Uygun örnekleme besin maddelerini izlemede başarının anahtarıdır. Yaprak ve yaprak sapı analizi besin durumunu ve oluşabilen eksiklikleri izlemenin en iyi yolunu bize sunar. Bu analizler sadece verim ve kaliteyi optimize etmemize değil, bununla birlikte çevreye aşırı gübreme uygulamasına ve bundan oluşacak aşırı maliyet artışına karşı önlem alınmasını sağlar. Besin maddelerini izleme programında başarının anahtarı zamanında ve doğru örnekle çalışmaktır. Araştırma çalışmaları göstermektedir ki en son olgunlaşan yaprak, bitki gelişiminde çoğu temel besin elementlerinin durumunu izlemede en iyi sonuçları verir. Bu major elementlerden P ve K, ikincil elementlerden Ca, Mg ve S ve mikro elementlerden Fe, Zn, Cu ve B'u kapsar. Aynı yaprağın sapı ile N durumunu belirlemede en iyi sonucu verir.
ÖRNEK ALMA ŞEKLİ
En son olgunlaşan yaprak ve ona bağlı olarak sapı besin durumunu tanımlama da en iyi sonucu sağlar. Bu yaprak tam genişliğine ulaşmış fakat ne çok mat ne de olgunlaşmanın belirtisi olan açık yeşil parlaklık görünümünde parlaktır. Sapları ile birlikte 15-20 yaprak iyi bir örnek için gereklidir. Yaprak sapları bitki tacına yakın bir yerden kopartılmalıdır. Yaprak sapları daha sonra yapraktan kopartılarak, yaprakların bulunduğu kap içerisinde küçük bir zarf içerisine yerleştirilmelidir. Yaprak saplarının tamamının ölçüm için laboratuara gönderilmesi çok önemli bir konudur. Ayrı yapraklardan alınan saplar azot durumunu belirlemede güvenilir değildir. Saplar analize gönderilen yapraklara ait olmalıdır.
BAZI YORUMLAR
Çileklerin optimum düzeyde beslenmeleri kök çevre şartlarının uygun özellikte olmasına ve normal büyüme ve gelişmeyi sağlayacak olan elementlerin mevcudiyetine bağlıdır. Toprak pH'sı uygun kök çevresinin kurulmasında anahtar faktör durumundadır. Toprak pH'sı sadece kök gelişimini etkilemez, bununla birlikte çoğu besin elementlerin mevcudiyetini de etkiler. İdeal pH aralığı 6.0-6.2'dir.
Bitki gelişiminde azot (N), fosfor (P) ve potasyum (K) major elementler; kalsiyum (Ca). Magnezyum (Mg) ve kükürt (S) ikincil elementler ve demir (Fe), manganez (Mn), çinko (Zn), bakır (Cu), bor (B) ve molibden (Mo) mikroelementler olarak tanımlanır. Major elementler en yüksek miktarlarda ihtiyaç duyulan elementlerdir. Azot bu elementlerin en önemlisidir ve, verim ve kaliteyi etkileyen en önemli besin maddesidir.
İkincil elementlere major elementlere göre daha az miktarlarda ihtiyaç duyulur. Bu elementlerin fotosentez, hücre duvarı gelişimi ve protein üretiminde önemli rolleri vardır.
Mikroelementler çok düşük miktarlarda ihtiyaç olmasına karşın, normal büyüme ve gelişme için önemlidirler. Genellikle kimyasal reaksiyonlarda katalizör olarak kullanılır. Mikroelementler çok az miktarlarda ihtiyaç duyulur, aşırı miktarlarda bitkiye alınmaları zehirlenmelere neden olur.
Çilek yetiştiricilerinin, bitkiyi beslemeyi düzenlemede yardımcı olmak üzere kullandıkları çok sayıda araç vardır. Gözlem ve deneyim çok önemlidir, fakat bulguları doğrulamada ihtiyaç olan veri desteğinden yoksundurlar ve bundan dolayı gübrelemede başarıya ulaşma olasılıkları düşüktür. Toprak testi, bitki analizi ve solusyon analizi yetiştiricilere sulama suyunun kullanılabilirliği ve bitki besleme üzerine temel bilgiler sağlar. Verim, kalite ve meyve sezonunun uzunluğu ile ilgili bilgiler ile test bilgilerinin birleşimiyle, yetiştiriciler çevreyi korumayla birlikte karlarını arttıran kararları daha iyi verebilirler.
Bir toprak testi, asitliği belirler ve optimum ürün performansı için gerekli kirecin tahmin edilmesine imkan verir. Ca, Mg, P, Mn, Zn ve Cu'ı da kapsayan besin elementlerinin mevcudiyeti de belirlenir. Bir toprak testi verilecek kararların belirlenmesinde ve toprak suyu ile hareket etmeyen elementlerin bilinmesinde en uygun yöntemdir.
Bitki analizi, ürünün yaşam döngüsünde verilen bir noktadaki beslenme durumunun kimyasal değerlerini verir. Bu değerler toprak testi ile karşılaştırılır ve özellikle kumlu topraklarda yağışların sızıntısı ile hareket eden N,K, S ve B gibi elementlerin durumunu saptamada yardımcı olur.
Bitki analizindeki son bir fayda da, yaprak saplarındaki nitrat azotunun belirlenmesini sağlamasıdır. Bu araç, meyve sezonunun uzatılmasına ve verim ile kalitenin en üst düzeye çıkartılması amacıyla en uygun azot uygulama potansiyelinin ortaya çıkartılmasına yardım eder.
Düşük kalsiyum ve magnezyum genellikle düşük pH'a eşlik eder. Magnezyum pH'ın yeterli olduğu kumlu topraklar üzerinde azalabilir, fakat bu topraklarda besin tutma kapasitesi çok sınırlıdır. Gübrelemenin aşırı yapıldığı ve/veya nemin yetersiz olduğu yerlerde suda çözülen tuz bir problem olarak ortaya çıkar.
Bitki doku örneklerinde genellikle azot ve/veya potasyum düşük düzeyde elde edilir. Kalsiyum, magnezyum ve bor örneklerin çoğunda sınırlı düzeyde değerler elde edilir. Diğer temel elementlerle ilgili problemler, kireçce aşırılık, kök hastalıkları veya besin alımını etkileyen kimyasal zararlar olmadıkça nadiren ortaya çıkar.
İyi bir beslenme düzeni stratejisi, dikim öncesi uygulamalarda mümkün olduğu kadar çok besin ihtiyaçlarının da ele alınmasını gerektirir. Toprak pH'sı ve kalsiyum doygunluğu, yatak hazırlığı ve fumigasyondan 3-4 ay öncesinden ayarlanmalıdır. Azot, fosfor, potasyum, magnezyum ve mikroelementlerin uygulanması toprak test tavsiyelerine göre yapılmalıdır ve bu iş dikim yerlerinin hazırlanması esnasında bitirilmelidir. Çok kumlu topraklarda, dekara 120 gr bor 1.7 kg kükürt uygulaması tavsiye edilir. Azot ve potasyum sonbahar gelişmesini de sağlayacak kadar yeterli miktarlarda uygulanmalıdır. Sonbahar gübrelemesi iyi bir şekilde yapılması düşünülüyorsa, ilkbaharda vejetatif gelişme başlangıcına kadar olan ihtiyaçların tamamını karşılayacak bir gübrelemenin yapılması gerekir.
Çoğu yetiştiricinin gübre uygulamasında yavaş çözünen formda dikim öncesi, 112-168 kg/ha azot uygulaması vardır. Bu uygulama azot mevcudiyetinin azalmasına karşın verim ve kaliteyi optimize yapabilmek için sınırlandırılabilir. Üre ile kaplı sülfürden çözünen azot ve buna bağlı olarak nitrat formundaki değişim toprak sıcaklığı, nem, enzim ve mikroorganizmalara bağlıdır. Siyah plastik altında sıcaklık, sonbaharda, azotun erkenden serbest kalmasına neden olacak düzeyde artabilir. Bu durum erken dönemde çok fazla azot varlığına ve kök bölgesinde aşırı amonyum birikimine neden olabilir. Amonyum zehirlenmesinin, amonyum formunda % 50'den daha fazla azot içeren gübrelerin verildiği alanlarda ortaya çıktığı belirtilmiştir. Kök sisteminde ortaya çıkan zarar bitkinin zayıflamasına ve hastalıklara karşı hassasiyetin artmasına neden olur.
Damla sulama ile yapılan plastik malçlı yetiştiricilikte ve bitki besleme ile sadece ürünün azot ihtiyacını mükemmel düzeyde karşılamakla kalmaz, bununla birlikte aşırı gübre uygulamaları sınırlanabilir. Elimizdeki bilgilerin ışığı altında, yaprak ve yaprak saplarından örnek alma işlemi Şubat-15'ten daha geç olmamak üzere yapılmalı ve bu işlem Haziran-15'e kadar, 15 gün aralıklarla yapılmalıdır. Yaprak sapındaki nitrat azotu ilk meyve toplama dönemine kadar 3000-4000 ppm düzeyine kadar yükselmiş olmalıdır ve sonra hasat sonunda 500 ppm düzeyine inecek şekilde düzenli bir şekilde azaltılmalıdır.
Örnek alma tekniği güvenilir sonuçların elde edilmesi açısından çok önemlidir. En son olgunlaşan yaprağın sapı, bitkinin ortalama görüntüsünü yansıtan ana bitkiden alınmalıdır. Analiz için 15-20 yaprak ve yaprak sapı gerekir. Yaprak sapları uzun demetler halinde bir kauçuk band veya bir bağ ile güvenli bir şekilde bantlanmalıdır. Yapraklar ve yaprak sapları hemen bitki analiz laboratuarına götürülmelidir.
Genel analizler ve yorumlar yapraklardan elde edilen sonuçlara göre yapılır. Nitrat azotu yaprak sapları üzerinde belirlenir ve bu sayede azotun durumu hakkında bilgi sağlanır. Genelde nitrat azotu konsantrasyonu 500 ppm'in altında hiç olmamalıdır. Bu genel kuralın istisna olduğu şu durumlar hariç tutulmalıdır; Erken kış dormansisi (Kasım, Aralık) ve meyvelenme sonrası dönemler. Sonbahar döneminde nitrat azotu 1500-2000 ppm civarındadır. Erken ilkbaharda vejetatif gelişme süresince nitrat azotu ilk hasat dönemine kadar 3000-4000 ppm'e kadar artmalıdır, daha sonra meyve verme döneminin sonuna doğru 500 ppm'e azalır. Aşırı nitrat azotu (10.000 ppm üzeri) verimi ve kaliteyi azaltıcı etkide bulunacaktır.
Yaprak sapında nitrat azotunu izlemek mükemmel sonuçlar vermez. Sadece optimum verimi elde etmek için değil, bununla birlikte en iyi taşıma kalitesini elde etmek amacıyla hassas sınırları belirleme ihtiyacı nedeniyle ilave işe gerek vardır. Şayet bu bitki kısmı diğer önemli elementlerin durumunu ölçmede kullanılacaksa bazı değerlendirmelere ihtiyaç vardır. Potasyum ve tabii ki diğer elementler ve onların azot ile olan ilişkileri optimum kaliteyi elde etmede çok önemli olabilir. Bu, yaprak sapında nitrat azotunu izlemenin gelecekte çilek beslemesini düzenlemede önemli bir rol oynayacağını ortaya koyar.
KAYNAK
C. R. Campbell. Reviev of Strawberry V-Nutrition and Faliar Sampling. The Southern Region, Small Fruit Consortium. http://www.smallfruits.org/Strawberries/production/NutrientMgt/revnut.htm
C. R. Campbell and G. S. Miner. Nutrient Management for Strawberry Production. The Southern Region, Small Fruit Consortium. http://www.smallfruits.org/Strawberries/production/NutrientMgt/nutrit.htm
kaynak:uzumsu.com
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!