Durgun göz aşısı ülkemizde fidan yetiştiriciliğinde sıklıkla kullanılır ve daha çok Temmuz - Ağustos aylarında o yılın sürgünlerinden alınan aşı gözleriyle yapılmaktadır...
Durgun göz aşısı daha çok Temmuz -Ağustos aylarında o yılın sürgünlerinden hazırlanan aşı kalemlerindeki gözler kullanılarak yapılmaktadır. Isparta gibi yüksek ve iç kesimde bulunan bölgelerde uygulanan yaygın bir metottur. Özellikle güney sahillerimizde Mayıs ayının ikinci yarısında sürgün göz aşısı metodu da sağlıklı bir şekilde uygulanabilir.
Durgun göz aşısı genellikle (T göz aşısı) 6 -15 mm çapında (kurşun kalem kalınlığında) kolay kabuk veren anaçlara uygulanmaktadır. Daha da kalın çöğürlere yapılan aşılar başarılı netice verse de anacın aşırı kalın olması fidan gelişimi açısından iyi değildir. Aşıda gözler, anaçların toprak yüzeyinden 5-25 cm yükseklikte, kabuğun düzgün bir yerine aynı yönde yapılmaktadır. Bu aşı metodunda uygulanan adımlar;
1. Öncelikle aşı yapılmadan bir gün önce aşı yapılacak kalemler kalem damızlıklarından kesilmelidir. Yani kalemlerin kesimi ile aşılama zamanını uzatmamakta fayda vardır. Bir yanda kalem temizliği diğer yanda aşı yapmanın pek çok türde mahsuru yoktur (ceviz hariç). Kabuğu odunundan zor ayrılan aşı kalemleri muhakkak bir gün önce alınarak alt taraflarının 2 - 3 cm.' lik kısmı suda kalacak şekilde serince bir mekanda bekletilmesi kabuk verme açısından yararlıdır. Kesilen kalemlerde yapraklar en kısa sürede saplarından 2-3 mm' lik kısmı kalacak şekilde kısaltılmalıdır. Yaprakların uzun süre kesilmemesi, su kaybını arttıracağından aşıda başarıyı düşürür. Temizliği yapılmış kalemler mutlaka serin bir yerde ve nemini muhafaza edecek şekilde saklanmalıdır. En uygunu ise ıslatılmış battaniyeler kullanarak saklamaktır. 2. Aşılamadan 1 hafta 10 gün önce aşı yapılacak bölge (toprak seviyesinden 25-30 cm'ye kadar olan kısmı), bıçak veya makasla temizlenmiş olmalıdır.
Aşı yapmaya ve bağlamaya mani sürgünler çıkarılır. Aşıcı önce aşı bıçağı yardımı ile aşı kaleminden bir gözü Şekil 2.de görüldüğü şekilde çıkarır.
Daha sonra çıkardığı gözün altında bulunan odun tabakasını, gözün altında yer alan gözün özüne zarar vermeyecek şekilde odun ile kabuk ayrılır. Sonra çıkarılan göz, anaçta toprak seviyesinden 15-20 cm yukarıda açılan T şeklinde ki kabuk altına yerleştirilir. Kabukta açılan yara mümkün olduğunca yüzlek olmalı ve odun dokusunu çizmemelidir. T çizildikten sonra aşı bıçağının tersi ile kabuk odun dokusundan ayrılır ve göz kabuğun altına yerleştirilir (Şekil 3;Şekil 4).
3. Anaca yerleştirilen gözler en kısa sürede hava almayacak şekilde bağlanır (Şekil 5; Şekil 6; Şekil 7). Aşılar bağlanırken gözün kırılmamasına ve gözün üzerinin bağlanmamasına dikkat edilmelidir .
4. Aşılama işleminden 15-20 gün sonra aşı bağları bıçak yardımı ile kesilir. Aşı bağının kesiminin aşının ters yönünden yapılması faydalıdır. Çünkü aşı bağı kesilirken göze de zarar verilebilir.
Şekil 3. Gözün çöğüre yerleştirilmesi Şekil 4. Gözün anaca yerleştirilmiş hali
Şekil 5. Aşının bağlanması Şekil 6. Aşının bağlanmış hali
5. Aşının tutup tutmadığını anlamak için aşı gözüne balkır. Gözün kabuğu, normal açık kahverengi veya yeşil rengini koruyorsa ve üzerindeki göz şişkinse gözün yanında bulunan kısa yaprak sapı düzgün bir şekilde kopuyorsa aşının tuttuğu, aşı yerinde kabuk kararmaya başlamışsa yaprak sapı düzgün bir şekilde kopmayıp yerinde buruşarak kalıyorsa tutmadığı anlaşılır.
6. Bir sonraki yılın erken ilkbaharında aşılı bitkiler aşı noktasının üzerinden kesilerek, aşı gözünün sürerek yeni bitkiyi oluşturacak sürgünün çıkması sağlanır. Yalnız bu sürgünün kuvvetli bir şekilde gelişmesi için tepe kesiminden sonra 2 ay müddetince diğer gözlerden çıkan sürgünler kopartılmalıdır. Yine aşılanmış sürgünün alt kısımlarından çıkan koltuk sürgünlerinin temizlenmesinde yarar vardır.
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!