Yaprak analizi, bitki besin düzeylerini izlemek için mükemmel bir öneme sahiptir. Oldukça faydalı sonuçlar yaprak analiziyle elde edilebilir. Toprak testleri, topraktaki belli besin maddelerinin miktarını gösterirken, yaprak analizleri; bize topraktaki bu besinlerden ne kadarını bitkinin aldığını söyler. Şayet bir bitkinin beslenme sorunları olduğundan şüpheleniliyorsa hem yaprak analizi hem de toprak analizi yaparak oldukça önemli sonuçlara ulaşılabilir. Bu iki analizi yaparak rakamlar arasında bir ilişki kurmak mümkün olur.Çilek için arzu edilen toprak test sonuçları Tablo 1.'de verilmiştir. Yaprak analizi besin eksikliğinden şüphelenen yerlerde mutlaka yapılmalıdır. Bu, dikimden sonra bitkinin daha sağlıklı gelişmesinde faydalı olacaktır. Yaprak analizi, bitki sağlığı bozulmadan veya verim kayıpları ortaya çıkmadan önce beslenme eksikliklerini (özellikle minör elementler açısından) belirlemede bize yardım eder. En iyi doku analizi, yaprakların veya yaprak saplarının tam yeşil oldukları safhada yapılabilir. Bitki dokusu hastalıksız olmalıdır. Yaprak yanıklığı, böcek veya dolu zararından etkilenmiş yapraklar kullanılmamalıdır. Analiz edilecek materyaller gönderilmeden önce serin bir yerde veya soğuklatılmış bir yerde (izoleli kutuda) korunmalıdır. Doku, uzun süre neme maruz kalmamalıdır. Yaprak gübreleri veya pestisit püskürtmelerinin sonuçları etkilemesi nedeniyle tüm bu uygulamaların kaydedilmesi gereklidir.

    Alınan örnekler, hemen en yakın doku analiz laboratuarına götürülerek analiz edilmeleri sağlanmalıdır.

Tablo 1. Çilekte toprak analizlerinde istenen sınır değerler

pH	5,8-6,5
Organik madde	% 2-3
Fosfor	6,7-9 kg/da
Potasyum	30,8-35,2 kg/da
Magnezyum	27,5 kg/da
Bor	0,17-0,22 kg/da
Çinko	1,1-1,3 kg/da

ÖRNEK ALMA ZAMANI

İlk yılda 15 Haziran ve 10 Temmuz tarihleri arasında 60 yaprak alınmalıdır. Bitkilerin gelişmeye başladıkları safhadan sonra,  yaprakların tamamının oluşup geliştiği ilk dönemde, tahminen 15 Temmuz-15 Ağustos tarihleri arasında örnekler alınmalıdır. Her bir analiz için 50-60  adet yaprak alınması yeterlidir.

Yapraklar bitkiden kopartılarak hemen kağıt kutulara konmalı ve etiketlenmelidir. pH'nın yüksek oranda farklı olduğu, aşınmış kireç taşının bulunduğu küçük alanlar gibi, besin eksikliğinin lokalize olduğu lokal toprak şartlarından şüphelenilen yerlerdeki sıradışı durumlarda, ayrıca bitki örnekleri almalı ve ayrıca analiz ettirilmelidir.

 YORUM VE TAVSİYELER

Yaprak örnekleri sonuçlarını aldıktan sonra Tablo 2'ye göre yorumlanabilir. Son kararı vermek için, aynı yerde yaprak analizinde olduğu gibi toprak analizi de yaptırılmalıdır. Alınan sonuçlar Tablo 2 ile mukayese edilerek yorumlanmalıdır. Buradaki değerlendirmede bitki kök sisteminin sağlıklı ve toprak pH'sının optimum aralıklarda olduğu varsayılmaktadır. Bahçeniz için bu varsayımlar doğru değilse bu bilgileri kullanmak sizi yanıltabilir. Örneğin, yüksek organik maddeye ilave olarak yüksek pH, toprakta yeterince çinko olsa bile çinko alımını azaltabilir. Böyle durumlarda yapraktan çinko gübrelemesi yapmak en iyi tercih olabilir.

 Tablo 2. Yaprak analizleri sonuçlarına göre elementlerin yorumlanması

ement	Eksik	Normalin altında	Normal	Normalin üzerinde	Aşırı
N (%)	1.50	1.80	2.00	2.80	> 2.80
P (%)	0.20	0.25	0.30	0.40	> 0.40
K (%)	1.00	1.50	1.60	2.50	> 2.50
Ca (%)	0.60	0.69	0.70	1.70	> 1.70
Mg (%)	0.25	0.29	0.30	0.50	> 0.50
Mn (ppm)	40	49	50	150	> 250
Fe (ppm)	30	59	60	150	> 150
Cu (ppm)	5	6	7	20	> 20
B (ppm)	19	24	25	35	> 35
Zn (ppm)	15	20	35	50	> 50

Kaynak: Ohio State Bul. 439

AZOT (N)

 Düşük N (% 1,8'in altı): Örnekte arzu edilen seviyenin altındaki her 0.1'lik düzeye karşılık olarak azot uygulaması %10 oranında arttırılmalıdır. Bitkilerin gelişmeye başladıkları ilkbahar başında ve Ağustos ortasında uygulama yapılmalıdır.

 N arzu edilen düzeyde, ancak N/K oranı 1.5'den büyük: Bitkide N ve K arasındaki dengeyi düzenlemek için % 10 düzeyinde N uygulaması azaltılır. Uygulama ilkbahar başında yapılır ve Ağustos ortasında tekrarlanır.

 Yüksek N (N % 2.80 oranından daha yüksek): Arzu edilen seviyeyi aşan her % 0.1'lik orana karşılık % 10 düzeyinde N uygulaması azaltılmalıdır. Uygulama ilkbahar başında yapılır ve Ağustosta tekrarlanır.

 FOSFOR (P)

Düşük P (P % 0.25'in altında): Toprak yüzeyine herhangi bir zamanda % 45'lik süperfosfat gübresinden 22.4 kg/da olacak şekilde verilmelidir.

 Yüksek P (P % 0.40'ın üzerinde): Gübreleme programından fosforu çıkarmak gerekir.

 POTASYUM (K)

 Düşük K (K %1.5'in altında): Toprağın strüktürel yapısına bağlı olarak I (kil), II, III, IV ve V (kum) şeklinde sınıflandırma yapılırsa, strüktürel yapıya uygun olarak 50.4, 56, 62.5, 100.8 veya 112 kg/da aktif potasyum hesabıyla olmak üzere potasyum gübresi verilmelidir. Şayet Mg miktarı da düşükse Potasyum Magnezyum Sülfat gübresi K kaynağı olarak kullanılabilir.

Yüksek K (K % 2.5'in üzerinde): 1 yıl süresince K gübrelemesi yapılmaz.

 K normal sınırlar içerisinde, ancak N/K oranı 1,5'dan büyük ve K/Mg oranı 3.00'den büyük: N ve K arasındaki dengeyi düzeltmek amacıyla 37 kg aktif potasyum miktarı, uygulanan K miktarına ilave edilir.

K normal sınırlar içerisinde, ancak N/K oranı 1.00 dan küçük ve K/Mg oranı 4.00 dan büyük: K ve N arasındaki dengeyi düzeltmek için, gübreleme programından potasyum çıkartılmalıdır.

 KALSİYUM (Ca)

 Düşük Ca (Ca %0.70'in altında): pH 6.00'ın altında ise kireç uygulaması yapılır. Şayet pH 6.00'dan büyükse 112 kg/da ölçüsünde Kalsiyum Sülfat uygulaması yapılır.

 Yüksek Ca (Ca %1.70'in üzerinde): Uygun olmayan toprak pH'sının nedeni bu olabilir. Kalsiyum uygulaması kesinlikle yapılmaz. Gübreleme esnasında toprak pH sını düşüren özelliğe sahip gübreler kullanılmalıdır.

 MAGNEZYUM (Mg)

 Düşük Mg (Mg %0.30'un altında): Dört farklı uygulama yapılabilir.

• 18 kg/da ölçüsüyle sonbahar sonlarında veya ilkbaharda toprak yüzeyine magnezyum sülfat uygulanabilir.
• Şayet potasyum da düşükse Potasyum-Magnezyum sülfat uygulanabilir. Uygulama miktarı magnezyum sülfatta olduğu gibi yine 18 kg/da ölçüsüyle yapılmalıdır.
• Şayet pH 5.5'in üzerindeyse toprak testi tavsiyelerine göre dolamitik kireç taşı uygulanabilir.
• Magnezyum sülfat (MgSO4) veya Magnezyum oksit (MgO) 2 hafta aralıklarla 3 defa olmak üzere, bitkinin gelişmeye başladığı dönemde yapraklara verilir. Uygulama dozu 375 gr MgSO4/100 L/da veya 75 gr MgO/100L/da ölçüsüyle verilebilir.

 Mg normal sınırlar içerisinde, ancak K/Mg oranı 5.00'dan büyük: K ve Mg arasındaki dengeyi düzeltmek amacıyla 9 kg/da aktif Mg olacak şekilde toplam Mg uygulaması arttırılır.

 Yüksek Mg (Mg %50'den yüksek): Mg gübrelemesinden vazgeçilmelidir.

 MANGANEZ (Mn)

 Düşük Mn (Mn 5.00 ppm'in altında): Mangan sülfat (0.5 kg/1000L/da) veya Mangan şelatı (1.5 kg/1000L/da) yaprak spreyi olarak 15 Eylül'den önce uygulanır. Toprak pH'sının yüksek olup olmadığı kontrol edilmeli. Toprak pH sı yüksekse, toprak pH sını düşürecek gübreler uygulanmalıdır.

Yüksek Mn (Mn 2.00 ppm'in üzerinde): Toprak pH'sının düşük olduğunu, fungusit veya sulama suyu ile bulaşma olduğunu belirten bir durum olabilir. Toprak pH'sını arttırmak için kireç ihtiyacını belirlemek amacıyla toprak test tavsiyeleri dikkate alınmalı. Yapraklara püskürtme uygulamaları yüzeysel olarak yüksek okuma değerleri verebilir. Bu konuda dikkatli olunmalıdır.

 DEMİR (Fe)

 Düşük Fe (Fe 60 ppm'in altında): 1 kg/1000 L/da demir sülfat veya 2 kg/1000 L/da demir şelatı 15 Eylül'den önce yapraklara püskürtülebilir. Şayet demir eksikliği birkaç yıl süreyle devam ederse ve toprak pH'sı arzu edilen sınırlar içerisindeyse, 2,8 kg/da demir şelatı veya 1,7 kg/da demir sülfat erken ilkbahar döneminde toprağa verilmelidir.

 Yüksek Fe: Şayet Fe seviyesi 500 ppm'i aşarsa bitkiye toksik etkisi olabilir. Yapraktan yapılan püskürtmeler nedeniyle okumalar yüksek seviyede çıkabilir. Yaprak örnekleri alırken bu durum dikkate alınmalıdır.

 BAKIR (Cu)

 Düşük Cu (Cu 7,00 ppm'in altında): 15 Mayıs'tan önce yaprak püskürtmesi şeklinde 1kg/1000 L/da dozunda bakır şelat uygulaması yapılabilir. Şayet düşük bakır şartı birkaç yıl sürekli devam ederse ve toprak pH'sı arzu edilen sınırlar içerisindeyse 2,25 kg/da bakır sülfat geç sonbahar döneminde toprağa verilmelidir.

 Yüksek Cu (Cu 20.00 ppm'in üzerinde): Düşük toprak pH'sını veya yaprağa püskürtülen çeşitli ilaçlar ya da gübrelerin bir etkisi olabilir. Toprağa verilecek kireç miktarını belirlemek amacıyla toprak test tavsiyeleri dikkate alınmalıdır.

 BOR (B)

 Düşük Bor (B 30 ppm'in altında): Erken ilkbahar veya geç sonbahar döneminde 0,45 kg/da oranında toprağa bor solüsyonu verilir. Bunun yanı sıra erken ilkbaharda ve gelişme başlangıcından hemen sonra tekrar olmak üzere 0.4 kg/1000 L/da oranında % 20 aktif bor içeren bor solüsyonu yapraklara püskürtülebilir.

 Yüksek B (B 70 ppm'in üzerinde): Bor kullanımı kesilmelidir. Şayet yapraklarda 100 ppm'i geçerse toksidite oluşabilir.

 ÇİNKO (Zn)

 Düşük Zn (Zn 20 ppm'in altında): 0,5 kg/1000 L/da ölçüsünde çinko şelat ilk gelişme döneminden hemen sonra uygulanmalıdır. Uygulama takip eden yılın Mayıs ayının ilk günlerinde tekrarlanmalıdır. Şayet çinko eksikliği birkaç yıl üst üste devam ederse ve toprak pH'sı arzu edilen sınırlar içerisindeyse sonbaharda toprağa 1,12 kg/da oranında çinko sülfat verilmelidir.

Zn arzu edilen oranlarda fakat P/Zn oranı 140'dan büyükse: Fosfor ve çinko arasındaki dengeyi düzeltmek için 0,5 kg/1000 L/da oranında çinko şelatı gelişme sezonu süresince 4 kez olmak üzere yapraklara püskürtme şeklinde uygulanmalıdır.

 Yüksek Zn (Zn 50 ppm'in üzerinde): Yapraklardaki fungusit kalıntısının bir etkisi olarak böyle yüksek değerde bir okuma sonucu ortaya çıkmış olabilir. Bu durum örnek alma esnasında dikkate alınmalıdır. Şayet seviye 300 ppm'in üzerine çıkarsa toksidite oluşabilir.

 KAYNAK

 Richard C. Fund, Michael A. Ellis, Celeste Welty (Edited by).1997. Midwest Small Fruit Pest Management Hand Book. The Ohio State University, Extension, Bulletin 861.

kaynak:uzumsu.com

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!