Çalılar hangi türden olursa olsunlar kuru, zarar görmüş veya hastalıklı dalları öncelikle alınmalıdır. Bütün çalılarda alçak dallar yeterli güneş ışınları almadıkları  için ölürler. Bu alt ve alçakta kalan dallar budanmalarla alınmayıp kuru halde bırakılırlarsa mantar  ve enfeksiyonlara yataklık yaparlar. Bunların alınması en iyi erken ilkbaharda yapılan budamalarla gerçekleştirilir. Çünkü çalılarda yapraklanmadan önce kar, buz ve rüzgar kırmaları gibi kış zararları kolaylıkla görülür. Bu tip ölü kısımların budanması mümkün olduğu kadar gövdeye yakın yapılmamalıdır. Bu arada sürtünen dal ve gövdeler alınır. Bu tip bakım budamaları fazla zaman almaz. Bu yönden ihmal edilmemelidir. Çalılarda çeşitli bakım yöntemleri ile bunların çiçeklenmelerini istediğimiz istikamete yöneltebiliriz.  

İstenirse çok sayıda cezb edici çiçekler açmasına yönelik bir budama uygulanır. Bazen de bitkilerin az sayıda fakat daha büyük çiçekler vermesi amaçlanır. Budamalarda tepenin iç kısımlarında bol güneş almasını ve havalanmasını sağlamak, çiçek verimini süratle arttırır.

                Çalılarda çiçek verimini arttırmayı amaçlayan budamalarda zaman iyi ayarlanmalı. Aksi halde beklenen neticenin tersi ile karşı karşıya kalınabilir.

                Bunun için çiçekli odunsu bitkilerin çiçeklenme şeklini bilmek gerekir. Bunların bazıları  çiçeklerine aynı yılın genç sürgünleri üzerinde oluşup aynı yıl çiçekler açarlar.Örneğin oya ağacı (Lagerstroamiaindica) Kelebek çalısı (Budleae davidi) gibi bunlar erken ilkbaharda  yeni sürgünler üzerinde  çok miktarda çiçek tomurcukları oluşturur ve sonrada bol çiçeklenme meydana getirir. Çiçekleri bu şekilde yeni sürgünler oluşan bu odunsu bitkilerde budama kışın veya erken ilk baharda yapılmalıdır. Çiçeklerin bir evvelki yılın odunlaşmış sürgünleri ancak kendisini budanmadan kurtaran dallar da görülebilir. Bu grup ağaç ve çalıların çiçeklenmeden sonra mümkün olduğu kadar erken gelecek .

                Yılın çiçek tomurcukları oluşmadan budanmaları gerekir. Örneğin, Japon Ayvası , Leylak , Altı çanı (Forsidya) çoğunlukla Mart ve Nisan aylarında çiçeklenen odunsu bitkilerdir. Bunlar Mayıs'ın ikinci yarısı Haziranda budanmalıdır.

                Çalılarda bu çiçekler tomurcuklarını oluşturma tarzı, aynı cins çalıların farklı türlerinde farklı olabilmektedir. Bu itibarla bu niteliğin cinslere göre değil , türlere göre bilmek gerekir.

                Çalılarda çiçeklenmeyi arttırmada önemli olan bu bu budamalar dışında biride onların gençleştirilmesini esas olan budamalar özellikle yaşlı çalılar için önem taşır.

                Böylece her yıl bir kısım eski gövdeler uzaklaştırılarak yerlerine çeşitli yaşta daha geç gövdelerde ikame edilerek çalı gençleştirilir. Bu tip budamalar havlu püskülü, vangelya ve filbahrilerde çok etkili olur.

                Bütün budamalarda esas daha öncede belirttiğimiz gibi çalıların doğal formunu bozmaktadır. Budamalarda budanan türe, büyüklüğüne ve budama aracına  uygun aletler kullanılmalıdır.

İbrahim DEDEOĞLU Orman Mühendisi

İBB Bahçıvan Kusu Budama  Ders Notları

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!