Acaba 30 yıl sonra İstanbul hayalet şehir mi olacak? İstanbul’a gelen göç tersine dönerse bu şehir hayalet bir şehre dönüşebilir mi? Nüfusu 30-35 milyon olan bir şehir gıda ve su ihiyacı başta olmak üzere temel ihtiyaçlarını nasıl karşılar? Güvenlik sorunları nasıl çözülür? Bu ve benzeri sorunlar gelecekte ülkemizi bekleyen önemli bir tehdit unsurudur. Bu ve benzeri soruların cevaplarını aşağıdaki yazıda bulabilirsiniz.
Bu gün (16.12.2008Salı) İstanbul İMKB konferans salonunda bir tanıtım toplantısına katıldım. Kısa adı URAK (Uluslar arası Rekabet Araştırmaları Kurumu) olan bu kurum önemli bir çalışmaya imza atmış. Basın mensupları ve akademisyenlerin katılımı ile tanıtılan bu çalışma bir kitapçık haline getirilmiş ve ilgilenenlerin istifadesine sunulmuştur. Ortaya konulan bu eser gerçekten yorucu bir çalışmanın sonucunda hazırlanmış
2007-2008 yıllarına ait TUİK(Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından üretilen verilerin kaynak alındığı bu çalışma “İller Arası Rekabetçilik Endeksi” adını taşıyor. Çalışmanın en çarpıcı özelliği Türkiye’de şimdiye kadar böyle bir çalışmanın yapılmamış olması olarak ifade edilebilir. Ayrıca yıllara göre kıyaslama yapılabilmesi açısından her yıl bu endeksin yayınlanacak olması gerek sektörler bazında, gerekse akademik çalışmalara kaynak oluşturması bakımından son derece önemlidir.
Bu çalışmaya göre İstanbul bütün kategorilerde rakipsiz görünüyor ve rekabet üstünlüğünü elden bırakmıyor.İstanbul’un bu güçlü yönünün uzun vadede aleyhine olacağının vurgulandığı bu tanıtım toplantısı bu yönü ile son derece ilginç sonuçlar sundu. İstanbul bu rekabet üstünlüğünü başka illere kaptırmadığı müddetçe göç almaya devam edecek ve uzun vadede 30 milyon nüfusa ulaşarak yaşanılmaz bir şehir haline gelecek tezinin işlendiği bu toplantı gerçekten göç sorununun illerin rekabet üstünlüğünü göstermesi bakımından son derece ilginçti. İstanbul’un göç almasını engelleyebilmenin yolunun ülkenin farklı bölgelerinde İstanbul’la rekabet edebilecek ekonomik göstergelere sahip gelişmiş iller meydana getirmek olduğu vurgusu gerçekten ülke içindeki dengesiz nüfus dağılımını ortadan kaldırmanın da bir formülü idi.
İller Arası Rekabetçilik Endeksi Toplam değerlerini gösteren tabloyu incelediğimizde 88,3 ile ilk sırada yeralan İstanbul’u 48,20 ile Ankara, 43,20 ile İzmir, 36,22 ile Bursa, 33,32 ile Kocaeli ve 29,55 ile Eskişehir illerinin izlediği görülmektedir. Şırnak ili bu sıralamada 4,59 ile son sırada yer alırken, Batman ilinin 15,55 ile Osmaniye, Bolu ve Afyon gibi illeri geride bırakması iyi bir planlama ve liderlik ile doğu illerinin batı illeri ile rekabet edebilmesi açısından ilginç bir göstergedir.
Beşeri sermaye ve yaşam kalitesi kategorisinde ise daha ilginç sonuçlar dikkati çekmektedir. Ankara ilinin 67,05 ile en rekabetçi il olduğu bu sıralamada İstanbul’un ikinci sırada (60,01) olması ve hemen bu illerin arkasından 52,13 değeri ile Eskişehir ilinin gelmesi ülkemizde İstanbul’da yaşamanın bedelinin ağır olduğu sonucunu çıkarması bakımından ilginçtir. Anadolu’nun farklı illerinin yaşam kalitesi standardının artması büyük şehirlere olacak göçü de önleyebilecek bir formüldür.
Türk insanının dünya ülkeleri ile rekabet edebilmesi innovativ düşünebilmesinde gizlidir. Yeni düşünceler ve yeni buluşlar icat etme ve bunları markalaştırma becerisi illeri ve ülkemizi daha rekabetçi kılacaktır. Bu çalışmanın “Markalaşma ve Yenilikçilik” endeks değerlerini incelediğimizde ilk sırada yine referans puanı ile İstanbul’un geldiğini görüyoruz. İstanbul’u 25,84 ile Ankara, 21,82 ile Bursa, 16,19 ile Konya ve Kayseri, 14,04 ile Gaziantep, 13,09 ile Denizli, 12,71 ile Manisa ve 11, 67, 11,49, 11,29 değerleri ile İzmir, Rize, Trabzon ve Sivas illeri izlemektedir. Kocaeli’nin 3,00, Adana’nın 2,00, Antalya, Eskişehir ve Sakarya’nın 1,00 civarında seyrettiği tabloda diğer illerimizin 1,00’ın altında kalması ülkemizde yenilikçi, icatçı (innovative) ve buluşcu (creative) düşünme bilincinin yerleşmediği açıkça görülmektedir. Ülkemizin kalkınabilmesi inovativ düşünmesinde gizlidir. Bu bakımdan gençlerimizin proje merkezli düşünmeye yönlendirilmesi son derece gerekli görülmektedir. Sanayicilerimiz proje yarışmalarını teşvik ederek ülkemize bulundukları illere inovativ katkı sağlayabilirler. Bu tabloda Manisa ilinin İzmir ilinden daha yenilikçi olması Zorlu gurubunun yaptığı ARGE çalışmalarında gizlidir.
Ticaret becerisi ve üretim endeksinde İstanbul rakipsiz iken, kişi başına düşen öğretim üyesi kategorisinde Eskişehir birinciliği kapmıştır. Bu da illerin eğitim seviyesi ile yaşama kalitesi ve gelişme endeksinin uyumlu olarak gelişmesini göstermesi bakımından ilginç bir göstergedir. Erişebilirlik endeksinde İstanbul yine enbaşta yer alırken tarımsal potansiyeli yüksek olan Antalya, Adana, Konya, Aydın gibi illerimizin tarımsal potansiyellerini yaşam kalitesine ve endüstriyel gelişmelerine itici bir güç haline getiremedikleri anlaşılmaktadır.
Bu çalışmada emeği geçen URAK yönetim kurulu başkanı Ali Y. KOÇ’u ve değerli akademisyenler; Prof Dr. Kerem Aklin, Dr. Melih BULU’yu ve diğer emeği geçen akademisyenleri tebrik ederim. Bu toplantıya katılmamız için nazik davetini esirgemeyen Dr. İsmail Hakkı ERARSLAN’a ayrıca teşekkür ederiz.
Bu çalışma sanayi, tarım, akademik, planlama gibi bir çok alanda katkı sağlayacaktır. Özellikle Coğrafi Bilgi Sistemleri alanında çalışan coğrafyacılara değerli katkı sunacaktır.
Bu konuda geniş bilgiye www.urak.org adresinden ulaşabilirsiniz.
Dr. Nadir Çomak
Eğitimci-Yazar
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!