahlilleri de ücrete tabidir.

5-Sökülen fidanlık veya fideliklerin yerine yenilerinin tesisi halinde (azami 4 yılda bir) ruhsatları yenilenmelidir.

6-Enstitüler ve onlara bağlı iller için, toprak örnekleri aşağıda belirtilen aylarda alınmalı toprak örneğine ait etiket aşağıdaki şekilde hazırlanmalıdır.

Ankara Zir.Müc.Merk.Araşt. Mayıs-Haziran-Eylül-Ekim

Yalova Atatürk Bah.Kült.Merk.Araşt.Enst. Mayıs-Haziran-Eylül-Ekim

Adana Zir.Müc.Araşt.Enst. &nbsp