Öncelikle; değerli bahcesel.com köşe yazarları arasına katılmaktan dolayı memnuniyetimi ifade etmek istiyorum. Köşe yazılarımda daha çok teknik konularda her türlü konuya el atacak ve tartışmalar yapacağız. Amacımız; üzerinde konuşulmadık hiçbir konu kalmamasıdır.

 

İlk yazımda meyve ağaçlarında yaz budamalarından bahsedeceğim.

Birçoğumuzca bilinen genel kaide, meyve ağaçları kışın budanırlar. Yaprak dökümü ile başlayan budama sezonu, ilkbahar gelişme peryodunun başlamasına kadar sürer. Bu konuyu zamanı gelince detaylı olarak ele alabiliriz.

Yaz budamaları ise ilkbahar gelişme peryodunun sonu ve yaz gelişme peryodu içerisinde sürgünler odunsulaşmaya başladıktan sonra yapılabilir. Yaz budaması özellikle genç meyve ağaçlarında şekillendirme yıllarında yapılması gerekli olan önemli bir teknik işlemdir. Birçok tekniğin uygulanması ile asıl amaca ulaşılabilir. Yaz budaması; sürgünlerin seyreltilmesi, uç alma, bükme, eğme, dalların birbirleriyle karşılıklı olarak bağlanmaları ve açılarının genişletilmeleri, daraltılmaları gibi birçok işlemden oluşur.

Yaz budamalarının amacı; meyvelerin daha iyi renklenmelerini sağlamak, vejetatif gelişmeyi düzenlemek, kış aylarında yapılacak budama işlemlerini azaltmak ve Meyve hasat işlemlerini kolaylaştırmaktır. Yazın yapılan budamalar kışın yapılanlara göre  daha fazla bodurluk sağlar.

Birazda Yaz budamalarının nasıl yapıldığından bahsedelim,

Yaz gelişme peryodu uzun olan yörelerde, yazın dal uzunlukları sürgünlerin odunlaşmasından sonra 60cm’yi geçmiş ise, özellikle fidanların şekillendirme yıllarında uç almak suretiyle yardımcı dal oluşumu sağlanabilir. Böylece fidanların şekillendirilmesi birkaç yıl kısaltılmış ve zamandan kazanılmış olur. Yaz budaması yaparken meyve/yaprak oranına dikkat  edilmelidir. 

Genellikle ağaçlar üzerinde şekli bozan, büyümeleri istenmeyen, gelişmeleri ana ve yardımcı dalların zararına olan dallar kesilerek çıkartılabilir yada eğilip bükülebilir. Bazı dallarda gövde ile olan açıları genişletilerek gelişmeden alıkonulabilir. Dar açıların gergi hereği verilerek genişletilmeleri de yapılabilir. Dalların karşılıklı olarak sarılıp bağlanmaları, ürün ağırlığının artması nedeniyle dal eğilmelerine karşı sırık kullanma zorunluluğunu da ortadan kaldırır. Bunun sonucunda da bahçeye yapılacak işgücü ve masraf azalacağı için ekonomik yönden yararlı olur. Ayrıca kesilerek çıkartılması gereken dallar eğilip bükülerek ve bağ olarak kullanılarak, özünde ağaçlar için zararlı olan bu gibi dallardan yararlanılabilir. Bunun sonucunda da meyve ağaçlarının çiçek tomurcuğu oluşumuna erken başlamaları sağlanacağı gibi verimleri de artırılabilir.

Bundan sonraki yazımda meyve seyreltmelerinden bahsedeceğim. Sizden gelen yorumlar ve sorularla da yazılarıma yön vermeyi düşünüyorum.

Sağlıcakla kalın.

Saygılarımla,

Selami SARAÇ
Zıraat Mühendisi

Faydalanılan eser: Meyve Bahçelerinde Budama, Prof. Dr. Muhsin YILMAZ

 

Örnekler:

İlk 50-60 cm de oluşan dal grubundaki sürgünler 10-15 cm boya geldiklerinde değişik istikametlere yönelmiş en az 3-4 dal mandalla geniş açılı olacak şekilde yatırılır. Bu sayede dal üzerinde erken meyve oluşumu temin edilmiş olur.

görüldüğü gibi genç dalların açılmasında mandalların ucuna takılan ağırlıklar kullanılabilir.

Açısını genişletmek istediğimiz dal, dal açıcı kullanmadan budama ile doğal olarak genişletilmiştir. c’de ise dışa bakan dal çıkarılmış kürdan ile açı genişletilmiştir.

Daha Büyük ağaçlar için dalları ayırmada kullanabileceğiniz, ihtiyaca göre elde hazırlanmış çıtaları görüyorsunuz. Uçlarına çivi çakılmış ve eğe ile çivenin ters tarafıda sivriltilmiştir.

70-75 cm. den tepesi vurulmuş fidanlarda, ilkbaharla birlikte topraktan 45-75 cm. yükseklikte birinci katı oluşturacak yan dallar çıkmaya başlar. Bu sürgünlerden tepe noktasına en yakın olan dal lider dal olarak seçilir. Sürgün uzunlukları 7,5-10 cm. olduğunda her iki haftada bir liderin 10 cm. altındaki sürgünler el ile veya makasla uzaklaştırılması gerekir. (Resim 27) Bu kesimler Temmuz sonuna kadar tekrarlanmalıdır.

 Resim 27. Tepe kesimini müteakip çıkan lidere rakip sürgünlerin çıkarılması.

 

Öte yandan haziranın ortasından sonra dik büyüyen dalları lider ile 45-60^O  açı yapacak şekilde  açmak gerekmektedir. Bu amaçla  eğer dal küçükse kürdan, çamaşır mandalı(Resim 28); biraz büyükse çıtalar, çubuklar  veya  çamaşır  mandalına  bağlı  beton ağırlıklar kullanılabilir. Açı genişletmede kullandığımız bu materyaller Ağustos ayı sonunda çıkarılmalıdır.

  

 

 

 

Resim 28. Dal açımı yapılmamış (solda), mandalla dal açımı yapılmış (ortada) ve kürdanla dal açımı yapılmış (sağda) genç ağaçlar. http://ebkae.gov.tr/belgeler/budama.htm

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!