Çiftlik hayvanlarından genotipinin gerektirdiği düzeyde ürün alınabilmesi, onların uygun çevre şartları altında tutulmuş olmasına bağlıdır. Hayvanlar için sağlanacak uygun bir çevrede, yeterli besleme yapılması, uygun barınak temin edilmesi, hastalıklara karşı gerekli önlemlerin alınması, hayvanların normal davranış paternie göstermesi sağlanması ve stressiz bir ortam temin edilmesi esastır (Bartussek, 2002, Karakök, 2004.).

Süt sığırı yetiştiriciliğinde verime etki eden fiziksel etmenlerinin başında, hava sıcaklığı ve oransal nem gelmektedir.

Bir ineğin kendisinden beklenen en yüksek verimi vermesi ancak uygun çevre koşulları sağlandığı takdirde mümkündür. Süt sığırı için uygun çevre koşulları ise 13-18 °C çevre sıcaklığı, %60-70 oransal nem, orta derecede solar radyasyon ve saatte 5-8 km rüzgar hızı olarak tanımlanmaktadır (Karakök, 2008a). Bu nedenle ineklerde görülen sıcaklık stresi, sıcak iklim bölgelerinde besicilik yapan çiftçiler için ciddi bir sorundur (Kaygısız, 2005). Sıcaklık  stresi yaşayan ineklerin normalden az süt vermekte ve doğal olarak çiftçilerin ekonomik gelirinde düşüş olmaktadır. Bu sebeple hava sıcaklığının 25 derecenin üzerine çıkması halinde önlem alınmalıdır.

Sığırlarda sıcaklık stresi süt veriminin yanı sıra döl verimini kötü yönde etkiler. Türkiye’nin iklim şartları göz önüne alındığında, soğuktan ziyade sıcak iklimin verimi daha fazla etkileyeceği görülmektedir. Bu nedenle, büyükbaş hayvan yetiştiricileri açısından “soğuktan değil sıcaktan kork” deyiminin kullanılması daha doğrudur.

Sıcaklık stresiyle baş edebilme yöntemleri aslında ''inek konforu" nun en önemli parçasıdır. Bu mücadelede; doğal havalandırma yöntemlerini, sığırlara vitamin ve mineral desteğini, rasyonun ayarlanmasını, otomatik sulukları, gölgelikleri kullanırız. Özellikle, ABD’de kullanılan ''ineği soğuk tut'' yöntemi ise gerçekten işe yaramakta, ineklerin süt verimine ve döl verimine olumlu yönde etki yapmaktadır. Bu yöntemde fanlar ve püskürtücüler bize yardımcı olur. Fanlar yemlik üstüne, ineğin ayağını bastığı yerden 3 metre yüksekliğe, %10-20 eğimle ineğin sırtına üfleyecek şekilde yerleştirilir. Spreyler (püskürtücüler) ise ineğin sırtına su püskürtecek ve tamamen ıslatacak şekilde ayarlanır. Püskürtücüler 15 dakikada bir 3 dakika çalışırlar. Püskürtücüler ve fanlar hızlı soğutucu etki yaparak ineği rahatlatırlar. Isı sensörleri ve zaman sensörleri ile ayarlanan sistem ortam sıcaklığı 20-22°C'nin üzerine çıktığında kendiliğinden devreye girerek işlevini sürdürür (Karakök, 2008b).

 

 

İneklerde Sıcaklık Stresi Nasıl Önlenir

·         Yemlikler gölge yerlere konulmalı

·         İnekler özellikle güneş ışınlarının  yeryüzüne dik olarak ulaştığı saatlerde duş ya da su serpilerek  serinletilmeli.

·         Barınaklarda fanlı soğutma sistemleri kullanılmalı,  buralardaki hava sirkülasyonu artırılmalı.

·         Barınakların üzeri sık sık  suyla ıslatılmalı. İnekler serin saatlerde yemlenmeli, meraya  çıkarılmalı.

·         İneklere sıcak havalarda yedirilen kaba yem kaliteli ve  kolay sindirilebilir olmalı.

·         Yemleme günün serin saatlerinde yapılmalı ve öğün sayısı artırılmalıdır.

·         Taze yem kullanmaya özen gösterilmelidir.

·         Yemliklerde yenmeyen yemler temizlenerek aflatoksin ve küf gelişmesinin önüne geçilmelidir.

·         Su kaybını önlemek için yemler ıslatılarak verilebilir.

·         

 

Ataseven, S., Erdem, H., Kul, E., 2004. SÜT SIĞIRLARINDA VERİM ÜZERİNE ETKİLİ BAZI İKLİMSEL STRES FAKTÖRLERİ. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. http://4uzbk.sdu.edu.tr/4UZBK/HYB/4UZBK_032.pdf

Bartussek, H., 2002. How to measure animal welfare. Federal Research Institute in Alpine Regions, BAL Gumpenstein, A 8952 Irdning, Austria.

Carpenter,J.R., 1998. Complexityofan animal’s environment and its stressors. http.//www.hawaii.edu/ ansc/News/95summer/envstres.htm.

Göncü Karakök, S., 2004. BARINAK PLANLAMA İLE SÜRÜ İDARESİ AÇISINDAN HAYVAN DAVRANIŞLARI VE BUNUN SIĞIR YETİŞTİRİCİLİĞİ OPTİMİZASYONUNDA KULLANIMI. 4. Ulusal Zootekni Bilim Kongresi. http://4uzbk.sdu.edu.tr/4UZBK/HYB/4UZBK_032.pdf

Karakök, S., 2008. Süt Sığırlarında Sıcaklık Stresi. http://www.gidatarim.com/showProduct_Read.asp?itemID=1591&productID=177&cat=0 Karakök, S. 2008b. Sığırlarda Sıcaklık Stresi. http://www.tarimziraat.com/hayvancilik/yetistiricilik_bilgileri/c37/sigirlarda_sicaklik_stresi.html

Kaygısız, A., 2005. Strese giren İneğin verimi Azalıyor. http://www.haber7.com/haber.php?haber_id=96376

Öngel, E., Özkütük, K., 2000. Siyah Alaca ineklere sıcak yaz aylarında duş olanağı sağlanmasının süt verimine etkisi ve duşa girme alışkanlığına ilişkin davranışın saptanması. Ç.Ü.Z.F.Dergisi.15(3):119-126.

Quankenbusch, G., 1999. Maintaining herd immunity. http://www.moomilk.com/ archive/a_health_38.htm.

Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!