Meyveciliğin ilk ve en önemli adımlarından birisi tohum ve fidandır. Günümüzde gelişmiş ülkelerin hemen hemen tamamında tohum ve fidan üretimi her aşamada kontrol altında olup sertifikasız fidan üretimine müsaade edilmemektedir.

Bakanlığımızın fidan üretimini özel sektöre devretmesi ile sadece kontrol işini yapmak amacı ile 1991 yılında Meyve Üzüm Çeşitleri ve Anaçlarının Tescili ile Fidan Sertifikasyon Esasları hakkında bir talimat çıkararak bu konuda ilk adımı atmıştır. Daha sonra 5 Ocak 1997 tarih ve 22868 sayılı Resmi Gazetede Meyve ve Asma Çeşit/Anaç Damızlığı Fidan Üretim Materyali ve Fidanların Sertifikasyonuna Ait Genel Esaslar Tebliği yayımlanmıştır. 

Bakanlığımız daha sonra ılıman iklim meyve türlerinde virüsten ari  fidan üretiminin kontrolünü sağlamak amacı ile Karacabey Fide ve Fidan Test Merkezini kurulmuştur. Bu merkez ülkedeki fidan üreticilerinin ana materyalleri karşılamak için faaliyete geçirilmiştir. Materyal temini yanında fidan üreticilerinin ellerindeki materyallerin rutin kontrollerini de bu merkez yapacaktır. 

Kontrol ve takibi yapılmayan fidan üretimi çeşitli sorunlara neden olmaktadır. Bunların en başında ismine doğru çıkmayan fidanlardan kaynaklanan sorunlar gelmektedir. Güvenilir fidan üreticisi bulmak üreticinin birinci sorunu haline gelmektedir. Özel fidan üreticilerinin aşırı yaygınlaştığı bir dönemde hala Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü’nün en güvenilir fidan üreticisi olarak görülmesi, vatandaşın Devlete olan güveninden kaynaklanmaktadır. Enstitümüz yıllık olarak fidan üretiminin yaklaşık 5-6 katı fazla bir taleple karşılaşmaktadır. Bu konuda üreticilerimize hak vermemek elde değildir. Zira yıllarca bakımını yapacağı bahçede arzu etmediği bir çeşitle karşılaşmayı kimse istemez. 

Diğer sorunlardan biri de sağlıklı fidan üretimidir. Virüsten ari ve nematot kontrolünün yapıldığı fidanlar ülke meyveciliğinin sıhhati açısından önem arz etmektedir. Son yıllarda yeni çeşitlere olan talebin artmasına paralel olarak yurt dışından önemli miktarlarda fidan ülkemize girmiştir ve girmeye devam etmektedir. Bu sadece yurt dışına paramızın çıkması demektir. Bu paraların yurt dışına çıkması kadar önemli bir diğer nokta ise ülkemize hastalıklı fidanların girişidir. Her ne kadar Avrupa da üretilen fidanlar virüs kontrolünden geçiriliyor olsa da en güvenilir metot tüm bu çalışmaların ülkemizde yapılmasıdır. Bursa Karacabey fidan ve Fide Test Merkezine getirilecek yeni çeşitler, virüsten ari olarak üretildikten sonra Araştırma Enstitülerine adaptasyon çalışmaları için aktarılması gerekmektedir. 

Özel fidan üreticilerinin Karacabey Fidan ve Fide Test Merkezinden veya Bakanlığımızın görevlendirdiği Araştırma Enstitülerinden temin edilen materyaller düzenli olarak kontrol edilmeli ve yenilenmelidir.

Bu sorunların çözümünün şartı da anaç üretiminden fidan elde edip çiftçiye aktarıncaya kadar ki sürenin devlet tarafından sıkı bir şekilde kontrolü ile gerçekleşeceği bir sistem kurmaktan geçmektedir. Baz materyallerin devlet tarafından üretildiği ve fidan üreticilerinin bu merkezlerden anaç ve çeşitlerini temin ettikleri sisteme ülke olarak acilen geçmeliyiz. Ayrıca sertifikalı fidan haricinde kontrollü fidan üretimine müsaade edilmemesi, işin öneminin fidan üreticilerinin  kavraması  açısından önemli olacağı kanaatindeyiz.

Şerif Özongun

Ziraat Yüksek Mühendisi

http://egirdir-bahce.org 

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!