Tarafıma gelen bazı iletilerde bazı ballı bitkiler ve tohumları sorulmaktadır. Bu yazımda bu konuda açıklamalar yapacağım. Ülkemiz bitki türü çeşitliliği ve zenginliği bakımından diğer ülkeleri kıskandıracak nitelikte olup, bunları değerlendirememekteyiz. Bu bitkilerin kültüre edilip, korunması kanaatindeyim. Ancak çeşitli imkansızlıklar yüzünden, bu iş benim boyutlarımı aşmaktadır.
Bu iş Üniversitelerimiz, bakanlıklarımız ve bazı büyük arıcılarımıza düşmektedir. 1982 yılında ilimiz Mucur ilçesi, Asmakaradam köyünde bulunan mantar fabrikasında çalıştım. Burada gördüğüm bir manzara karşısında duygulandım. Şöyleki; burayı kuran isviçreli Bir Ziraat Mühendisiymiş. Kendisi Tabiatta bulunan bazı çiçekli bitkileri toplamış, etrafınıda civardan toplamış olduğu, kaya ve çeşitli doğal malzemelerle, çok güzel bir bahçe oluşturmuş. Ancak aradan iki yıl geçtikten sonra, orayı ziyaret etdiğimde; O güzelliğin yok olduğuna şahit olup, üzüldüm. Bazı yabancı sitelerdeki arıcılıkla ilgili bölümlere göz atdığımda da, şunu gözlemledim; Adamlar özel arı çiftlikleri kurup, ballı bitkiler ekmişler. Yani nektar'ı arının ayağına getirmişler.
Bal arısının kovana getireceği nektar yani bal özü, mesafeyle doğru orantılıdır. Yani çiçek ne kadar yakınsa, o kadar bal toplar. Mesafe uzadıkca hem sefer sayısı azalmakta, hemde tüketilen enerji artmaktadır. Bu uzaklık 1,5 km'ye kadar verimlidir. Ancak bundan sonraki her mesafe verimi düşürür. 5 Km'de verim nerdeyse 0 olur.
Bu itibarla daha önce Bahcesel.com'da yazmış olduğum Ballı bitkilerden; Akasya çeşitleri, Ihlamur, Yem bitkilerimizden Korunga ve Dağ Bitkisi olarak sınıflandırdığımız; Ada çayı, Geven, Kekik ve İsmi yörelere göre değişen Yakı otu, Engerek Otu, Engerek Otu, Yardak Dikeni, Koyüngözü ve İsmi üstünde ballı baba ve de en son olarak peygamber çiçeği yüklü miktarlarda bal verirler.
Bunlardan bazılarına Değinmeden geçemeyeceğim.
YAKI OTU:Anadoluda genellikle Orta Anadoluda Üzerlik yada Özürlük ismiyle bilinir. Yöremizde iki çeşidi vardır. Her iki çeşitin de yaprakları birbirine benzer ve kokusu nahoşdur. Hayvanlar tarafından yenilmezler. Genellikle kurak ve çorak topraklarda yetişirler, meyveleri kurutularak nazarlık yapılır ve halen bazı Anadolu evlerinde raslanır. Ayrıca ağrı kesici özelliği vardır. Kabızlığa iyi gelir. Beyaz üzerlik her yıl bal vermez ancak polenli bir bitkidir. Çiçekleri 25-30 gün sürer. Kırmızı üzerlik ise ufak, kırmızı bir şekilde çiçek açar ve asıl işe yarayan bu bitkidir. Bal arıları dahil olmak üzere, bütün böcekler, bu bitkinin çiçeğini adeta kemirirler. Halk arasında bu kırmızı üzerliğe"Gavur üzerliği" denir. Acilen kültüre edilmesi gerekir düşüncesindeyim. Ancak park bitkisi olarak öneremem.
YARDAK DİKENİ:Yaklaşık 35- ile 50 cm boyunda koyu yeşil, ince ve sık dikenleri olan, ince kumsal alanları seven, kuraklığa dayanıklı bir bitkidir. Orta Anadolu nun KIRŞEHİR; NEVŞEHİR; KAYSERİ; KONYA vilayetlerinde çokça rasladım. Kırmızı ve mini mini çiçekleriyle adeta kadınlarımızın kulaklarına takdıkları küçük küpeleri andırmaktadırlar. Bal verimleri mükemmeldir. Kültüre edilmesi şahsımca gereklidir. Parklara önerebilirim. Çiçekleri uzun süre açar, 25-30 gün gibi.
KOYUN GÖZÜ:Anadolu'nun Yüksek dağlık bölgelerinde yetişir. Boyu 5-10 cm arasında olur Hazirandan sonra çiçek açar. Çok pempe bir çiçeği olup, çiçeği güzeldir. Balı kıymetlidir. 10-15 gün gibi bir süre çiçek açar. Parklar için ideal bir çiçektir. Her yıl bal verir. Balı kristalize olmaz.
Bu yazmış olduğum bitkilerin içinde Kırmızı üzerlik balı zor kristalize olur ve değerlidir. Yardak dikenin balı çabuk kristalize olur ve Rengi açık sarıdır. Ancak şu husus iyice bilinmelidir. Bal Mevsimi çok özel bir mevsimdir. Tecrübelerim bana şunu öğretti ki; Sabaha karşı çiğ düşecek ve sıcaklık +20 derecenin altına düşmeyecek ve ısı ani yükselecek, havada rüzgar olmayacak, gayet durgun bir hava olacak. İşte o zaman nektar akışı, en yüksek düzeydedir. Başta çiftçilerimiz olmak üzere arıcıya ve bitkiye en çok zarar veren sam yelidir. Bitkideki bal özünü kurutur. Ayrıca Sonbahar yağmurları ve Kar yağışı köklü ve çok yıllık bitkiler için oldukça önem taşır. Bu bitkiler bizim Tabii varlıklarımızdır. Pek Çok canlıyı barındırdığı gibi, Erozyanada engel olarak bağrında yetişmiş olduğu toprağı korurlar. Ayrıca öldüklerinde kökleri ve diğer organları, çüreyerek geldikleri yere vefa borçlarını ödemiş olurlar. Bizde Ademoğlu olarak bize bu eşsiz nimetleri sunan; yaratıcımıza şükredelim biraz olsun vefalı olalım.
Sağlıcakla...
Facebookta paylaş
Twitter'da paylaş
Google+'da paylaş!
Pinterest'te paylaş!