Meyve Kültürlerinde KÖK KANSERİ (Agrobacterium tumefaciens )’nin Tanımı ve Mücadelesi

Kök Kanseri, pek çok odunsu ve otsu bitki türlerinin kök ve kök boğazlarında urlar meydana getirerek oluşan bir  tür kanser hastalığıdır. Hastalığın oluşmasına daha çok  Agrobacterium tumefaciens bakterisi sebep olmaktadır.

Birçok tarım arazilerinde bulunan ve toprak altında çok uzun süre canlı kalabilen bu bakteriler,  fidan üretim tesislerinden başlamak üzere, birçok meyve bahçesine çok hızlı bir şekilde yayılarak tarımsal üretimde meyve tutumu, kalitesi ve veriminde öncelikle azalmalara, ardından  ağaçların tamamen kurumasına ve ölümüne sebep olmaktadır.  

Patojenik Agrobacterium toprakta veya  kök dokuları üzerinde yıllarca ( 40 yıl ) yaşayabilmektedir. Genelde ağır bünyeli killi veya su tutma kapasitesi yüksek topraklarda  çok daha yaygın görülebilmekte ve bu tür topraklarda yaşam süresi daha uzun olabilmektedir.

Hastalığın Yayılımı

 

Kök  Uru (kanseri) hastalığına sebep olan patojen bakteriler, yağış, toprak işleme, alet ekipmanlar, toprak ve su yoluyla çok kolay yayılabilmektedir. Toprak içinde suyun hareketi veya tarladaki birçok bitkilerin (yabancı otlar, çim gibi) bulaşık kökleri vasıtasıyla bir bölgeden diğer bölgelere hızla bulaşabilmektedir. Ortalama 1 gr. toprakta 500 patojen hücre olabilmekteyken, 1 gr. lık kök uru üzerinde ortalama 10.000 ile 1 milyon arasında patojen bakteri hücresi (bu sayının 10 milyon a ulaştığı bitki kökleri de tespit edilmiştir) bulunmaktadır.  Hastalığın yayılmasını engellemek açısından hastalıklı bitki köklerinin tamamen tarladan uzaklaştırılarak imha edilmesi mücadelede çok önemli bir kültürel önlem olarak üzerinde durulması gereken bir konudur. Özellikle meyve fidanı üretim tesislerinde kök kanseri ile mücadele için gereken tüm kültürel önlemler hassasiyetle uygulanmalıdır. Kök Kanseri Hastalığın en yaygın olduğu bitki türlerinin başında taş çekirdekli meyveler (şeftali, kiraz, vişne, erik gibi), yumuşak çekirdekli meyveler (elma,armut gibi), sert kabuklu meyveler (ceviz,badem gibi), bağlar  ve süs bitkileri(gül  gibi) gelmektedir.    

 

Hastalığın Bitki Bünyesine Girişi ve Urların Oluşumu

 

Patojen bakteri Agrobacterium tumefaciens bitki bünyesine kök bölgesindeki yaralı dokularından girer.  Patojen bakterinin diğer bakterilerden farklı olan zarar şeklinden dolayı bitki bünyesine giriş yaptıktan sonra mücadelesi imkansızdır. Hassas yaralı bitki dokularından içeri giren  zaralı patojen Acrobacterium tumefaciens bitkinin genetik yapısını değiştirerek oksin ve sitokinin grubu  bitkisel hormonların çalışmasını  teşvik ederek, kök bölgesinde urlar meydana gelmesine sebep olmaktadır. Topluiğne başı büyüklüğünde teşekkül etmeye başlayan urlar10 cm çapına kadar toprak altında oluşurlar. Söz konusu urlar çok yavaş gelişme göstermekle beraber,  10 °C nin altında ve 35 °C nin üzerinde gelişmesi çok daha yavaşlar.

 

Kök Kanseri İle Mücadelede Alınması Gereken Kültürel Önlemler

 

1.        Tamamen hastalıklardan ari, sertifikalı, temiz anaç ve fidanlar tercih edilmelidir.

2.        Kök kanseri hastalığına hassas olmayan anaçlar tercih edilmelidir.

3.        Hastalık olduğu tespit edilen fidanlar hemen en kısa sürede yakılarak imha edilmelidir.

4.        Fidanların kök bölgesinin budanması sırasında gereksiz yaralanmaların olmamasına dikkat edilmeli, budama sırasında kullanılan alet veya ekipmanlar dezenfekte edilmelidir.

5.        Fidanları dikmeden önce bekletmemiz gerekiyor ise temiz ortamlarda muhafaza edilmeli ve bu ortamlar  sık sık dezenfekte edilmelidir.

6.        Fidanlar  çok derin dikilmemelidir.

7.        Nematod ve kök hastalıklarının olmadığı daha temiz araziler tercih edilmelidir.

8.        Çok ağır bünyeli veya drenajın iyi olmadığı topraklar tercih edilmemelidir.

9.        Anaçların dikiminde aşı gözünün toprak seviyesinin üstünde olmasına dikkat edilmelidir.

10.    Geçmişte kök kanseri hastalığı gözlenmiş arazilerde fidan dikimi uzun bir süre yapılmamalıdır.

 

Kök Kanseri nin  Kontrolünde Biyoteknolojik Mücadele:

 

Agrobacterium tumefaciens’in sebep olduğu kök kanseri hastalığına karşı biyolojik bakteri kültürü NOGALL(Agrobacterium radiobacter) Avustralya ve Amerika’da 1970 li yıllardan buyana başarı ile kullanılmaktadır. Genetik mühendisliği kullanılarak geliştirilmiş son versiyonu K 1026  torf içine karıştırılarak sardırılmış ıslanabilir toz formunda olup bünyesinde  Agrobacterium radiobacter, K1026 faydalı bakterisini saf olarak içermektedir.

 

Bu faydalı bakteri kültürü patojen Agrobacterium tumefaciens ‘in doğal düşmanı olup, biyolojik olarak hastalığın kontrol altına alınmasını sağlar. NOGALL sadece koruyucu amaçla kullanılabilen biyolojik bir üründür. Hastalık bitki bünyesine girdikten sonra tedavi edici olarak kullanılamaz. Bu yüzden uygulamalar bitki topağa dikilmeden önce yapılmalıdır.

 

NOGALL‘ın  Etki Şekli

 

Kök Kanseri ile savaşta NOGALL farklı etki mekanizmaları ile başarıyla kullanılmaktadır.

Etki şekli; Kök bölgesinde kısa bir zaman sürecinde kolonize olur ve kök bölgesindeki karbonhidrat, aminoasit, oksijen ve diğer bileşikler için, toprak patojenleri ile rekabete girerek onların yaşama şanslarını azaltır.

      Agrocin 84, agrocin 434 ve ALS84 gibi  antibiyotikleri salgılayarak kök kanserine sebep olan patojen  

      bakterinin direkt olarak  ölümüne sebep olur.

 

NOGALL’ın  başarı ile  kullanıldığı bitkiler

 

Dünyanın değişik bölgelerinde yapılan deneme çalışmalarında, başarı ile kullanılan bitkiler:

1.      Taş çekirdekli meyveler (şeftali, kiraz, vişne gibi)

2.      Sert kabuklu meyveler (ceviz,badem gibi)

3.      Süs bitkileri (gül, gerbera)

4.      Yumuşak çekirdekli (elma,armut gibi)

Bağlarda karşılaşılan ve Agrobacterium vitis  zararlı patojeninin sebep olduğu kök kanserine karşı NOGALL etkili değildir ve bağlarda NOGALL kullanımı tavsiye edilmez.

Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü kontrolünde  yapılan resmi deneme çalışmalarında NOGALL’ın yeni versiyonu K 1026, Kiraz ve Şeftali bitkilerinde kök kanseri ile mücadelede Biyolojik Bakterisit olarak ruhsatlandırılmıştır.

 

NOGALL Uygulamalarında Dikkat Edilecek Hususlar

 

Uygulamalarda yapılacak en küçük hata, ürün ne kadar etkilide olsa başarı şansımızı azaltır. Bu yüzden uygulamalarda gereken hassasiyet en üst düzeyde gösterilmelidir.

Genel olarak NOGALL uygulamaları basit bir ifadeyle, ekim veya dikim öncesi hazırlanan  ilaç karışımı içine tohum, çöğür (anaç) ve fidanların daldırarak 1-2 dakika bekletilmesi ve ardından hemen ekim veya dikimin yapılması  şeklindedir.

Uygulamalarda adım adım dikkat edilmesi gereken konular

1.         İhtiyaç olan NOGAL miktarı belirlenmeli gereğinden fazla veya düşük dozajlarda uygulama yapılmamalıdır.

2.         İlaç karışımını hazırlarken kullanılacak suyun kimyasal bir kalıntı (klor dahil) içermediğine emin olunması ve mümkün ise su,  soğuk ve içme suyu kalitesinde olmalıdır.  

3.         İlacın hazırlanacağı kap temiz; ilaçlama ve benzeri amaçlar için kullanılmış  olmamalıdır

4.         İlaç hazırlanması, budama ve dikim işlemleri sırasında steril eldiven kullanılmalıdır.

5.         250 gr. lık  her bir NOGALL paketi için toplam ihtiyacımız olan su miktarı 12 lt.dir. Kap içine önce 2 lt. su konulmalı ve NOGALL paketinin tamamı 2 lt. su içine tamamen boşaltılmalı toplam 12 lt. su olacak şekilde karıştırma işlemi yapılırken yavaş yavaş su eklenmelidir (ayran hazırlar gibi).

6.         Fidanları hazırladığımız ilaç karışımına daldırmadan önce, fidanın kök bölgesindeki kırık, ezik vb. zarar görmüş kısımlar kesip temizlenmeli ve kök bölgesindeki toprak, çamur iyice yıkanarak uzaklaştırılmalıdır. Böylelikle uygulanacak ilaç tüketimi azaltılmış olur.

7.         Köklerde dezenfeksiyon için ayrıca alkol bazlı  bir ürün kullanılıyorsa bu uygulama yapıldıktan sonra  fidanlar 2 saat     bekletilmeli alkol uçtuktan sonra NOGALL uygulaması yapılmalıdır.

8.         Fidan ve çöğürlerin toprak içerisinde kalacak tüm kısımlarının ilaç ile temas ettiğinden ve ıslandığından emin olunmalıdır.

9.         Fidan ilaçlı kaptan çıkarılırken akan ilaçlı sıvı yine aynı kapta kalmalıdır. Böylelikle aşırı ilaç kaybı önlenmiş olur.

10.     Uygulama yapıldıktan hemen sonra beklemeden ekim veya dikim işlemleri yapılmalıdır.

11.     Kullanılan ilaç karışımına daldırma işlemi devam ederken  zamanla bitki köklerinden gelen toprak ve çamurdan dolayı çok fazla kirlenmesi durumunda yeniden bir ilaç karışımı hazırlamalıdır.

12.     Fidan alımı yapılan firmalara fidan üretimi aşamasında NOGALL kullanıp kullanmadığı sorulmalı ve mümkün ise NOGALL kullanılan fidanlar tercih edilmelidir. Fidan üretim aşamasında NOGALL’ın kullanılmış olması fidanların kök kanserine yakalanma şansını büyük ölçüde azaltmaktadır.

 

NOGALL Uygulaması Yapılmış Bitkilerde Kimyasal İlaç Uygulamaları

 

Nogall bir faydalı bakteri kültürüdür. Bu yüzden özellikle kök bölgesine topraktan fungusit kullanımında çok dikkatli olunması gerekmektedir. Kullanılmaması gereken fungusitlerin uygulanması durumunda  faydalı bakterinin kök bölgesinde yaşama şansı ortadan kalkar ve kök uru(kanseri) ile mücadelede başarı sağlanamaz. İnsektisit ve gübrelerin kullanılmasında bir sakınca yoktur. Tereddüt yaşadığınız bir kimyasalı kullanmadan önce lütfen firmamıza başvurunuz.

Nogall uygulamalarından sonra topraktan kullanılmasında hiçbir sakınca olmayan fungusitler: Benomyl,  Iprodione, Metalaxyl, Methyl thiophanate,  Proconazole,  Propamocarb, Triadimefon

 

Sonuç:

 

Agrobacterium radiobacter’in yeni versiyonu  K 1026’nın Avustralya ve Amerika dan sonra Türkiyede 3. ülke olarak ruhsatlandırılması ve kullanılmaya başlanması çok  sevindirici bir gelişmedir. Yeni faydalı bakteri kültürü NOGALL’ın ülkemiz Meyve üretim sektörüne hayırlı olmasını diler, bu tür etkinliği ispatlanmış yeni biyolojik ürünlerin tüm tarımsal üretimde yaygınlaşmasını temenni ederiz.

 
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!