Ağaçların kesilen dal ve gövdelerinde yaralanma sonucu iletim boruları açılır,yaralanır kesit yüzeyinde kuvvetli bir sıvı akışı olur. Bu olaya "Kanama" veya "Öz suyu akışı" denir. Kanama sıvısı saf su olmayıp organik maddeler ,şeker ,amino asitler , vitamin ve enzimler içerir.Kanama çogunlukla ilkbaharda olur. Kanama ile dışarı çıkan sıvı miktarı önemli miktarlara ulaşabilir.İlk baharda budanan bir asmada günde 1lt. ,Huş'larda günde 5lt., Palmiyelerde 10-15 lt.'ye varan sıvı madde akar.
Öz suyu akışı erken ilkbaharda ,soguk gecelerde ,ılık gündüzlerin muntazaman ve sık fasıllarla değiştiği yerlerde olur. Yapılan araştırmalarda bir sezon içersinde birtek şeker akçaağacı 25-75 lt.özsuyu verir ve bu suyun şeker muhtevası %0.5 -10 ,0 arasındadır.Yaz aylarında yaralardan sızan sıvıda (kanamada)organik madde bulunmaz. Buna mukabil çok sayıda mineral ve tuzları taşır.......
KANAMA İLE İLİŞKİLİ OLARAK BAZI YOL AĞAÇLARINDA BUDAMA MEVSİMİ
1. ACER AĞAÇLAR
Yaz ortasında veya sonbahar başında yapılmalıdır. Alacalı yapraklı Acer negundo hiçbir zaman sert budanmamalıdır. Aksi taktirde budamadan sonra teşekkül edecek sürgünlerin yaprakları yeşile dönüşür.
2. PLATANUS - ÇINARLAR
Olgun ve yaşlı ağaçlar pek az bir budama isteğindedir Ancak kurumuş (ölü ) hastalıklı ve hasar görmüş sürgün ve dallar uzaklaştırılmalıdır. Genç ağaçlarda ise kuvvetli ve düzgün ve düzgün bir gövde elde etmek için yan dallar ve sürgünler yaz sonunda budanmalıdır.
3 .POPOLUS- KAVAKLAR
Tepe ve kök budamaları her ikisi birden kuvvetli kütük sürgünlerinin çoğalmasına neden olur. Bu sürgünlerin derhal uzaklaştırılması gerekir. Kavaklar yaz veya sonbaharda budanmalıdır.
4.ROBİNA YALANCI AKASYALAR
Yalancı Akasyalarda kanama en kuvvetli şekilde bir şekilde ilkbaharda teşekkül ettiğinden budamanın mutlak bir suretle yaz sonu veya sonbaharda yapılmasında özen gösterilmelidir. Olgun ve yaşlı ağaçlarda kurumuş hastalıklı ve hasara uğramış dalların uzaklaştırılması dışında budamadan kaçınılmalıdır.
5..SALIX SÖĞÜTLER
Söğütlerde budama zamanı "ağaç" veya "Çalı" olmasına göre farklıdır. Ağaç söğütler yaz veya sonbahar aylarında budama yapılması,.Çalı tipindeki söğütlerde ise çiçeklerini açtıktan ve döktükten hemen sonra, ilk bahar sonunda budanmalıdır .
6..BETULA HUŞLAR
Huşlar ihtiyaç olmadıkça hiçbir şekilde budanmamalıdır. Çünkü budama bu ağaçlarda kolaylıkla çürümeyi hızlandırır.Budama yaz ve son bahar düşünülmelidir.
7. GLEDİTSİA - DİKENLİ
İlk bahar budaması yapılırsa yara yüzeylerinde tehlikeli boyutlarda kanama olur. Bun edenle gerekli görülüyorsa budamalar yaz sonuna doğru yapılmalıdır.
8..MAGNOLIA- MANOLYALAR
Yaraların kapanması açısından Manolyaların yaz başında budanmaları uygun olacaktır. Büyük yaralardan kaçınılmalıdır. Yaraların kapanması yavaş olur.
9.JUGLANS-CEVİZLER
Genellikle cevizler yaz ve sonbahar aylarında budanırlar. Çünkü ilk bahar da çok kuvvetli bir kanama olur. Olgun ve yaşlı ağaçlara fazla dokunulmamalıdır. Ancak kurumuş dallar uzaklaştırılır. Su sürgünleri ve kök sürgünleri kışın aralıklarla temizlenmelidir.
10.TILIA - IHLAMURLAR
Boylu simetrik tepeye sahip, hızlı büyüyen ağaçlardır. Gerekli olmadıkça budanmamalıdır. Budanacaksa kış aylarında yapılmalıdır.
11..UMUS - KARAAĞAÇLAR
Tüm karaağaçlar kış sonlarına doğru veya erken ilk bahar içerisinde budanırlar.
12.MORUS-DUTLAR
Çok hızlı büyüyen ağaçlar olduklarından, budama erken başlanmalı sık aralıklarla genç ağaca istenilen şekil verilmelidir. Tüm dutlar kış aylarında budanmalıdır.
13. FRAXINUS-DİŞBUDAKLAR
Gençlikte ilk baharda sık sık budanarak ana sürgün ana sürgün (tepe) ve kuvvetli yan dallar (tepe iskeleti) ortaya çıkarılmalıdır.
14. LIQUODAMBAR-SIĞLA AĞAÇLARI
Sığla ağaçların da budama kış aylarında yapılır.
İbrahim DEDEOĞLU
Orman Mühendisi Yüksek Çevre Tasarımcısı
Kaynak:ATAY,İ.-AYTUĞ,B.-SELİK,M.-ÜRGENÇ,S.YALTIRIK,F.1990: "Şehir içi ağaçların teknige uygun bakımı ve budanması" Seminer notu,1990
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!